لکنت زبان در نماز
پرسش :
مدتى است در بعضى از نمازها خصوصاً نماز جماعت در هنگام گفتن تکبیرة الاحرام دچار لکنت مى شوم و فکر مى کنم علتش اضطراب و استرس است! مى خواهم دچار لکنت نشوم، ولى این کار برایم مشکل است و کمى لکنت پیش مى آید، لطفاً مرا یارى کنید تا با آرامش تکبیرة الاحرام بگویم. البته من در نمازهاى مستحبى و فرادا، کمتر این مشکل را دارم.
پاسخ :
اضطراب ناشى از دقّت و ترس زیاد به دلیل اشتباه شدن تکبیر نماز، باعث مى شود هنگام گفتن آن، دچار لکنت شوید و نتوانید آن را به طور عادى بگویید. بهترین راه حل مشکل، اضطراب زدایى است که در صورت بى توجهى به درمان آن، مى تواند به سرعت گسترش یابد و در گفتن سایر کلمات نیز اختلال ایجاد کند. پس تا جایى که ممکن است آن را ریشه کن سازید و یا اینکه که نگذارید گسترده تر شود.
براى حل این مشکل عمل به توصیه هاى زیر بایسته است:
1. به خود تلقین کنید گفتن تکبیر با گفتن کلمات دیگر هیچ فرقى ندارد و شما کاملا قادرید آن را تلفظ کنید. اگر قبل از نماز، بتوانید با این کار، ترس و اضطراب خود را برطرف سازید، در گفتن تکبیر مشکلى نخواهید داشت. لازمه آن، این است که پس از کمى اندیشیدن براى قانع کردن خود، بسیار عادى بوده و ترسى نداشته باشید؛ زیرا هر چه به این فکر کنید که آیا مى توانید تکبیر نماز را درست بگویید یا نه، بیشتر مضطرب مى شوید و کمتر مى توانید جلوى لکنت زبان خود را بگیرید. در واقع هر چه بیشتر بکوشید لکنت خودتان را متوقف کنید، به طور ناخواسته آن را بدتر مى کنید.
2. نسبت به مشکل هیچ گونه حساسیتى نشان ندهید و از اینکه دیگران متوجه مشکل شمایند، نگران نباشید؛ زیرا ترس و خجالت، باعث تشدید آن مى شود. پس هر چه آرامش بیشترى هنگام نماز داشته باشید و لکنت خود را مشکل مهمى ندانید، آسان تر مى توانید آن را از بین ببرید. اما اگر بخواهید لکنت خود را مخفى نگه دارید، آن را همیشگى کرده اید. حتى به اطرافیان بگویید گاهى در نماز دچار لکنت مى شوید تا ترستان بریزد.
3. وقتى دچار لکنت مى شوید، راحت و آرام باشید و هیچ گونه فشارى به خود نیاورید. اگر بخواهید به زور لکنت به وجود آمده را از بین ببرید، وضعیت بدتر مى شود. پس بهتر است هنگام لکنت آرام باشید و به راحتى تنفس کنید.
4. هنگامى که دچار لکنت مى شوید، حرکات اضافى و عادات نامطلوبى از خود نشان ندهید؛ مثل کج کردن صورت و دهان، گذاشتن دست جلوى دهان، تکان دادن یا خاراندن سر، گشاد کردن سوراخ بینى، کشیدن گوش، حرکات دست و... این حرکات ممکن است به طور موقت سبب کاهش لکنت شود؛ ولى در طولانى مدت آن را تشدید مى کند؛ زیرا سبب انگشت نما شدن و در نتیجه خجالت بیشترى شده و بدین ترتیب لکنت را افزایش مى دهد.
5. بهترین راه درمان این مشکل این است که قبل از «تکبیرة الاحرام» نماز کاملاً آرام و عادى باشید و اصلا نگران درست گفتن یا نگفتن تکبیر نباشید و یقین صد در صد داشته باشید که هیچ مشکلى در گفتن تکبیر ندارید. چنانچه کلمه «اللّه اکبر» را در غیر نماز و یا نمازهاى مستحبى و مانند آن، بدون هیچ نگرانى مى گویید، چنین حالتى را در نماز واجب و جماعت هم داشته باشید. لازمه این کار این است که بدانید دستگاه صوتى شما، هیچ مشکلى براى اداى این کلمه ندارد و تمام علت این مشکل آن است که خیال مى کنید تکبیر را نمى توانید درست بگویید و همین تخیّل سبب ترس و اضطراب مى شود و خود را به شکل لکنت نشان مى دهد. پس هنگام نماز اصلا به آن فکر نکنید و حتى اگر این فکر ناخودآگاه به ذهن شما آمد، به وسیله توجه به خدا و عظمت او و اینکه مى خواهید با مالک تمام عالم صحبت کنید، هم حضور قلب خود را بیشتر کنید و هم فکرتان را از اشتغال به این مشکل منحرف سازید.
