احکام حج | خارج شدن از مکه پس از عمره تمتع: سوال سه
پرسش :
آیا در فاصلۀ بین اتمام عمرۀ تمتع و احرام حج تمتّع مى‌توان از شهر مکه خارج شد و در صورتى که عمداً یا جهلاً یا سهواً از مکه خارج شود تکلیف چیست؟
پاسخ :
امام خمینى (رحمه الله):
خروج از مکه بعد از عمرۀ تمتع جایز نیست على الأحوط.
آیة اللّٰه گلپایگانى (رحمه الله):
خروج از مکه جایز نیست و تفصیل آن در مناسک مرقوم است.
آیة اللّٰه اراکى (رحمه الله):
احوط آن است که تا از حج فارغ نشده از مکۀ معظمه خارج نشود مگر آن که بعد از احلال عمرۀ تمتع در مکه به احرام حج و بیرون رود و مراجعت نماید با همان احرام و باقى اعمال را بجا آورد، و هر گاه خروج از مکه ضرورت داشته باشد و خروج از مکه با احرام براى او حرجى باشد مى‌تواند بدون احرام بیرون رود و در صورتى که همان ماه برگردد عمرۀ اولى کافى است و در هر صورت اگر بدون احرام هم خارج شود اگر در همان ماه برگردد به حج ضرر نمى‌زند، بلى اگر در همان ماه برنگردد باید در میقات به احرام عمرۀ تمتع رجاءاً مُحرم شود و باقى اعمال عمره را بجا آورد و بعد حج بجا آورد.
آیة اللّٰه فاضل (رحمه الله):
اگر اطمینان داشته باشد که خارج شدن مانع از انجام حج نخواهد شد مانعى ندارد.
آیة اللّٰه تبریزى (رحمه الله):
در فاصلۀ بین عمرۀ تمتع و احرام حج تمتع نمى‌توان از شهر مکه خارج شد و در صورتى که انسان پس از انجام عمره بدون احرام از مکه خارج شد، چنانچه برگشتن به مکه پیش از گذشتن یک ماه از انجام عمره باشد، در این صورت باید بدون احرام به مکه برگشته و از مکه احرام بسته و به سوى عرفات برود و چنانچه بازگشت وى به مکه پس از گذشتن یک ماه باشد در اینصورت لازم است عمره را دوباره انجام دهد. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه زنجانى (حفظه الله):
خروج از شهر مکه و حدود نزدیک آن در فاصله بین اتمام عمرۀ تمتّع و احرام حج تمتع جایز نیست مگر در صورت حاجت و در این صورت نیز باید به احرام حج محرم گردد و اگر با احرام خارج شدن براى وى حرجى باشد مى‌تواند بدون احرام خارج شود، و در فرضى که خروج از مکه جایز نبود اگر با علم و عمد از مکه خارج شود بنابر احتیاط واجب عمرۀ تمتعش باطل مى‌شود و اگر جهلاً یا سهواً از مکه خارج شود به عمره و حج او ضررى نمى‌زند. و در هر حال چنانچه پس از گذشتن یک ماه از خروج از مکه برگردد لازم است با احرام وارد شود و گرنه، چنانچه یک ماه از بیرون آمدن از احرام عمرۀ تمتعش گذشته باشد بنابر احتیاط واجب باید در میقات یا تنعیم و مانند آن از حدود خارجى حرم رجاءاً مُحرم شده و سایر اعمال را رجاءاً انجام دهد ولى اگر از بیرون آمدن از عمرۀ تمتعش یک ماه نگذشته باشد چنانچه با علم و عمد از مکه خارج شده باشد بنابر احتیاط واجب باید رجاءاً در میقات یا تنعیم و مانند آن مُحرم شده و سایر اعمال را رجاءاً انجام دهد، ولى اگر جهلاً یا سهواً خارج شده جایز نیست مُحرم شود.
آیة اللّٰه مکارم (حفظه الله):
اگر در همان ماه قمرى برگردد چیزى بر او نیست و چنانچه از میقات بگذرد و در ماه بعد برگردد (مثلاً در ذى‌القعده به مدینه رفت و در ذى‌الحجه برگشت) باید دوباره محرم شود و عمره بجا آورد و همان عمره تمتع او حساب مى‌شود و براى عمره سابق احتیاطاً یک طواف نساء بجا آورد.
آیة اللّٰه سیستانى (حفظه الله):
در صورتى که بیرون رفتن از مکه جهت انجام کارى هرچند غیر ضرورى باشد و ترس فوت حج نباشد مى‌توان از مکه بدون احرام خارج شد.
آیة اللّٰه صافى (حفظه الله):
کسى که عمرۀ تمتع انجام داده جایز نیست بدون ضرورت از مکه خارج شود و در صورت ضرورت باید با احرام حج خارج شود، ولى اگر بدون احرام خارج شده در صورتى که عالم به مسأله بوده، معصیت کرده و باید توبه کند و اگر جهلاً یا سهواً خارج شده گناهى نکرده، ولى در تمام صور ضررى به حج او نمى‌زند. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه نورى (حفظه الله):
خروج از مکه بعد از عمرۀ تمتع جایز نیست على الأحوط و اگر معصیت کرد و خارج شد و یا سهواً خارج شد و یا جهلاً، اگر با احرام حج به عرفات برود حج او صحیح است.
