شیوه ارتباط دوستان سهل انگار در حجاب و نماز
پرسش :
تکلیف ما در قبال برخی دوستان که در امر حجاب و نماز سهل انگاری می کنند چیست؟ لطفا چند راهکار ارائه دهید.
پاسخ :
این که فرمودید رابطه شما با افرادی که رعایت حجاب را نمی کنند چگونه باید باشد؟ این بستگی دارد به این که رابطه شما با دختران بی حجاب چه پیامدی برای شما دارد.
به عبارت دیگر اگر احساس می کنید که با ایجاد ارتباط با این گونه افراد می توانید روی آنها تأثیر بگذارید و محبت شما با آنها باعث می شود که در رفتارشان تجدید نظر کنند و از سوی دیگر شما تحت تأثیر رفتار غلط آنها قرار نمی گیرید در این صورت رابطه خود را نه تنها با آنها قطع نکنید بلکه سعی کنید با افراد بیشتری رابطه دوستی برقرار کنید و در پرتو این روابط دوستانه زمینه هدایت و اصلاح رفتار آنها را فراهم کنید.
اما در صورتی که رابطه شما با آنها نه تنها تأثیر ندارد بلکه باعث می شود که شما از آنها اثر بپذیرید و خدای ناکرده در باورهای خود سست شوید و کم کم در رعایت شؤونات شرعی از جمله حجاب، وضعیت نامطلوبی پیدا کنید در این صورت واجب است روابط خود را با این گونه افراد قطع کنید و فقط با کسانی که رعایت حجاب را می کنند و مقید به رعایت شؤونات اسلامی هستند رابطه برقرار کنید، بنابراین با توجه به شناختی که از خودتان دارید لحظاتی را با خود خلوت کنید و ببینید آیا بیشتر تأثیرگذار هستید یا تأثیر پذیر و سپس تصمیم بگیرید. البته توصیه ما به شما این است که هر چه می توانید رابطه خود را با افراد صالح بیشتر کنید و در ایجاد ارتباط با افراد ناصالح با احتیاط برخورد کنید چه این که تجربه نشان داده افراد زیادی بوده اند که در ابتدا بسیار محجوب، با حیا و مقید به رعایت شؤونات اسلامی بوده اند ولی در اثر معاشرت با این گونه افراد تغییر پیدا کردند و همرنگ آنها شدند.
مهمترین و اثر بخش ترین منابع آگاهی بخش و بیدار کننده، قرآن کریم و روایات اسلامی و مواعظ و حکمت های صادر شده از معصومین (علیهم السلام) است.
آگاهی های بیدار کننده عبارتند از، شناخت خداوند و مبدا هستی، شناخت معاد و رستاخیز و سرانجام انسان در عالم آخرت، شناخت فلسفه دین و کارکرد آن، آشنایی با فلسفه عبادات و اعمال دینی و اثر آن در ساخت شخصیت انسان و همچنین هدف بعثت انبیا و امامت امامان و رهبران الهی، شناخت جهان و زندگی و هدف آن، شناخت انسان، خود انسانی و جایگاه انسان در هستی، توان و استعداد خاص انسان در احراز مقام خلافت الهی و سایر ارزش های وجود آدمی، و همچنین آشنایی با زندگی و سیره اخلاقی و عملی معصومین (علیهم السلام) و عالمان راستین و مومنان حقیقی.
اگر مطمئن شدید که ایشان نماز نمی خواند و یا سهل انگار است، برای ایشان در این زمینه هایی که گفته شد ه صحبت کنید و به گونه ای که صلاح می دانید، با اهدای کتاب های مفید و در ضمن گفتن داستان، روایت و آیه ای از قرآن کریم، یاد مرگ و قیامت را در ایشان زنده نمایید و گاهی با تذکر یاد مرگ و رستاخیز و عاقبت کسانی که اهل دیانت نیستند، سعی نمایید حتی المقدور به گونه ای که ایشان احساس نکند دارید نصیحت می کنید، به صورت غیر مستقیم مطالبی را انتقال دهید که آگاهی بخش باشد و ایشان را از غفلت خارج نماید.
عملکرد شما خود بهترین ارشاد برای ایشان است شما می توانید با عمل خودتان ایشان را راهنمایی کنید و روح تعهد دینی را به ایشان تزریق نمایید.
به راحتی می توانید ایشان را به همراه خود به مجالس مذهبی ببرید و در شرایطی قرار دهید که ایشان به طور ناخواسته در معرض اطلاعات و جاذبه های دین قرار بگیرد و از مراسم دینی و روح معنوی حاکم بر این مجالس لذت ببرد. از این طریق شما می توانید ایمان را در وجود ایشان تقویت نمایید و راه سعادت و نجات رهنمون باشید.