منبع: اختلالات رفتارى، ابوالقاسم بشیرى؛ نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، قم: دفتر نشر معارف، 1387.
پرسش‌های مرتبط:
براى حل این مشکل عمل به توصیه هاى زیر بایسته است:
1. به خود تلقین کنید گفتن تکبیر با گفتن کلمات دیگر هیچ فرقى ندارد و شما کاملا قادرید آن را تلفظ کنید. اگر قبل از نماز، بتوانید با این کار، ترس و اضطراب خود را برطرف سازید، در گفتن تکبیر مشکلى نخواهید داشت. لازمه آن، این است که پس از کمى اندیشیدن براى قانع کردن خود، بسیار عادى بوده و ترسى نداشته باشید؛ زیرا هر چه به این فکر کنید که آیا مى توانید تکبیر نماز را درست بگویید یا نه، بیشتر مضطرب مى شوید و کمتر مى توانید جلوى لکنت زبان خود را بگیرید. در واقع هر چه بیشتر بکوشید لکنت خودتان را متوقف کنید، به طور ناخواسته آن را بدتر مى کنید.
2. نسبت به مشکل هیچ گونه حساسیتى نشان ندهید و از اینکه دیگران متوجه مشکل شمایند، نگران نباشید؛ زیرا ترس و خجالت، باعث تشدید آن مى شود. پس هر چه آرامش بیشترى هنگام نماز داشته باشید و لکنت خود را مشکل مهمى ندانید، آسان تر مى توانید آن را از بین ببرید. اما اگر بخواهید لکنت خود را مخفى نگه دارید، آن را همیشگى کرده اید. حتى به اطرافیان بگویید گاهى در نماز دچار لکنت مى شوید تا ترستان بریزد.
3. وقتى دچار لکنت مى شوید، راحت و آرام باشید و هیچ گونه فشارى به خود نیاورید. اگر بخواهید به زور لکنت به وجود آمده را از بین ببرید، وضعیت بدتر مى شود. پس بهتر است هنگام لکنت آرام باشید و به راحتى تنفس کنید.
4. هنگامى که دچار لکنت مى شوید، حرکات اضافى و عادات نامطلوبى از خود نشان ندهید؛ مثل کج کردن صورت و دهان، گذاشتن دست جلوى دهان، تکان دادن یا خاراندن سر، گشاد کردن سوراخ بینى، کشیدن گوش، حرکات دست و... این حرکات ممکن است به طور موقت سبب کاهش لکنت شود؛ ولى در طولانى مدت آن را تشدید مى کند؛ زیرا سبب انگشت نما شدن و در نتیجه خجالت بیشترى شده و بدین ترتیب لکنت را افزایش مى دهد.
5. بهترین راه درمان این مشکل این است که قبل از «تکبیرة الاحرام» نماز کاملاً آرام و عادى باشید و اصلا نگران درست گفتن یا نگفتن تکبیر نباشید و یقین صد در صد داشته باشید که هیچ مشکلى در گفتن تکبیر ندارید. چنانچه کلمه «اللّه اکبر» را در غیر نماز و یا نمازهاى مستحبى و مانند آن، بدون هیچ نگرانى مى گویید، چنین حالتى را در نماز واجب و جماعت هم داشته باشید. لازمه این کار این است که بدانید دستگاه صوتى شما، هیچ مشکلى براى اداى این کلمه ندارد و تمام علت این مشکل آن است که خیال مى کنید تکبیر را نمى توانید درست بگویید و همین تخیّل سبب ترس و اضطراب مى شود و خود را به شکل لکنت نشان مى دهد. پس هنگام نماز اصلا به آن فکر نکنید و حتى اگر این فکر ناخودآگاه به ذهن شما آمد، به وسیله توجه به خدا و عظمت او و اینکه مى خواهید با مالک تمام عالم صحبت کنید، هم حضور قلب خود را بیشتر کنید و هم فکرتان را از اشتغال به این مشکل منحرف سازید.
منبع: اختلالات رفتارى، ابوالقاسم بشیرى؛ نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، قم: دفتر نشر معارف، 1387.
پرسش‌های مرتبط:
