انفاق و بیان سبب آن را از دیدگاه قرآن

پرسش :

امر به انفاق و بیان سبب آن را از دیدگاه قرآن تفسیر کنید.

پاسخ :
انفاق یکى از مسائل مهمى است که قرآن مجید در آیات متعددى بر آن تأکید فرموده و در برخى آیات به سبب آن نیز اشاره کرده است؛ از آن جمله:

1. پیشگیرى از هلاکت خود و جامعه و امنیت اجتماعى:«و انفِقوافى سَبیلِ‌ اللّٰهِ‌ و لا تُلقوا بِاَیدیکُم الَى التَّهلُکَةِ‌؛1 و در راه خدا انفاق کنید! و (با ترک انفاق) خود را به دست خود، به هلاکت نیفکنید!»

2. از مهم‌ترین اسباب نجات در قیامت: «اى کسانى که ایمان آورده‌اید! از آنچه به شما روزى داده‌ایم، انفاق کنید، پیش از آن که روزى فرا رسد که در آن نه خرید و فروشى است تا بتوانید سعادت و نجات از کیفر را براى خود خریدارى کنید و نه دوستى و رفاقت‌هاى مادى سودى دارد و نه شفاعت؛ زیرا شما شایسته شفاعت نخواهید بود.»2

در آیه 10 سوره منافقون نیز مى‌فرماید: «از آنچه به شما روزى داده‌ایم، انفاق کنید، پیش از آن که مرگ یکى از شما فرا رسد و بگوید: پروردگارا! چرا مرگ مرا مدت کمى به تأخیر نینداختى تا در راه خدا صدقه دهم و از صالحان باشم‌؟!»

3. برکت در مال و جزاى مضاعف: «مثل صدقات کسانى که اموال خود را در راه خدا انفاق مى‌کنند، مانند بذرى است که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه، صد دانه باشد و خداوند آن را براى هر کس بخواهد و شایستگى داشته باشد دو یا چند برابر مى‌کند و خدا از نظر قدرت و رحمت وسیع و به همه چیز داناست».3

البته معلوم است که هر دانه‌اى در هر زمینى، هفت خوشه‌اى که در هر خوشه صد دانه باشد نمى‌رویاند؛ بلکه باید دانه سالم در زمین مستعد و زمان مناسب و حفاظت کامل قرار گیرد تا آن نتیجه را بدهد؛ بنابراین همه انفاق‌ها این آثار را ندارد و قابل هفتصد برابر شدن نیست؛ بلکه انفاق‌هایى که از مال حلال، از دل‌هاى سالم، باقصد قربت به افراد نیازمند، بدون منت و آزار و در زمان مناسب و با شیوه نیکو انجام شود، آن آثار را خواهد داشت.4

پی‌نوشت‌ها:
(1). بقره/ 195
(2). بقره/ 254
(3). بقره/ 261
(4). تفسیر المیزان؛ تفسیر نور ذیل آیات مذکور؛ اخلاق در قرآن، محمدتقى مصباح یزدى، ج 3، ص 308-313

منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.