البته مسأله تأثیرپذیری یا تأثیرگذاری در حدود کیفیت آن بستگی به توان‌ها و قابلیت‌های انسان در ابعاد مختلف دارد. مهمترین اموری که در تاثیرگذاری دخالت دارند ویژگی‌های روحی از قبیل اراده استوار، اخلاق نیکو، حسن معاشرت و آگاهی‌ها و توان های علمی بالا است. تأثیرپذیری مثبت نیز تا حدودی به این امور و نیز به میزان انعطاف پذیری و حقیقت‌طلبی شخص ارتباط دارد و تاثیر پذیری‌های منفی برخاسته از ضعف آگاهی و اراده می‌باشد. بنابراین هر اندازه در تقویت اراده خود گسترش صفات حسنه و خلق و خوی پسندیده و افزون‌سازی آگاهی‌ها و دانش‌های خود به ویژه در زمینه مسایل دینی فرهنگی و اجتماعی تلاش کنید تدریجا توان تاثیرگذاری بیشتری خواهید یافت.
بنابراین تأثیرگذاری یک مهارتی است که به تدریج حاصل می‌شود و تأثیرگذار و تأثیر گیرنده و فضای روانی از آمادگی لازم و شرایط کافی برخوردار باشد که با تمرین و ممارست به این مهارت دسترسی پیدا می‌شود. با رعایت اصول و نکات زیر فرد می‌تواند میزان تأثیرگذاریخویش را افزایش دهد.
1. کار خود را با تحسین و قدردانی صمیمانه از طرف مقابل شروع کنید.
2. با اندکی تفحص و جستجو برنامه خود را با برجسته کردن یک یا چند نکته مثبت و ارزشمند در طرف مقابل و تحسین صادقانه از وی به خاطر وجود آن امر مثبت ارتباط خود را با وی پی‌گیری نمایید.
3. در صورتی که اشتباه و لغزشی در وی مشاهده کردید مستقیما از او گلایه نکنید و وی را مورد انتقاد مستقیم و سرزنش خود قرار ندهید.
4. قبل از انتقاد از دیگران درباره اشتباهات خود حرف بزنید.
5. سعی کنید شنونده خوبی باشید و دیگران را تشویق کنید درباره خود برای شما حرف بزنند.
6. صمیمانه دیگران را دوست داشته باشید و به آنها این محبت باطنی خود را اعلام کنید.
7. به دیگران اعتبار بدهید و کاری کنید که احساس کنند مهم هستند.
8. در طرف مقابل نسبت به کاری که می‌خواهی انجام دهد میل شدیدی ایجاد کنید و به عبارت دیگر فضای روانی لازم را برای انجام آن عمل فراهم نمایید.
9. هر رفتاری را که از دیگران نسبت به خود انتظار دارید همان را با ایشان در پیش گیرید.
10. سعی کنید نقطه نظرات و دیدگاه های خویش را بر دیگران تحمیل نکنید زیرا مردم سخن کسی را که بخواهد عقیده‌اش را بر آنان تحمیل کند نمی‌پذیرند و با کسی که همچون یک سرپرست با ایشان رفتار کند دوستی نمی‌ورزند و به او اعتماد نمی‌کنند.
در پایان، توجه به این نکته لازم است، که برادر شما یک جوان است و بهترین راه برای تأثیر گذاری ایجاد رابطه عاطفی است و برای ایجاد ارتباط عاطفی سعی کنید با او همدردی کنید و در حل مشکلات او همراه او باشید.او را درک کنید و به نیازهای روحی او توجه داشته باشید، از سرزنش کردن او خودداری کنید به او احترام بگذارید و او را بدون شرط بپذیرید؛ یعنی پذیرش شما نسبت به او مشروط نباشد و به گونه ای رفتار کنید که او احساس کند شما دلسوز او هستید رعایت نکات فوق باعث می شود بین او و شما یک ارتباط صمیمی و عاطفی برقرار شود آنگاه می توانید در قالب صمیمیت و دوستی مشکلات او را گوشزد کنید و در حل آنها به او کمک کنید.اگر برخوردی غیر از این با او داشته باشید و بخواهید از طریق تهدید و امر و نهی با او برخورد کنید قطعا نمی پذیرید و در تکرار اشتباهات اصرار می ورزد و حتی طغیان می کند.
ایمان و تدین یکی از شرایط دوست خوب است. برای اطمینان از تدین و نمازخوان بودن ایشان شما می توانید با یک مسافرت مختصر اطلاع حاصل نمایید.
