به زعم بسیاری از مردم ورزش دوست جهان، فوتبال را می توان یکی از زیباترین و جذاب ترین ورزش های جهان نامید آن هم به خاطر غیرقابل پیش بینی بودن و هیجان ناشی از آن.
از دل همین ورزش جذاب ستارگان بزرگی به تاریخ معرفی شده اند که تا سال ها الگوی بسیاری از بازیکنان فوتبال در سرتاسر جهان بوده اند؛ بازیکنانی چون پله، مارادونا، پلاتینی، گارینشا، سوکراتس، باتیستوتا، روسی، یاشین، اوزبیو، بابی چارلتون، رونالدو، روماریو، ریوالدو، کریستیانو رونالدو، مسی، زلاتان ابراهیموویچ و... ده ها ستاره دیگر.
اما در همین ورزش زیبا و پرطرفدار گاهی لحظات زشت و مشمئز کننده ای رقم می خورد که تا ابد در ذهن هواداران خواهد ماند؛ بسیاری از این حرکات و لحظات شرم آور در معتبرترین آوردگاه فوتبال یعنی جام جهانی فوتبال رقم خورده است و برخی بازیکنان با وجود محبوبیت از لحاظ فنی از نظر اخلاقی موجب تاسف هواداران خود شده اند.
در گزارش زیر به بررسی برخی از صحنه های شرم‌آور تاریخ جام‌های جهانی پرداخته ایم:
1. گل با دست دیه‌گو مارادونا
آرژانتین - انگلیس؛ یک‌چهارم نهایی جام‌جهانی 1986
22 ژوئن سال 1986 روزی است که 2 گل معروف دیه گو مارادونا مقابل تیم ملی انگلیس در جام جهانی به ثمر رسید؛ یکی زیباترین گل جام جهانی که از میانه میدان و با دریبل بیشتر بازیکنان انگلستان به ثمر رسید و دیگری گل معروف به "دست خدا"!
در آن دیدار که در مرحله یک چهارم نهایی جام جهانی در ورزشگاه آزتک مکزیکو سیتی برگزار شد، مارادونا با دست توپ را از بالای سر پیتر شیلتون، دروازه بان مشهور سه شیرها عبور داد و یک گل تاریخی را به ثمر رساند. گلی که مارادونا هرگز بابت آن اظهار پشیمانی نکرد و آن را دست خدا نامید و اعلام کرد با این گل انتقام حمله انگلیسی ها به جزایر مالویناس در سال 1982 و کشته شدن 650 سرباز آرژانتینی را گرفته است.
2. پاس گل با دست تیری‌آنری
فرانسه - ایرلند؛ مقدماتی جام‌جهانی 2010
تیم ملی فوتبال ایرلند فاصله‌ای تا صعود به جام‌جهانی سال 2010 آفریقای جنوبی نداشت، اما این کشور بریتانیایی با بدشانسی محض روبه‌رو شد: دومین اشتباه فاحش داوری در تاریخ فوتبال. اینبار دیگر خبری از مارادونا نبود، حالا پای تیری آنری در میان بود که پس از این بازی بخش زیادی از محبوبیت خود را از دست داد.
در شرایطی که در دیدار فرانسه و ایرلند همه چیز به نفع ایرلندی‌ها پیش می‌رفت و این تیم یک بر صفر جلو بود، یک ضربه آزاد همه چیز را به هم ریخت. پس از اینکه ضربه آزاد به طرف دروازه ایرلندی‌ها شوت شد آنری عجیب‌ترین و بی‌شرمانه‌ترین پاس گل تاریخ فوتبال را داد. این مهاجم سابق تیم ملی فوتبال فرانسه برای اینکه توپ را به هم‌تیمی خود ویلیام گالاس پاس بدهد، دو بار توپ را با دست کنترل کرد تا ویلیام گالاس با توپی که با دست به او پاس داده شده بود، با ضربه سر گل تساوی فرانسه را بزند. آنری پس از این دیدار ابتدا سرسختی وقیحانه‌ای از خود نشان داد و اظهار کرد مقصر نبوده تا خشم ایرلندی‌ها را بیشتر کند، اما سرانجام اعتراف کرد اشتباه کرده، ولی مقصر اصلی داور است که خطای او را نادیده گرفته است! به هر حال پس از این دیدار روزنامه سان انگلیس تیتر زد: «دست شیطان باز هم کارساز شد!»
3. حرکت غیر‌ورزشی هارالد شوماخر
آلمان غربی - فرانسه ؛ نیمه‌نهایی جام‌جهانی 1982
بازی کلاسیک نیمه‌نهایی جام‌جهانی 1982 اسپانیا بین فرانسه و آلمان غربی، یکی از زیباترین بازی‌های تاریخ جام‌های جهانی از آب درآمد. در آن بازی پلاتینی با نبوغ بالایش هر چه در توان داشت رو کرد. اوج خلاقیت او در ارسال پاسی دقیق برای هم‌تیمی‌اش پاتریک باتیستون بود که موجب تک به تک شدن او با تونی شوماخر، دروازه‌بان جنجالی و بزرگ ژرمن‌ها شد. باتیستون می‌توانست کار را تمام کند ولی شوماخر پیش‌دستی کرد و با زدن یک ضربه سنگین به بازیکن فرانسوی، همه را یاد «چاک نوریس»، رزمی‌کار بزرگ اروپایی و بازیگر فیلم‌های حادثه‌ای انداخت:
شوماخر از دورازه بیرون آمد و در حالی که هنوز چند متری با هم فاصله داشتند باتیستون به توپ ضربه زد و ضربه اش به بیرون رفت ولی شوماخر به شکل ناجوانمردانه و بسیار خشنی بر روی سر بازیکن فرانسوی پرید و باتیستون سه تا از دندانهایش شکست و به حالت اغما فرو رفت. میشل پلاتینی در مود این صحنه گفته بود: «من به شدت ترسیده بودم چون باتیستون اصلا حرکت نمی کرد و فکر کردم که او مرده است.»
بعد از این صحنه باتیستون را به بیمارستان منتقل می کنند و ازهمه جالب تر این که واکنش داور مسابقه در قبال این حرکت اعلام ضربه دروازه بوده است بدون این که کارتی هم به شوماخر بدهد!
بعدها تمامی کارشناسان داوری بدون شک حکم به اخراج شوماخر بعنوان کمترین جریمه ممکن می دادند ولی عدالت رعایت نشد و فرانسه آن بازی را در حالی که 3-1 از آلمان غربی جلو بود 3-3 مساوی کرد و با ضربات پنالتی که شوماخر در آن نقش کلیدی داشت آن بازی را به آلمان واگذار کرد تا فرانسه با ستاره‌های بزرگی مثل پلاتینی، آلن ژیرس، ژان تیگانا و لویی فرناندز چشم به راه یک جام‌جهانی دیگر باشد. ایتالیا در فینال مقابل آلمان قرار گرفت و این تیم را 3-1 شکست داد و قهرمان شد.
4. ضربه سر زین الدین زیدان
فرانسه - ایتالیا ؛ فینال جام‌جهانی 2006
شبی که فرانسه در فینال جام جهانی به ایتالیا باخت، تلخ ترین شب زندگی زیدان بود. او از زمین اخراج شد و تیمش هم به ایتالیا باخت.
در 9 جولای 2006 بازی فینال بین فرانسه و ایتالیا برگزار شد و زیدان نیز به عنوان کاپیتان فرانسه به میدان آمد. این آخرین بازی تاریخ زندگی ورزشی او بود. او در دقیقه 7 از روی نقطه پنالتی برای فرانسه گل زد تا به همراه پله، واوا و پل بریتنر یکی از چهار بازیکنی باشد که تا کنون در دو فینال جام جهانی گل زده‌اند. بازی در وقت معمولی با گلهای زیدان و ماتراتزی 1-1 مساوی شد و کار به وقت اضافه کشید. نزدیک بود زیدان در وقت اضافه اول با ضربه سر دروازه را باز کند اما بوفون ضربه او را مهار کرد.
