فلسفه غسل
پرسش :
با توجه به آیات قرآن کریم فلسفه غسل چیست؟
پاسخ :
2. طهارت و پاکى روح: خداوند مى‌فرماید:«... و ان کُنتُم جُنُبًا فَاطَّهَّروا؛2 اگر جنب هستید غسل کنید» از این آیه فهمیده مى‌شود که کسى که غسل بر او واجب مى‌شود، در روحش ناپاکى بوجود مى‌آید که پس از غسل این ناپاکى از بین مى‌رود.3
1. نشاط بخشیدن به بدن و ورزیده شدن آن از طریق تحریک پایانه‌هاى عصبى.
2. تسهیل در امر گردش خون با ایجاد نشاط در قلب و عروق.
3. تأمین سلامتى پوست بدن؛
4. زدودن آلودگى‌هایى که بر روى پوست قرار گرفته مانند سلول‌هاى مرده، مواد چربى زائد، گرد و غبار، و....4
پاسخش این است که، از نکاتى که دانشمندان گفته‌اند و هم چنین روایتى که از امام رضا علیه السلام نقل شده است استفاده مى‌شود که جنابت، همه بدن را تحت تأثیر قرار مى‌دهد، نه موضع خاصى را، لذا شستن همه بدن لازم است.5
از دیگر حکمت‌هاى وجوب غسل جنابت این است که جنبۀ ممانعت قانونى دارد، تا براى هر کس آمیزش آسان نباشد، در نتیجه غسل از کنترل کننده‌هاى آمیزش زیاد قلمداد مى‌گردد.6
همچنین انسان وقتى در محضر بزرگى قرار مى‌گیرد، خود را آراسته و نظیف مى‌نماید و حضور در محضر خدا به طهارت و نظافت نیاز دارد که با غسل و وضو به دست مى‌آید.
پی‌نوشت‌ها:
1. تفسیر نور، محسن قرائتى، ج 3، ص 33
2. مائده/ 6
3. تفسیر هدایت، ترجمه تفسیر من هدى القرآن، گروهى از مترجمان، ج 2، ص 275، بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى
4. ر.ک: پژوهشى در اعجاز علمى قرآن، رضایى اصفهانى، ج 2، ص 358
5. من لا یحضره‌الفقیه، شیخ صدوق، ج 1، ص 75-76
6. اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، رضا پاک نژاد، ص 145
منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.
ممکن است تمام فلسفه غسل براى ما روشن نباشد؛ آنچه باید از روى دلیل و عقل پذیرفته شود، اصول دین است؛ بنابراین اگر عالم و حکیم بودن خداوند را با دلیل و عقل ثابت کردیم، لازم نیست فلسفه همه دستورات او را بدانیم، پس در امور جریى و فروعات دیگر، گر چه حکمت آن بر ما پوشیده باشد، (پیروى) لازم است؛ با این حال غسل، داراى فواید روشن است. غسل نیز همانند وضو داراى فواید فراوانى است که مى‌توان آن را به فواید معنوى و بهداشتى تقسیم کرد.
فواید معنوى غسل
1. نزدیکى به خدا: غسل یکى از عبادات است و مانند سایر عبادات باعث نزدیکى انسان به خداى متعال مى‌شود. چنانکه آلودگى جسمى مانع تقرب به خدا است.12. طهارت و پاکى روح: خداوند مى‌فرماید:«... و ان کُنتُم جُنُبًا فَاطَّهَّروا؛2 اگر جنب هستید غسل کنید» از این آیه فهمیده مى‌شود که کسى که غسل بر او واجب مى‌شود، در روحش ناپاکى بوجود مى‌آید که پس از غسل این ناپاکى از بین مى‌رود.3
فواید بهداشتى غسل
بسیارى از فواید بهداشتى که براى وضو یادآور شدیم براى غسل نیز وجود دارد؛ در ادامه به برخى فواید بهداشتى غسل اشاره مى‌کنیم:1. نشاط بخشیدن به بدن و ورزیده شدن آن از طریق تحریک پایانه‌هاى عصبى.
2. تسهیل در امر گردش خون با ایجاد نشاط در قلب و عروق.
3. تأمین سلامتى پوست بدن؛
4. زدودن آلودگى‌هایى که بر روى پوست قرار گرفته مانند سلول‌هاى مرده، مواد چربى زائد، گرد و غبار، و....4
ممکن است کسى بپرسد در غسل جنابت، مکان نجس شده، و شستن همان موضع باید کافى باشد، پس چرا همه بدن را باید شست؟
پاسخش این است که، از نکاتى که دانشمندان گفته‌اند و هم چنین روایتى که از امام رضا علیه السلام نقل شده است استفاده مى‌شود که جنابت، همه بدن را تحت تأثیر قرار مى‌دهد، نه موضع خاصى را، لذا شستن همه بدن لازم است.5
از دیگر حکمت‌هاى وجوب غسل جنابت این است که جنبۀ ممانعت قانونى دارد، تا براى هر کس آمیزش آسان نباشد، در نتیجه غسل از کنترل کننده‌هاى آمیزش زیاد قلمداد مى‌گردد.6
همچنین انسان وقتى در محضر بزرگى قرار مى‌گیرد، خود را آراسته و نظیف مى‌نماید و حضور در محضر خدا به طهارت و نظافت نیاز دارد که با غسل و وضو به دست مى‌آید.
پی‌نوشت‌ها:
1. تفسیر نور، محسن قرائتى، ج 3، ص 33
2. مائده/ 6
3. تفسیر هدایت، ترجمه تفسیر من هدى القرآن، گروهى از مترجمان، ج 2، ص 275، بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى
4. ر.ک: پژوهشى در اعجاز علمى قرآن، رضایى اصفهانى، ج 2، ص 358
5. من لا یحضره‌الفقیه، شیخ صدوق، ج 1، ص 75-76
6. اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، رضا پاک نژاد، ص 145
منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.
