تحقق وعده نصرت الهی در حق مومنان و پیامبران

پرسش :

آیا وعده نصرت الهی، در قیام امام حسین (علیه السلام) محقق شد؟

پاسخ :
سیّد قطب، دانشمند و مفسّر معروف مصرى در ذیل تفسیر آیه 51 سوره غافر(1) این پرسش را مطرح مى کند که خداوند در این آیه به پیامبران و مؤمنان، در دنیا نیز وعده حتمى نصرت و یارى داد؛ ولى ما مى بینیم که در طول تاریخ جمعى از پیامبران و مؤمنان شکست خوردند و گروهى نیز به شهادت رسیدند. بنابراین، وعده نصرت الهى درباره آنان چه شده است؟ سپس چنین پاسخ مى دهد:

اوّلا: نباید پیروزى ها را در محدوده زمانى و مکانى خاص دید، این مقیاس ها، یک مقیاس کوچک بشرى است؛ ولى در مقیاس بزرگ تر که زمان و مکان را در مى نوردد و به عصر و زمان خاص و مکان خاصّى محدود نمى شود، هرگز انبیا و مؤمنان شکست نخوردند؛ چرا که در نهایت، عقیده و مرام آنان باقى ماند و در حقیقت یارى خدا نسبت به اعتقادات آنان، همان یارى آنان است.

ثانیاً: نصرت و یارى، صورت هاى مختلفى دارد که بخشى از آن را در یک نگاه سطحى هزیمت و شکست مى نامند، ولى در واقع پیروزى و نصرت الهى را در بر دارد. آیا ابراهیم(علیه السلام) که در آتش افکنده شد، از عقیده و دعوت خویش دست کشید؟ او در حالى که در داخل آتش افکنده شده بود، نصرت الهى شامل حالش بود. در واقع دشمن او شکست خورده بود، که نتوانست با این همه تهدیدها و آزارها، وى را از عقیده و مرامش باز دارد» (بلکه آیینش گسترش یافت).(2)

سیّد قطب در ادامه به امام حسین(علیه السلام) اشاره مى کند و مى گوید:
«حسین بن على(علیه السلام) گرچه در ظاهر به شهادت رسید و در مقیاس سطحى نگران شکست خورد، ولى در برابر حقیقت و در مقیاسى بزرگ تر پیروز شد».

سپس مى افزاید: «فَما مِنْ شَهِید فِی الاَْرْضِ تَهْتَزُّ لَهُ الْجَوانِحُ بِالْحُبِّ وَالْعَطْفِ، وَ تَهْفُو لَهُ الْقُلُوبُ، وَ تَجِیشُ بِالْغَیْرَةِ وَ الْفِداءِ کَالْحُسَیْنِ ـ رِضْوانُ اللهِ عَلَیْهِ ـ یَسْتَوِی فِی هذا الْمُتَشَیِّعُونَ وَ غَیْرُ الْمُتَشَیِّعِینَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ وَ کَثِیر مِنْ غَیْرِ الْمُسْلِمِینَ»؛ (هیچ شهیدى در روى زمین یافت نمى شود که همانند حسین(رضوان الله علیه) تمام وجود انسان ها به خاطر محبّت و علاقه به او به لرزه درآید و دل ها براى او به طپش افتد و براى ایثار و فداکارى آماده شود. در این الگو گرفتن (از حسین(علیه السلام)) شیعه و غیر شیعه از دیگر مسلمانان، بلکه بسیارى از غیر مسلمانان برابرند).

در پایان مى گوید: «چه بسیار شهیدانى که اگر هزار سال زنده مى ماندند، نمى توانستند به اندازه شهادتشان عقیده و مکتب خود را یارى کنند و قدرت آن را نداشتند که این همه مفاهیم بزرگ انسانى را در دل ها به یادگار بگذارند و هزاران انسان را با آخرین سخنانى که با خونشان مى نویسند، به کارهاى بزرگ وادارند».(3)

آرى؛ حرکت انقلابى امام حسین(علیه السلام) و شهادت و نستوهى وى و یارانش سرمشقى براى آزادگان جهان شد و بسیارى از رهبران آزادى خواه در پیشبرد نهضت و قیام خویش، حرکت انقلابى امام حسین(علیه السلام) را سرلوحه کار خود قرار داده اند و به پیروزى رسیده اند.

پی نوشت:
(1). «إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِینَ آمَنُوا فِى الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَیَوْمَ یَقُومُ الاَْشْهَادُ»؛ (ما به یقین پیامبران خود و کسانى را که ایمان آورده اند در زندگى دنیا و (در آخرت) در آن روز که گواهان به پا مى خیزند، یارى مى دهیم).
(2). امام صادق(علیه السلام) درباره آیه 45 سوره غافر: (فوقاه الله سیئات ما مکروا...) فرمود: «یَعْنی مُؤْمنَ آلِ فِرْعَوْنَ، وَاللهِ لَقَدْ قَطَّعُوهُ إرْباً إرْباً، وَلکِنْ وَقاهُ اللهُ أَنْ یَفْتِنُوهُ فِی دینِهِ؛ مراد از این آیه (خداوند او را از نقشه هاى سوء آنها نگه داشت) مؤمن آل فرعون است. به خدا سوگند او را قطعه قطعه کردند ولى خداوند نگذاشت که آنها به دینش آسیب رسانند». (بحارالانوار، ج 13، ص 162) .
(3). فى ظلال القرآن، ج 7، ص 189-190 (با مقدارى تصرّف و تلخیص).

منبع: عاشورا ریشه ‏ها، انگیزه‏ ها، رویدادها، پیامدها، سعید داودی و مهدی رستم نژاد (زیر نظر آیت الله العظمى ناصر مکارم شیرازى)، قم: انتشارات امام على بن ابى طالب علیه السلام‏،  1388.