احکام شرکت | سوال پنج

پرسش :

دو نفر در زمین زراعتى مشترک بوده، و به صورت مشاع از آن بهره مى بردند، امّا یکى از این دو شریک براى مدّتى سهم خود را در اختیار شریک دیگر قرار مى دهد، و او در تمام این مدّت بر اساس توافق صورت گرفته روى زمین کار کرده، و پس از دریافت حقّ الزّحمه خود، مابقى را به شریک مى پرداخته، و در مدّتى که زمین در تصرّف او بوده چندین نهال نیز غرس نموده است. اکنون که شریکش زمینش را تحویل گرفته، شخص مذکور نسبت به درخت هایى که در غیاب شریکش، کاشته ادّعاى مالکیت نموده، و مدّعى است که چون نهال ها را وى کاشته، درخت ها مال اوست و شریکش سهمى ندارد امّا شریکش با این استدلال که چون نهال ها در زمین مشترک قرار گرفته، و از آب مشترک آبیارى شده و رشد یافته، پس من هم در درخت سهیم هستم. علاوه بر آن، تعدادى از این نهال ها به صورت خودرو و در لابلاى درختان روییده و شخص فوق در روییدن آنها نقشى نداشته است، وتعدادى دیگر را مالک زمین پس از قطع درختانى که شریکش کاشته بوده، خود غرس کرده است. لطفاً بفرمایید: چه کسى مالک درختان مذکور است؟

پاسخ :
نهال هاى خودرو متعلّق به هر دو شریک است. و آنچه را آن شریک کاشته متعلّق به خود اوست؛ ولى باید مال الاجاره سهم زمین رفیقش را بدهد واگر رفیقش ناراضى باشد مى تواند از او بخواهد که درخت ها را بکند.

منبع: استفتائات جدید (ج 4)، آیت‌‌ الله العظمی مکارم، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، 1393.