جرايم سازمان يافته

جرايم سازمان يافته به اشکال فعاليتي اطلاق مي گردد که بسياري از ويژگيهاي سوداگري متعارف را دارند اما غيرقانوني محسوب مي شوند. تبهکاري سازمان يافته در آمريکا فعاليت سوداگرانه ي عظيمي است، که با هر يک از بخشهاي بزرگ فعاليت اقتصادي متعارف مانند صنايع اتومبيل، برابري مي کند. سازمانهاي تبهکار محلي و ملي کالاها و خدمات غيرقانوني براي مصرف کنندگان انبوه فراهم مي کنند، و برخي از شبکه هاي تبهکار در سطح بين المللي نيز گسترده اند. تبهکاري سازمان يافته فعاليتهاي غيرقانوني از جمله قمار، فحشا، سرقتهاي کلان و باجگيري و اخاذي با تهديد را در برمي گيرد. در بريتانيا و کشورهاي ديگر اروپايي، تبهکاري سازمان يافته کمتر برجسته است- و خيلي کمتر نيز مورد مطالعه قرار گرفته است.
بديهي است به دست آوردن اطلاعات دقيق درباره ي ماهيت تبهکاري سازمان يافته دشوار است. در تصويرهاي افسانه واري که از تبهکاران ارائه مي شود تبهکاري سازمان يافته در آمريکا زير نظارت يک جمعيت سري که داراي ابعاد ملي است، يعني "مافيا" انجام مي شود. مافيا بدين گونه- مانند کابوي- تا اندازه اي مخلوق فرهنگ قومي آمريکايي است. تقريباً به طور مسلم هيچ گروهي از جنايتکاران مرموز سيسيلي تبار که در رأس يک سازمان منسجم گسترده در سطح ملي قرار گرفته باشند، وجود ندارد. با وجود اين به نظر مي رسد که سازمانهاي تبهکاري ريشه داري تقريباً در تمام شهرهاي بزرگ آمريکا وجود دارند، که بعضي از آنها داراي ارتباطاتي با يکديگرند. (Bequai, 1980)
مفصل ترين مطالعه اي که تاکنون درباره ي تبهکاري سازمان يافته در ايالات متحده صورت گرفته توسط فرانسيس ياني و اليزابت روس- ياني(1) انجام شده است (1973). آنها اساساً با يک "خانواده" تبهکار ايتاليايي- آمريکايي در شهر نيويورک سر و کار داشتند. يانيها مي گويند هرگز يک سازمان يکپارچه مافيا در سيسيل وجود نداشته است، تا چه رسد به آمريکا. هيچ سازماني به آمريکا صادر نشده است، اما ارزشهاي اجتماعي متضمن برتري وابستگيهاي خويشاوندي، و تأکيد بر شرافت شخصي به مثابه ارزشي مهمتر از قانون، صادر گرديده اند. گروهي که مورد مطالعه قرار گرفت، لوپولو(2)ها، داراي ارتباطات ملي و بين المللي بودند، اما تا اندازه ي زيادي مستقل از هر سازمان تبهکار ديگري عمل مي کردند.
تبهکاري سازمان يافته در آمريکا اساس بسيار استوارتري داشته و فراگيرتر و نيرومندتر از ساير جوامع صنعتي است. براي مثال، در فرانسه تبهکاري سازمان يافته کاملاً برجسته است. اما نفوذ آن تا حد زيادي محدود به دو شهر بزرگ، پاريس و مارسي است. در جنوب ايتاليا، منطقه ي تبهکار کليشه اي، شبکه هاي تبهکاري بسيار قدرتمند هستند، اما با الگوهاي سنتي سازمان خانوادگي و کنترل اجتماعي در نواحي اکثراً فقير روستايي پيوند خورده اند. تبهکاري سازمان يافته احتمالاً به علت پيوندي قديمي- که تا اندازه اي به عنوان يک مدل مورد تقليد قرار گرفته- با فعاليتهاي «بارونهاي دزد» صاحب صنعت اواخر قرن نوزدهم، تا اين اندازه در آمريکا برجسته گرديده است. بسياري از صنعت داران اوليه از طريق استثمار کارگران مهاجر و تا اندازه ي زيادي ناديده گرفتن مقررات قانوني مربوط به شرايط کار و غالباً با استفاده از آميزه اي از فساد و خشونت براي ايجاد امپراتوريهاي صنعتي خود ثروت اندوختند. تبهکاري سازمان يافته در محلات قومي (که مردم از حقوق قانوني و سياسي خود بي اطلاع بودند) با استفاده از روشهاي مشابهي براي جلوگيري از رقابت و ايجاد شبکه هاي فساد رواج يافت.