منبع: پرسمان حجاب، حسین مهدی زاده، ناشر: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ۱۳۸۱.
این که فرمودید رابطه شما با افرادی که رعایت حجاب را نمی کنند چگونه باید باشد؟ این بستگی دارد به این که رابطه شما با دختران بی حجاب چه پیامدی برای شما دارد.
به عبارت دیگر اگر احساس می کنید که با ایجاد ارتباط با این گونه افراد می توانید روی آنها تأثیر بگذارید و محبت شما با آنها باعث می شود که در رفتارشان تجدید نظر کنند و از سوی دیگر شما تحت تأثیر رفتار غلط آنها قرار نمی گیرید در این صورت رابطه خود را نه تنها با آنها قطع نکنید بلکه سعی کنید با افراد بیشتری رابطه دوستی برقرار کنید و در پرتو این روابط دوستانه زمینه هدایت و اصلاح رفتار آنها را فراهم کنید.
اما در صورتی که رابطه شما با آنها نه تنها تأثیر ندارد بلکه باعث می شود که شما از آنها اثر بپذیرید و خدای ناکرده در باورهای خود سست شوید و کم کم در رعایت شؤونات شرعی از جمله حجاب، وضعیت نامطلوبی پیدا کنید در این صورت واجب است روابط خود را با این گونه افراد قطع کنید و فقط با کسانی که رعایت حجاب را می کنند و مقید به رعایت شؤونات اسلامی هستند رابطه برقرار کنید، بنابراین با توجه به شناختی که از خودتان دارید لحظاتی را با خود خلوت کنید و ببینید آیا بیشتر تأثیرگذار هستید یا تأثیر پذیر و سپس تصمیم بگیرید. البته توصیه ما به شما این است که هر چه می توانید رابطه خود را با افراد صالح بیشتر کنید و در ایجاد ارتباط با افراد ناصالح با احتیاط برخورد کنید چه این که تجربه نشان داده افراد زیادی بوده اند که در ابتدا بسیار محجوب، با حیا و مقید به رعایت شؤونات اسلامی بوده اند ولی در اثر معاشرت با این گونه افراد تغییر پیدا کردند و همرنگ آنها شدند.
مهمترین و اثر بخش ترین منابع آگاهی بخش و بیدار کننده، قرآن کریم و روایات اسلامی و مواعظ و حکمت های صادر شده از معصومین (علیهم السلام) است.
آگاهی های بیدار کننده عبارتند از، شناخت خداوند و مبدا هستی، شناخت معاد و رستاخیز و سرانجام انسان در عالم آخرت، شناخت فلسفه دین و کارکرد آن، آشنایی با فلسفه عبادات و اعمال دینی و اثر آن در ساخت شخصیت انسان و همچنین هدف بعثت انبیا و امامت امامان و رهبران الهی، شناخت جهان و زندگی و هدف آن، شناخت انسان، خود انسانی و جایگاه انسان در هستی، توان و استعداد خاص انسان در احراز مقام خلافت الهی و سایر ارزش های وجود آدمی، و همچنین آشنایی با زندگی و سیره اخلاقی و عملی معصومین (علیهم السلام) و عالمان راستین و مومنان حقیقی.
اگر مطمئن شدید که ایشان نماز نمی خواند و یا سهل انگار است، برای ایشان در این زمینه هایی که گفته شد ه صحبت کنید و به گونه ای که صلاح می دانید، با اهدای کتاب های مفید و در ضمن گفتن داستان، روایت و آیه ای از قرآن کریم، یاد مرگ و قیامت را در ایشان زنده نمایید و گاهی با تذکر یاد مرگ و رستاخیز و عاقبت کسانی که اهل دیانت نیستند، سعی نمایید حتی المقدور به گونه ای که ایشان احساس نکند دارید نصیحت می کنید، به صورت غیر مستقیم مطالبی را انتقال دهید که آگاهی بخش باشد و ایشان را از غفلت خارج نماید.
عملکرد شما خود بهترین ارشاد برای ایشان است شما می توانید با عمل خودتان ایشان را راهنمایی کنید و روح تعهد دینی را به ایشان تزریق نمایید.
به راحتی می توانید ایشان را به همراه خود به مجالس مذهبی ببرید و در شرایطی قرار دهید که ایشان به طور ناخواسته در معرض اطلاعات و جاذبه های دین قرار بگیرد و از مراسم دینی و روح معنوی حاکم بر این مجالس لذت ببرد. از این طریق شما می توانید ایمان را در وجود ایشان تقویت نمایید و راه سعادت و نجات رهنمون باشید.
