احکام حج | خارج شدن از مکه پس از عمره تمتع: سوال دو
پرسش :
آیا خدمۀ کاروانها براى مهیّا کردن جاى حجاج مى‌توانند قبل از روز عرفه به عرفات یا منا بروند و به مکه برگردند؟
پاسخ :
امام خمینى (رحمه الله):
بنابر احتیاط واجب نمى‌توانند از مکه خارج شوند مگر در مورد ضرورت و در این صورت باید براى حج محرم شوند و بیرون بروند، بلى اگر احرام براى آنان حرجى باشد و رفتن به عرفات و منا بر آنان ضرورت دارد مى‌توانند بدون احرام به آنجا بروند.
آیة اللّٰه گلپایگانى (رحمه الله):
اگر عمرۀ تمتع بجا آورده‌اند بنابر احتیاط واجب نباید از مکه خارج شوند مگر ضرورت داشته باشند و در این موقع به احرام حج محرم شده و خارج شوند مگر آن که احرام براى آنها حرجى باشد که بدون احرام مى‌توانند بروند. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه اراکى (رحمه الله):
احوط این است که تا از حج فارغ نشده است از مکۀ معظّمه خارج نشود مگر این که بعد از احلال از عمرۀ تمتع در مکه به احرام حج محرم شود و با همان احرام باقى اعمال حج را بجا آورد.
آیة اللّٰه فاضل (رحمه الله):
با اطمینان به امکان برگشتن به مکه مى‌توانند.
آیة اللّٰه بهجت (رحمه الله):
در صورتى که اعمال حج تفویت نشود مانعى ندارد، یعنى اگر مى‌تواند خارج شود و برگردد و به اعمال حج برسد، یا با احرام خارج شود و در وقت عمل برگردد و اعمال را بجا آورد خارج شدن مانع ندارد.
آیة اللّٰه تبریزى (رحمه الله):
اشخاص مزبور به قصد عمرۀ مفرده محرم شوند و بعد از اتمام عمره تا ماه تمام نشود مى‌توانند به خارج مکه تردد کنند و مجزى از عمرۀ تمتع است ولى اگر براى عمرۀ تمتع محرم شده‌اند خروج از مکه جایز نیست مگر در موارد ضرورت که تفصیل آن را در مناسک مسألۀ ١۵٨ بیان نمودیم و در این موارد از مکه احرام مى‌بندد و براى رفع حاجت خارج مى‌گردد و پس از رفع حاجت با همان احرام وارد مکه مى‌شود و به عرفات مى‌رود. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه زنجانى (حفظه الله):
خروج از مکه به حدود نزدیک آن جایز است بنابر این خروج به منا جایز مى‌باشد ولى خروج به عرفات اشکال دارد. و در صورت لزوم باید به احرام حج محرم شده و از مکه خارج شوند، و اگر با احرام خارج شدن حرجى باشد مى‌توانند بدون احرام از مکه خارج شوند.
آیة اللّٰه مکارم (حفظه الله):
براى خدمه کاروان ها جایز است براى انجام کارهاى لازم به عرفات یا جدّه و مانند آن بروند و اگر محرم شدن موجب مشقت است مى‌توانند آن را ترک کنند.
آیة اللّٰه سیستانى (حفظه الله):
در صورت مفروض که بیرون رفتن آنها براى انجام کار است و ترس فوت حج نیست اظهر، جواز بیرون رفتن آنها بدون احرام است.
آیة اللّٰه صافى (حفظه الله):
در فرض سؤال که خروج از مکه ضرورت دارد اشخاص مذکور اگر عمرۀ تمتع انجام داده‌اند باید محرم به احرام حج شوند و با حال احرام از مکه خارج شوند بلى اگر انجام کارها در خارج مکه با داشتن لباس احرام حرجى باشد مى‌توانند بدون احرام خارج شوند. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه نورى (حفظه الله):
خروج از مکه بعد از عمرۀ تمتع جایز نیست مگر در مورد ضرورت که در این صورت هم باید محرم شوند به احرام حج، و خارج شوند و برگردند بلى اگر احرام براى آنها حرجى باشد و رفتن به عرفات و منا بر آنان ضرورت دارد مى‌توانند بدون احرام به آنجا بروند.