دقیقه 110 این بازی به یکی از جنجالی‌ترین صحنه‌های تاریخ فوتبال در جهان بدل شد. مارکو ماتراتزی مدافع تیم‌ملی ایتالیا درگیری لفظی با زیدان کاپیتان و بازی‌ساز فرانسوی‌ها پیدا کرد و زیدان هم در جواب او با سر ضربه سنگینی را به سینه ماتراتزی وارد کرد. داور بازی، هوراشیو الیزوندو، این صحنه را ندیده بود اما لوئیس مدینا کانتالخو، داور چهارم، صحنه را گزارش کرد تا زیدان با دریافت کارت قرمز از بازی اخراج شد، این حرکت در بازی خداحافظی زیدان اتفاق افتاد و پایانی تلخ برای فوتبال یکی از بهترین بازیکنان تاریخ بود. در نتیجه زیزو در ضربات پنالتی شرکت نداشت و فرانسه در غیاب او و پاتریک ویرا (که مصدوم و تعویض شده بود) با نتیجه 5-3 مغلوب شد.
5. گل به خودی آندرس اسکوبار
آمریکا - کلمبیا ؛ مرحله گروهی جام‌جهانی 1994
اسکوبار مدافع تیم ملی کلمبیا روی یک حرکت ناخواسته توپ را وارد دروازه خودی کرد و نقش زیادی در شکست 2 بر یک کلمبیا مقابل آمریکا و حذف از رقابت‌های جام‌جهانی داشت. وقتی اسکوبار به کلمبیا بازگشت توسط فردی که روی شرط‌بندی مبلغ هنگفتی را به دلیل شکست کلمبیا باخته بود به ضرب 12 گلوله کشته شد تا یکی از غمبارترین لحظات تاریخ فوتبال رقم بخورد.
6. تمارض کثیف ریوالدو
برزیل - ترکیه ؛ مرحله گروهی جام‌جهانی 2002
باز هم جام‌جهانی و باز هم ثبت شدن یکی دیگر از وحشتناک‌ترین اشتباهات داوری دنیا. البته اینبار حقه کثیف بهترین بازیکن جهان این اشتباه را رقم زد. در دیدار دو تیم ترکیه و برزیل در مرحله گروهی رقابت‌های جام‌جهانی، برزیل صاحب ضربه کرنر شد. ریوالدو ـ بهترین بازیکن پیشین فوتبال جهان ـ به نقطه کرنر رفت تا زننده ضربه کرنر باشد. او در حالی که تا کمر خم شده بود منتظر دریافت توپ از سوی بازیکنان شد. هاکان اولسان، بازیکن پیشین تیم ملی فوتبال ترکیه به طرف توپ رفت و توپ را خیلی آرام به طرف ریوالدو پرتاب کرد و توپ به زانوی ریوالدو خورد اما این مهاجم تکنیکی برزیلی ناگهان خود را روی زمین انداخت و به شکلی اغراق‌آمیز و کاملا واضح به خود پیچید. او به شکلی فیلم بازی کرد تا داور کنار زمین مجاب شود هاکان اولسان از قصد توپ را به صورت ریوالدو کوبانده است!
او نتیجه‌گیری خود را به داور وسط گزارش داد تا این داور هم با نشان دادن کارت قرمز به اولسان نگونبخت به کار او در زمین مسابقه پایان دهد. اگر اشتباه مسلم داوری در این دیدار وجود نداشت شاید نتیجه دیگری به غیر از پیروزی 2 بر یک برزیل در این دیدار رقم می‌خورد. از این حرکت ریوالدو به عنوان خیره‌کننده‌ترین نمایش تمارض در تاریخ فوتبال دنیا یاد می‌شود. هر چند کار ریوالدو به اخراج بازیکن ترکیه‌ای منجر شد، اما فیفا چند روز بعد او را به دلیل تمارض به پرداخت 5180 دلار جریمه محکوم کرد.
7. اعتراض کویتی‌ها
فرانسه - کویت؛ مرحله گروهی جام‌جهانی 1982
تصمیم جنجالی داور روس میراسلاو استوپار در تاریخ رقابت ها ماندگار شد.در جام جهانی 1982 فرانسه با نتیجه سه بر یک از کویت پیش بود که گل چهارم هم به ثمر رسید.بازیکنان کویت مدعی بودند سوت داور را شنیده اند و بازی را متوقف کرده اند.رییس فدراسیون کویت فهد وارد زمین شد! و به شدت به این تصمیم اعتراض کرد و پس از این اعتراضات داور گل را مردود اعلام کرد.فرانسه دقیقه نود بار دیگر گل زد تا عدد چهار برابر تعداد گل هایش ثبت شود و حاصل این اعتراضات چیزی جر آبروی از دست رفته داور و 8 هزار پوند جریمه برای فهد نبود.
