پرسش :

آيا سير پيامبراکرم(ص) به معراج در بيداري بود يا در خواب؟

پاسخ :
رسول اكرم(ص) همچون ديگران، داراي جسم و روح بوده و با اين دو عروج كرده است: «... أسري بعبده...». خداوند نفرمود: «بروحه». عبد، همان مجموعه جسم و روح است.
ظاهر اين است كه عروج در بيداري صورت گرفته است نه در خواب. به تعبير استاد علامه طباطبايي(قدّس سرّه) فخر اين نيست كه انسان عروج را خواب ببيند اين خواب را ديگران نيز مي‏بينند، تا صادق و كاذبش چه باشد. خداي سبحان از معراج با عظمت ياد مي‏كند: «سبحان الذي أسري بعبده...» اسراء/1 و اين با وقوع معراج در خواب سازگار نيست (الميزان13/24).
قرآن كريم به مشاهداتي كه در خواب بوده تصريح مي‏كند، مانند: «اذ يريكهم الله في منامك قليلاً» انفال/43 ؛ ما دشمنان را در خواب به تو اندك نشان داديم؛ يا مي‏فرمايد: ما در خواب به تو نشان داديم كه وارد مكّه مي‏شوي و فتح نهايي نصيب خواهد شد: «لَقَد صَدق الله رَسوله الرُءيا بالحق لتدخلنّ المَسجد الحَرام اِن شاء الله امنين» فتح/27 ؛ ولي آيه اسراء ظهوري قوي دارد كه معراج در بيداري صورت گرفته است.
پس معراج، در بيداري بود نه در خواب، در مكه بود نه در مدينه، جسماني و روحاني بود نه خصوص روحاني؛ گرچه ادراك و شهود غيب، از آنِ روح است نه جسم؛ چنانكه كسي كه مشغول بحث در معارف عقلي است، معارف عقلي را جان او مي‏فهمد نه جسم او، گرچه او در حال مطالعه و تأمّل جسم دارد ولي جسم او در فهم آن معارف نقشي ندارد؛ زيرا فهميدن و كشف و شهود معارف غيبي، مربوط به جان است.
آيت الله جوادي آملي،تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيرة رسول اكرم در قرآن)
www.payambarazam.ir