امام باقر (علیه السلام) و ابطال عقاید خوارج
پرسش :
استدلال امام باقر (علیه السلام) در رد عقاید خوارج به نافع بن ازرق چه بود؟
پاسخ :
در دوران امامت حضرت باقر(علیه السلام) فرقه هاى مذهبى و گروه هاى سیاسى و مذهبى متعددى مانند: معتزله، خوارج و مرجئه فعالیت داشتند و امام باقر(علیه السلام) همچون سدى استوار در برابر نفوذ عقائد باطل آنان ایستادگى مى نمود و طى مناظراتى که با سران این گروه ها داشت، پایگاه هاى فکرى و عقیدتى آنان را در هم مى کوبید و بى پایگى عقائدشان رابا دلائلى روشن ثابت مى کرد. یکی از این احتجاجات گفتگوى آن حضرت با «نافع بن ازرق»،یکى از سران خوارج، است:
روزى «نافع» به حضور امام رسید و مسائلى از حرام و حلال پرسید. امام به سوالات وى پاسخ داد و ضمن گفتگو فرمود:
به این مارقین (از دین خارج شدگان) بگو: چرا جدایى از امیر مومنان(علیه السلام) را حلال شمردید، در صورتى که قبلا خون خویش را در کنار او و در راه اطاعت از او نثار مى کردید و یارى او را موجب نزدیکى به خدا مى دانستید؟!
امام افزود: آنان به تو خواهند گفت که: او در دین خدا «حکم» قرار داد. به آنان بگو: خداوند در شریعت پیامبر خود در دو مورد دو نفر را حکم قرار داده است؛ یکى در مورد اختلاف میان زن و شوهر است که مى فرماید:
«وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَیْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَکَمًا مِّنْ أَهْلِهِ وَ حَکَمًا مِّنْ أَهْلِهَا إِن یُرِ‌یدَا إِصْلَاحًا یُوَفِّقِ اللَّـهُ بَیْنَهُمَا إِنَّ اللَّـهَ کَانَ عَلِیمًا خَبِیرً‌ا»؛ (و اگر از جدایى و شکاف میان آن ها بیم داشته باشید، داورى از خانواده شوهر و داورى از خانواده زن انتخاب کنید [تا به کار آنان رسیدگى کنند] اگر این دو داور تصمیم به اصلاح داشته باشند، خداوند کمک به توافق آنها مى کند [زیرا] خداوند دانا و آگاه است).(1)
دیگرى داورى «سعد بن معاذ» است که پیامبر اسلام او را میان خود و قبیله یهودى «بنى قریظه» حکم قرار داد، و او هم طبق حکم خدا نظر داد. آن گاه امام افزود: آیا نمى دانید که امیر مومنان حکمیت را به این شرط پذیرفت که دو داور بر اساس حکم قرآن داورى کنند و از از حدود قرآن تجاوز نکنند و شرط کرد که اگر بر خلاف قرآن راى بدهند، مردود خواهد بود؟ وقتى که به امیر مومنان گفتند: داورى که خود تعیین کردى بر ضرر تو نظر داد، فرمود: من او را داور قرار ندادم، بلکه کتاب خدا را داور قرار دادم. پس چگونه مارقین حکمیت قرآن و مردود بودن خلاف قرآن را گمراهى مى شمارند، اما بدعت و بهتان خود را گمراهى به حساب نمى آورند؟!
«نافع بن ازرق» با شنیدن این بیانات گفت: به خدا سوگند این سخنان را نه شنیده بودم و نه به ذهنم خطور کرده بود، حق همین است انشا الله!(2)
پی‌نوشت‌ها:
پی نوشت:
(1). سوره نساء، آیه 35.
(2). طبرسى، احتجاج، نجف، المطبعه المرتضویه، 1350، ج 2، ص 176.
منبع: سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، موسسه امام صادق(علیه السلام)، چاپ بیست و سوم، قم، 1390 ش.
در دوران امامت حضرت باقر(علیه السلام) فرقه هاى مذهبى و گروه هاى سیاسى و مذهبى متعددى مانند: معتزله، خوارج و مرجئه فعالیت داشتند و امام باقر(علیه السلام) همچون سدى استوار در برابر نفوذ عقائد باطل آنان ایستادگى مى نمود و طى مناظراتى که با سران این گروه ها داشت، پایگاه هاى فکرى و عقیدتى آنان را در هم مى کوبید و بى پایگى عقائدشان رابا دلائلى روشن ثابت مى کرد. یکی از این احتجاجات گفتگوى آن حضرت با «نافع بن ازرق»،یکى از سران خوارج، است:
روزى «نافع» به حضور امام رسید و مسائلى از حرام و حلال پرسید. امام به سوالات وى پاسخ داد و ضمن گفتگو فرمود:
به این مارقین (از دین خارج شدگان) بگو: چرا جدایى از امیر مومنان(علیه السلام) را حلال شمردید، در صورتى که قبلا خون خویش را در کنار او و در راه اطاعت از او نثار مى کردید و یارى او را موجب نزدیکى به خدا مى دانستید؟!
امام افزود: آنان به تو خواهند گفت که: او در دین خدا «حکم» قرار داد. به آنان بگو: خداوند در شریعت پیامبر خود در دو مورد دو نفر را حکم قرار داده است؛ یکى در مورد اختلاف میان زن و شوهر است که مى فرماید:
«وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَیْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَکَمًا مِّنْ أَهْلِهِ وَ حَکَمًا مِّنْ أَهْلِهَا إِن یُرِ‌یدَا إِصْلَاحًا یُوَفِّقِ اللَّـهُ بَیْنَهُمَا إِنَّ اللَّـهَ کَانَ عَلِیمًا خَبِیرً‌ا»؛ (و اگر از جدایى و شکاف میان آن ها بیم داشته باشید، داورى از خانواده شوهر و داورى از خانواده زن انتخاب کنید [تا به کار آنان رسیدگى کنند] اگر این دو داور تصمیم به اصلاح داشته باشند، خداوند کمک به توافق آنها مى کند [زیرا] خداوند دانا و آگاه است).(1)
دیگرى داورى «سعد بن معاذ» است که پیامبر اسلام او را میان خود و قبیله یهودى «بنى قریظه» حکم قرار داد، و او هم طبق حکم خدا نظر داد. آن گاه امام افزود: آیا نمى دانید که امیر مومنان حکمیت را به این شرط پذیرفت که دو داور بر اساس حکم قرآن داورى کنند و از از حدود قرآن تجاوز نکنند و شرط کرد که اگر بر خلاف قرآن راى بدهند، مردود خواهد بود؟ وقتى که به امیر مومنان گفتند: داورى که خود تعیین کردى بر ضرر تو نظر داد، فرمود: من او را داور قرار ندادم، بلکه کتاب خدا را داور قرار دادم. پس چگونه مارقین حکمیت قرآن و مردود بودن خلاف قرآن را گمراهى مى شمارند، اما بدعت و بهتان خود را گمراهى به حساب نمى آورند؟!
«نافع بن ازرق» با شنیدن این بیانات گفت: به خدا سوگند این سخنان را نه شنیده بودم و نه به ذهنم خطور کرده بود، حق همین است انشا الله!(2)
پی‌نوشت‌ها:
پی نوشت:
(1). سوره نساء، آیه 35.
(2). طبرسى، احتجاج، نجف، المطبعه المرتضویه، 1350، ج 2، ص 176.
منبع: سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، موسسه امام صادق(علیه السلام)، چاپ بیست و سوم، قم، 1390 ش.
.jpg "چرا پیامبر (ص) فرموده است که سوره هود مرا پیر کرده است؟")