8. رسوایی دوپینگ مارادونا
آرژانتین - یونان؛ مرحله گروهی جام‌جهانی 1994
مارادونا که بعد از به ثمر رساندن گل مقابل یونان به طرز عجیبی خوشحالی‌اش را ابراز کرد و مقابل دوربین‌های تلویزیونی فریاد زد در پایان بازی به طور تصادفی مورد آزمایش دوپینگ قرار گرفت که در پایان مشخص شد او 5 نوع ماده ممنوعه را قبل از بازی استفاده کرده است. مارادونا بعد از این بازی از رقابت‌های جام‌جهانی اخراج شد.
9. تساوی شرم آور دو همسایه
آلمان غربی - اتریش؛ مرحله گروهی جام‌جهانی 1982
هیچ بازی در تاریخ جام جهانی مشمئز کننده تر از دیدار آلمان و اتریش در جام جهانی 1982 نبوده است. برد یک بر صفر آلمان دو همسایه را به مرحله بعد می رساند و الجزایر حذف می شد.آلمان طی ده دقیقه به گل اول خود رسید و پس از آن هر دو تیم بازی را با پیاده روی ادامه دادند.هواداران حاضر در ورزشگاه اعتراض خود را با هو کردن بازیکنان نشان دادند و یک هوادار آلمانی پرچم کشور خودش را آتش زد. بازی به پایان رسید و اعتراض الجزایر به تبانی صورت گرفته رد شد. از آن سال به بعد بازی آخر مرحله گروهی همزمان برگزار شد
10. لجبازی آنتونیو راتین
انگلیس - آرژانتین؛ یک چهارم نهایی جام‌جهانی 1966
کاپیتان تیم‌ملی آرژانتین بعد از اینکه با کارت قرمز داور مواجه شد زمین بازی را ترک نکرد. 8 دقیقه بعد وقتی تمام بازیکنان قصد داشتند به همراه او زمین را ترک کنند در نهایت راتین تصمیم گرفت به سمت رختکن برود. انگلیس در پایان این بازی را با تک‌گل جف هورست با پیروزی پشت‌سر گذاشت.
11. هندبال لوئیس سوآرز
اروگوئه - غنا؛ یک هشتم نهایی جام جهانی 2010
سوارز با گرفتن توپی که صد در صد گل می شد از روی خط دروازه آن هم در دقیقه 120 مانع صعود غنا به مرحله یک چهارم نهایی رقابت‌های جام‌جهانی 2010 شد!
ماراتن فوتبال بین تیم های غنا و اروگوئه یکی از خاطره انگیزترین دیدارهای جام نوزدهم را رقم زد. در آخرین دیدار از مرحله یک چهارم نهایی جام جهانی 2010 آفریقای جنوبی، تیم اروگوئه در حالی در ضربات پنالتی به برتری رسید که غنا در دقیقه 120 فرصتی طلایی برای پیروزی داشت. لوئیس سوآرز توپی را که مستقیم وارد دروازه می شد به شکل یک هندبالیست از روی خط برگرداند و از زمین اخراج شد اما جیان آساموا نتوانست ضربه پنالتی را به گل تبدیل کند و اروگوئه در ضربات پنالتی 5-3 به برتری رسید تا تیم های آفریقایی برای حضور در جمع 4 تیم پایانی حداقل 4 سال دیگر منتظر بمانند.
اسکار تابارز سرمربی اروگوئه در نشست خبری بعد از بازی گفت: حس عجیبی دارم. اصلا گفتنی نیست. زیبایی فوتبال همین است، یک لحظه اوج امید و شادمانی و لحظه ای بعد یاس و نومیدی. نمی دانم چرا عده ای می‌خواهند پیروزی ما را کم رنگ جلوه دهند. این که ما با تقلب غنا را شکست دادیم واقعا بی‌انصافی است. حرکت سوآرز یک ریسک بود که خوشبختانه جواب داد. ما باید مدیون او باشیم. حرکت سوآرز غیرارادی بود. او وقتی دید توپ دارد وارد دروازه می شود بر حسب غریزه توپ را با دست زد. پنالتی گرفته شد، سوآرز اخراج شد، بازی بعدی را هم از دست داد. این کافی نیست؟!