قمار و شرط بندي غير مجاز، روي مسابقات اسب دواني، بخت آزمايي و مسابقات ورزشي، بزرگترين منبع درآمدي به شمار مي رود که به وسيله ي تبهکاري سازمان يافته ايجاد مي شود. برآورد گرديده است که در سال 1983 مبلغ کل پولي که از راه قماربازي غيرقانوني به دست آمده در ايالات متحده آمريکا حدود 30 ميليارد دلار بوده است (کميسيون رياست جمهوري درباره ي جرايم سازمان يافته، 1984 و 1985). بسياري از کشورهاي غربي، برخلاف ايالات متحده آمريکا، شرط بنديهاي قانوني خارج از مسابقات دارند؛ در انلگستان مراکز شرط بندي عمومي داراي پروانه وجود دارند. در عين حال که اين مراکز از هرگونه نفوذ تبهکارانه برکنار نيستند، اما قماربازي به هيچ وجه به اندازه ي آمريکا تحت کنترل سازمانهاي غيرقانوني نيست.
اگرچه ما اطلاعات منظم چنداني درباره ي تبهکاري سازمان يافته در انگلستان نداريم، اما مي دانيم که شبکه هاي تبهکاري گسترده اي در نواحي لندن و شهرهاي بزرگ ديگر وجود دارند. برخي از اين شبکه ها ارتباطات بين المللي نيز دارند. لندن به ويژه مرکزي براي عمليات تبهکارانه بين المللي است که مقر اصلي آنها در ايالات متحده آمريکا و جاهاي ديگر است. در گفتگو از تحقيقات مربوط به يک سرقت شمش طلا در فرودگاه هيترو در 1987، يک مقام اسکاتلنديارد فاش کرد که محاکمه ي تبهکاران ما را به "آيل آومن" به چنل آيلندز، به بريتيش ويرجين آيلندز، به جزاير ساحلي آمريکا، به فلوريدا و ميامي هدايت کرد. اين محاکمه ما را به مناطق ديگر تبهکاري سازمان يافته، قاچاق مواد مخدر، توطئه بين تبهکاران ما و ايتالياييها، فرانسويها، اسپانياييها و آمريکاييها راهنمايي کرد. برخي ارتباطات نسبتاً نزديک ميان آنها وجود داشت. (Shawcross & Fletcher, 1987, p.33)
با وجود مبارزات فراوان توسط حکومت و پليس، تجارت مواد مخدر يکي از صنايع تبهکارانه ي بين المللي و سريعاً در حال گسترش است که در سالهاي 1970 و اوايل دهه ي 80 نرخ رشد سالانه اي بيش از 10 درصد- و ميزان سود بسيار بالايي داشته است. شبکه هاي هروئين در سراسر خاوردور، به ويژه در جنوب آسيا گسترده اند، و نيز در شمال آفريقا، خاورميانه و آمريکاي لاتين وجود دارند. منطقه ي عمده ي عرضه براي بازار کوکائين بوليوي است که سالانه يک ميليارد دلار در نتيجه ي اين تجارت به اقتصاد بوليوي سرازير مي شود. خطوط عرضه ي کوکائين همچنين از پاريس و آمستردام مي گذرند که از آنجا موادمخدر معمولاً به بريتانيا وارد مي شود.

پي‌نوشت‌ها:

1. Francis Ianni & Elizabeth Reuss-Ianni
2. Lupullo

منبع مقاله:
گيدنز، آنتوني، (1376)، جامعه شناسي، ترجمه ي منوچهر صبوري، تهران: نشر ني، چاپ بيست و هفتم: 1391.