چگونگی شکل گیری حسادت در بچه ها
پرسش :
حسادت بچّه ها از چه سنّی شروع می شود و چه طور باید با آن برخورد کرد؟
پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):
حسادت یک عامل محیطی است و معمولاً وقتی ایجاد می شود که بچّه ها بتوانند محیط اطراف و رفتارهای دیگران را تحلیل کنند و معمولاً اوّلین نشانه های حسادت را از دو سالگی در بچّه ها می توان دید؛ یعنی زمانی که تفاوت های اطرافیان را می بینند. مثلاً به فرض، ما بچّه ای یک سال و نیمه داریم و از طرفی بچّه ی خواهرمان هم می آید و وقتی ما در ابتدا او را می بوسیم و بغل می کنیم، متوجّه می شویم که فرزندمان از دور ایستاده است و به ما نگاه می کند و یا این که در کنار پدر و مادر قرار می گیرد و لباس آن ها را می کشد و به آن ها می فهماند که من را هم بغل کنید!
در اینجا نشانه های حسادت دیده می شود؛ ولی آن حسادت های عمیق و دنباله دار، در این زمان ایجاد نمی شود؛ بلکه فقط آغاز حسادت را از دو سالگی در بچّه ها می بینیم؛ ولی آن حسادت های عمیق بعد از دو سالگی به وجود می آید.
راهکار پیشگیری از حسادت
تنها راهکاری که در این زمینه وجود دارد، عدالت در رفتار است. اصلاً ممکن است که در همه ی انسانها بالقوه این حسّ حسادت وجود داشته باشد. البته ما آن دسته از انسانهای والا و خاص را نمی گویم؛ ولی در عموم مردم این گونه است؛ امّا نباید محیط باعث شود که حسادت بالقوه، به بالفعل تبدیل شود و خودش را نشان دهد. به عنوان مثال وقتی منِ معلّم به کلاس درس می روم، باید نگاهم را در کلاس بین بچّه ها تقسیم کنم و حتّی نوع صدا زدنم در کلاس یکسان باشد. اگر یکی را محمّد آقا صدا کردم، دیگری را هم مثلاً علی آقا صدا کنم؛ نه این که به این بگویم محمّد آقا، ولی به او بگویم علی! یعنی حتّی در خطاب هم باید عدالت وجود داشته باشد.
پدر و مادر هم در همه ی کارها، مثلاً در خرید کردن باید عدالت داشته باشند. وقتی پدر متناسب با سنّ بچّه ی کوچک، یکی دو دست لباس می خرد، ولی برای بچّه ی بزرگتر نمی خرد، به این دلیل که مثلاً عید برایش خریده است، این درست نیست؛ اتّفاقاً باید جوری مدیریت کنیم که اگر برای او می خریم، برای دیگری هم بخریم تا این حسادت ها نسبت به هم ایجاد نشود.
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):
حسادت یک عامل محیطی است و معمولاً وقتی ایجاد می شود که بچّه ها بتوانند محیط اطراف و رفتارهای دیگران را تحلیل کنند و معمولاً اوّلین نشانه های حسادت را از دو سالگی در بچّه ها می توان دید؛ یعنی زمانی که تفاوت های اطرافیان را می بینند. مثلاً به فرض، ما بچّه ای یک سال و نیمه داریم و از طرفی بچّه ی خواهرمان هم می آید و وقتی ما در ابتدا او را می بوسیم و بغل می کنیم، متوجّه می شویم که فرزندمان از دور ایستاده است و به ما نگاه می کند و یا این که در کنار پدر و مادر قرار می گیرد و لباس آن ها را می کشد و به آن ها می فهماند که من را هم بغل کنید!
در اینجا نشانه های حسادت دیده می شود؛ ولی آن حسادت های عمیق و دنباله دار، در این زمان ایجاد نمی شود؛ بلکه فقط آغاز حسادت را از دو سالگی در بچّه ها می بینیم؛ ولی آن حسادت های عمیق بعد از دو سالگی به وجود می آید.
راهکار پیشگیری از حسادت
تنها راهکاری که در این زمینه وجود دارد، عدالت در رفتار است. اصلاً ممکن است که در همه ی انسانها بالقوه این حسّ حسادت وجود داشته باشد. البته ما آن دسته از انسانهای والا و خاص را نمی گویم؛ ولی در عموم مردم این گونه است؛ امّا نباید محیط باعث شود که حسادت بالقوه، به بالفعل تبدیل شود و خودش را نشان دهد. به عنوان مثال وقتی منِ معلّم به کلاس درس می روم، باید نگاهم را در کلاس بین بچّه ها تقسیم کنم و حتّی نوع صدا زدنم در کلاس یکسان باشد. اگر یکی را محمّد آقا صدا کردم، دیگری را هم مثلاً علی آقا صدا کنم؛ نه این که به این بگویم محمّد آقا، ولی به او بگویم علی! یعنی حتّی در خطاب هم باید عدالت وجود داشته باشد.
پدر و مادر هم در همه ی کارها، مثلاً در خرید کردن باید عدالت داشته باشند. وقتی پدر متناسب با سنّ بچّه ی کوچک، یکی دو دست لباس می خرد، ولی برای بچّه ی بزرگتر نمی خرد، به این دلیل که مثلاً عید برایش خریده است، این درست نیست؛ اتّفاقاً باید جوری مدیریت کنیم که اگر برای او می خریم، برای دیگری هم بخریم تا این حسادت ها نسبت به هم ایجاد نشود.