12. اعتصاب بازیکنان فرانسه
جام جهانی 2010
پیش از آخرین بازی فرانسه در جام جهانی 2010 آفریقای جنوبی که با تیم میزبان بازی داشتند بازیکنان تیم ملی فرانسه حاضر نشدند زیر نظر ریموند دومنک تمرین کنند. آنها در واکنش به اخراج نیکولاس آنلکا بازیکنی که به سرمربی تیم ملی توهین کرده بود و نیز در واکنش به تصمیم فدراسیون فوتبال فرانسه مبنی بر بازگرداندن آنلکا به فرانسه این تصمیم را گرفتند. خروس ها از 3 دیدار خود در گروه اول رقابت ها تنها یک امتیاز کسب کردند و با فضاحت حذف شدند!
13. بزرگترین معمای تاریخ فوتبال
تبانی آرژانتین و پرو: جام جهانی 1978
تیم ملی فوتبال آرژانتین در راه قهرمانی در جام جهانی 1978 در دور دوم مسابقات که به صورت گروهی برگزار می شد با 6 گل تیم پرو - که یکی از تیمهای برتر جهان در آن زمان به شمار می رفت - را درهم کوبید و با این نتیجه با تفاضل گل بالاتر از برزیل به دیدار پایانی راه یافت. تیم آرژانتین برای رسیدن به دیدار پایانی به پیروزی با تفاضل بیش از 4 گل نیاز داشت. این نتیجه مشکوک به تبانی در حالی به دست آمد که حکومت آرژانتین به ریاست خورخه ویدلا با دخالت سیاسی و تبانی با فرانسیسکو برمودز رئیس جمهور پرو در دهه 70 ، موجبات برد پرگل تیمش را فراهم کرد. تیم آرژانتین در دیدار نهایی نیز 3 - 1 تیم هلند را شکست داد. در همین رابطه جنارو لدسما سناتور سابق پرو با فاش کردن این موضوع گفت دولت آرژانتین در ازای این نتیجه حاضر شد 13 پناهنده مخالف دولت را به پرو بازگرداند. لدسمای 80 ساله با حضور در دادگاهی در آرژانتین گفت: «ویدلا در تلاش بود تا چهره زشت آرژانتین در جهان را با قهرمانی در جام جهانی پاک کند، برای همین او حاضر شد در برابر شکست سنگین تیم پرو مخالفان را به دولت پرو تحویل دهد.»
در آن زمان شکست سنگین پرو، موجب شد تا رسانه های جهان با تردید از سلامت این نتیجه صحبت کنند، عملکرد ضعیف دروازه بان تیم پرو این تردید را به وجود آورده بود که وی از مسئولان آرژانتینی رشوه گرفته است. از طرفی پیگیری بازگرداندن مخالفان به دولت پرو در 35 سال گذشته یکی از موضوعات جالب توجه برای مورخان بوده است. لئوپولدو لوکه مهاجم تیم آرژانتین در جام جهانی 1978 در واکنش به این مساله گفت: «دیگر نمی توانم بگویم برای این قهرمانی به خود افتخار می کنم اما ما همگی در زمین فوتبال بازی می کردیم و توجهی به این موضوع نداشتیم که تیم پرو بازی خود را انجام نمی دهد.»
البته تبانی به چنین شیوه ای در فوتبال امروز تقریباً غیرممکن است زیرا شکل برگزاری مسابقات تغییر کرده و مسابقات به شکل حذفی برگزار می شود. در جام جهانی 1978 هشت تیم صعود کرده در دور گروهی در دو گروه چهار تیمی به صورت دوره ای به رقابت می پرداختند و تیمهای سرگروه مستقیما به فینال می رفتند. آرژانتینی ها بازی تیم برزیل را قبل از مصاف خود برنامه ریزی کردند و با توجه به نتیجه برزیل، برای سرگروهی نیاز به تفاضل گل بهتر داشتند.
14. جلوگیری از تعویض پیراهن
انگلستان - آرژانتین؛ جام جهانی 1966
الف رمزی سرمربی تیم ملی انگلیس که در جام جهانی 1966 به قهرمانی رسید پس از پایان بازی برابر آرژانتین به سرعت درون زمین دوید. این اقدام رمزی برای ابراز خوشحالی نبود بلکه او می خواست از تعویض لباس بازیکنانش با حریف جلوگیری کند.
رمزی در مصاحبه خود پس از بازی گفت: با حیوان ها لباس عوض نمی کنیم!