منبع: استفتائات ویژه حج از محضر مراجع عظام تقلید، مرکز تحقیقات حج، تهران: نشر مشعر، ۱۳۷۵
امام خمینى (رحمه الله):
خروج از مکه بعد از عمرۀ تمتع جایز نیست على الأحوط.
آیة اللّٰه گلپایگانى (رحمه الله):
خروج از مکه جایز نیست و تفصیل آن در مناسک مرقوم است.
آیة اللّٰه اراکى (رحمه الله):
احوط آن است که تا از حج فارغ نشده از مکۀ معظمه خارج نشود مگر آن که بعد از احلال عمرۀ تمتع در مکه به احرام حج و بیرون رود و مراجعت نماید با همان احرام و باقى اعمال را بجا آورد، و هر گاه خروج از مکه ضرورت داشته باشد و خروج از مکه با احرام براى او حرجى باشد مى‌تواند بدون احرام بیرون رود و در صورتى که همان ماه برگردد عمرۀ اولى کافى است و در هر صورت اگر بدون احرام هم خارج شود اگر در همان ماه برگردد به حج ضرر نمى‌زند، بلى اگر در همان ماه برنگردد باید در میقات به احرام عمرۀ تمتع رجاءاً مُحرم شود و باقى اعمال عمره را بجا آورد و بعد حج بجا آورد.
آیة اللّٰه فاضل (رحمه الله):
اگر اطمینان داشته باشد که خارج شدن مانع از انجام حج نخواهد شد مانعى ندارد.
آیة اللّٰه تبریزى (رحمه الله):
در فاصلۀ بین عمرۀ تمتع و احرام حج تمتع نمى‌توان از شهر مکه خارج شد و در صورتى که انسان پس از انجام عمره بدون احرام از مکه خارج شد، چنانچه برگشتن به مکه پیش از گذشتن یک ماه از انجام عمره باشد، در این صورت باید بدون احرام به مکه برگشته و از مکه احرام بسته و به سوى عرفات برود و چنانچه بازگشت وى به مکه پس از گذشتن یک ماه باشد در اینصورت لازم است عمره را دوباره انجام دهد. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه زنجانى (حفظه الله):
خروج از شهر مکه و حدود نزدیک آن در فاصله بین اتمام عمرۀ تمتّع و احرام حج تمتع جایز نیست مگر در صورت حاجت و در این صورت نیز باید به احرام حج محرم گردد و اگر با احرام خارج شدن براى وى حرجى باشد مى‌تواند بدون احرام خارج شود، و در فرضى که خروج از مکه جایز نبود اگر با علم و عمد از مکه خارج شود بنابر احتیاط واجب عمرۀ تمتعش باطل مى‌شود و اگر جهلاً یا سهواً از مکه خارج شود به عمره و حج او ضررى نمى‌زند. و در هر حال چنانچه پس از گذشتن یک ماه از خروج از مکه برگردد لازم است با احرام وارد شود و گرنه، چنانچه یک ماه از بیرون آمدن از احرام عمرۀ تمتعش گذشته باشد بنابر احتیاط واجب باید در میقات یا تنعیم و مانند آن از حدود خارجى حرم رجاءاً مُحرم شده و سایر اعمال را رجاءاً انجام دهد ولى اگر از بیرون آمدن از عمرۀ تمتعش یک ماه نگذشته باشد چنانچه با علم و عمد از مکه خارج شده باشد بنابر احتیاط واجب باید رجاءاً در میقات یا تنعیم و مانند آن مُحرم شده و سایر اعمال را رجاءاً انجام دهد، ولى اگر جهلاً یا سهواً خارج شده جایز نیست مُحرم شود.
آیة اللّٰه مکارم (حفظه الله):
اگر در همان ماه قمرى برگردد چیزى بر او نیست و چنانچه از میقات بگذرد و در ماه بعد برگردد (مثلاً در ذى‌القعده به مدینه رفت و در ذى‌الحجه برگشت) باید دوباره محرم شود و عمره بجا آورد و همان عمره تمتع او حساب مى‌شود و براى عمره سابق احتیاطاً یک طواف نساء بجا آورد.
آیة اللّٰه سیستانى (حفظه الله):
در صورتى که بیرون رفتن از مکه جهت انجام کارى هرچند غیر ضرورى باشد و ترس فوت حج نباشد مى‌توان از مکه بدون احرام خارج شد.
آیة اللّٰه صافى (حفظه الله):
کسى که عمرۀ تمتع انجام داده جایز نیست بدون ضرورت از مکه خارج شود و در صورت ضرورت باید با احرام حج خارج شود، ولى اگر بدون احرام خارج شده در صورتى که عالم به مسأله بوده، معصیت کرده و باید توبه کند و اگر جهلاً یا سهواً خارج شده گناهى نکرده، ولى در تمام صور ضررى به حج او نمى‌زند. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه نورى (حفظه الله):
خروج از مکه بعد از عمرۀ تمتع جایز نیست على الأحوط و اگر معصیت کرد و خارج شد و یا سهواً خارج شد و یا جهلاً، اگر با احرام حج به عرفات برود حج او صحیح است.
منبع: استفتائات ویژه حج از محضر مراجع عظام تقلید، مرکز تحقیقات حج، تهران: نشر مشعر، ۱۳۷۵