منبع: استفتائات ویژه حج از محضر مراجع عظام تقلید، مرکز تحقیقات حج، تهران: نشر مشعر، ۱۳۷۵.
امام خمینى (رحمه الله):
بنابر احتیاط واجب نمى‌توانند از مکه خارج شوند مگر در مورد ضرورت و در این صورت باید براى حج محرم شوند و بیرون بروند، بلى اگر احرام براى آنان حرجى باشد و رفتن به عرفات و منا بر آنان ضرورت دارد مى‌توانند بدون احرام به آنجا بروند.
آیة اللّٰه گلپایگانى (رحمه الله):
اگر عمرۀ تمتع بجا آورده‌اند بنابر احتیاط واجب نباید از مکه خارج شوند مگر ضرورت داشته باشند و در این موقع به احرام حج محرم شده و خارج شوند مگر آن که احرام براى آنها حرجى باشد که بدون احرام مى‌توانند بروند. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه اراکى (رحمه الله):
احوط این است که تا از حج فارغ نشده است از مکۀ معظّمه خارج نشود مگر این که بعد از احلال از عمرۀ تمتع در مکه به احرام حج محرم شود و با همان احرام باقى اعمال حج را بجا آورد.
آیة اللّٰه فاضل (رحمه الله):
با اطمینان به امکان برگشتن به مکه مى‌توانند.
آیة اللّٰه بهجت (رحمه الله):
در صورتى که اعمال حج تفویت نشود مانعى ندارد، یعنى اگر مى‌تواند خارج شود و برگردد و به اعمال حج برسد، یا با احرام خارج شود و در وقت عمل برگردد و اعمال را بجا آورد خارج شدن مانع ندارد.
آیة اللّٰه تبریزى (رحمه الله):
اشخاص مزبور به قصد عمرۀ مفرده محرم شوند و بعد از اتمام عمره تا ماه تمام نشود مى‌توانند به خارج مکه تردد کنند و مجزى از عمرۀ تمتع است ولى اگر براى عمرۀ تمتع محرم شده‌اند خروج از مکه جایز نیست مگر در موارد ضرورت که تفصیل آن را در مناسک مسألۀ ١۵٨ بیان نمودیم و در این موارد از مکه احرام مى‌بندد و براى رفع حاجت خارج مى‌گردد و پس از رفع حاجت با همان احرام وارد مکه مى‌شود و به عرفات مى‌رود. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه زنجانى (حفظه الله):
خروج از مکه به حدود نزدیک آن جایز است بنابر این خروج به منا جایز مى‌باشد ولى خروج به عرفات اشکال دارد. و در صورت لزوم باید به احرام حج محرم شده و از مکه خارج شوند، و اگر با احرام خارج شدن حرجى باشد مى‌توانند بدون احرام از مکه خارج شوند.
آیة اللّٰه مکارم (حفظه الله):
براى خدمه کاروان ها جایز است براى انجام کارهاى لازم به عرفات یا جدّه و مانند آن بروند و اگر محرم شدن موجب مشقت است مى‌توانند آن را ترک کنند.
آیة اللّٰه سیستانى (حفظه الله):
در صورت مفروض که بیرون رفتن آنها براى انجام کار است و ترس فوت حج نیست اظهر، جواز بیرون رفتن آنها بدون احرام است.
آیة اللّٰه صافى (حفظه الله):
در فرض سؤال که خروج از مکه ضرورت دارد اشخاص مذکور اگر عمرۀ تمتع انجام داده‌اند باید محرم به احرام حج شوند و با حال احرام از مکه خارج شوند بلى اگر انجام کارها در خارج مکه با داشتن لباس احرام حرجى باشد مى‌توانند بدون احرام خارج شوند. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه نورى (حفظه الله):
خروج از مکه بعد از عمرۀ تمتع جایز نیست مگر در مورد ضرورت که در این صورت هم باید محرم شوند به احرام حج، و خارج شوند و برگردند بلى اگر احرام براى آنها حرجى باشد و رفتن به عرفات و منا بر آنان ضرورت دارد مى‌توانند بدون احرام به آنجا بروند.
منبع: استفتائات ویژه حج از محضر مراجع عظام تقلید، مرکز تحقیقات حج، تهران: نشر مشعر، ۱۳۷۵.