البته مسأله تأثیرپذیری یا تأثیرگذاری در حدود کیفیت آن بستگی به توان‌ها و قابلیت‌های انسان در ابعاد مختلف دارد. مهمترین اموری که در تاثیرگذاری دخالت دارند ویژگی‌های روحی از قبیل اراده استوار، اخلاق نیکو، حسن معاشرت و آگاهی‌ها و توان های علمی بالا است. تأثیرپذیری مثبت نیز تا حدودی به این امور و نیز به میزان انعطاف پذیری و حقیقت‌طلبی شخص ارتباط دارد و تاثیر پذیری‌های منفی برخاسته از ضعف آگاهی و اراده می‌باشد. بنابراین هر اندازه در تقویت اراده خود گسترش صفات حسنه و خلق و خوی پسندیده و افزون‌سازی آگاهی‌ها و دانش‌های خود به ویژه در زمینه مسایل دینی فرهنگی و اجتماعی تلاش کنید تدریجا توان تاثیرگذاری بیشتری خواهید یافت.
بنابراین تأثیرگذاری یک مهارتی است که به تدریج حاصل می‌شود و تأثیرگذار و تأثیر گیرنده و فضای روانی از آمادگی لازم و شرایط کافی برخوردار باشد که با تمرین و ممارست به این مهارت دسترسی پیدا می‌شود. با رعایت اصول و نکات زیر فرد می‌تواند میزان تأثیرگذاریخویش را افزایش دهد.
1. کار خود را با تحسین و قدردانی صمیمانه از طرف مقابل شروع کنید.
2. با اندکی تفحص و جستجو برنامه خود را با برجسته کردن یک یا چند نکته مثبت و ارزشمند در طرف مقابل و تحسین صادقانه از وی به خاطر وجود آن امر مثبت ارتباط خود را با وی پی‌گیری نمایید.
3. در صورتی که اشتباه و لغزشی در وی مشاهده کردید مستقیما از او گلایه نکنید و وی را مورد انتقاد مستقیم و سرزنش خود قرار ندهید.
4. قبل از انتقاد از دیگران درباره اشتباهات خود حرف بزنید.
5. سعی کنید شنونده خوبی باشید و دیگران را تشویق کنید درباره خود برای شما حرف بزنند.
6. صمیمانه دیگران را دوست داشته باشید و به آنها این محبت باطنی خود را اعلام کنید.
7. به دیگران اعتبار بدهید و کاری کنید که احساس کنند مهم هستند.
8. در طرف مقابل نسبت به کاری که می‌خواهی انجام دهد میل شدیدی ایجاد کنید و به عبارت دیگر فضای روانی لازم را برای انجام آن عمل فراهم نمایید.
9. هر رفتاری را که از دیگران نسبت به خود انتظار دارید همان را با ایشان در پیش گیرید.
10. سعی کنید نقطه نظرات و دیدگاه های خویش را بر دیگران تحمیل نکنید زیرا مردم سخن کسی را که بخواهد عقیده‌اش را بر آنان تحمیل کند نمی‌پذیرند و با کسی که همچون یک سرپرست با ایشان رفتار کند دوستی نمی‌ورزند و به او اعتماد نمی‌کنند.
در پایان، توجه به این نکته لازم است، که برادر شما یک جوان است و بهترین راه برای تأثیر گذاری ایجاد رابطه عاطفی است و برای ایجاد ارتباط عاطفی سعی کنید با او همدردی کنید و در حل مشکلات او همراه او باشید.او را درک کنید و به نیازهای روحی او توجه داشته باشید، از سرزنش کردن او خودداری کنید به او احترام بگذارید و او را بدون شرط بپذیرید؛ یعنی پذیرش شما نسبت به او مشروط نباشد و به گونه ای رفتار کنید که او احساس کند شما دلسوز او هستید رعایت نکات فوق باعث می شود بین او و شما یک ارتباط صمیمی و عاطفی برقرار شود آنگاه می توانید در قالب صمیمیت و دوستی مشکلات او را گوشزد کنید و در حل آنها به او کمک کنید.اگر برخوردی غیر از این با او داشته باشید و بخواهید از طریق تهدید و امر و نهی با او برخورد کنید قطعا نمی پذیرید و در تکرار اشتباهات اصرار می ورزد و حتی طغیان می کند.
ایمان و تدین یکی از شرایط دوست خوب است. برای اطمینان از تدین و نمازخوان بودن ایشان شما می توانید با یک مسافرت مختصر اطلاع حاصل نمایید.
منبع: پرسمان حجاب، حسین مهدی زاده، ناشر: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ۱۳۸۱.
