نماز خواندن و طلب آمرزش پس از گناه

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:

مَا أَهَمَّنِی ذَنْبٌ أُمْهِلْتُ بَعْدَهُ حَتَّى أُصَلِّیَ رَکْعَتَیْنِ وَ أَسْأَلُ اللَّهَ الْعَافِیَةَ.

اندوهگینم نکرد گناهی که پس از آن مهلت یافتم دو رکعت نماز بخوانم و از خداوند طلب عافیت و آمرزش نمایم.

نهج البلاغه: حکمت 291

امام علیه السلام در واقع به ما می آموزد که اگر مرتکب لغزشی شدید به سرعت دو رکعت نماز بخوانید و از خدا طلب آمرزش کنید چون تاخیر در توبه باعث تجری انسان و جرات بیشتر به گناه می شود و گاه مهلت به پایان می رسد و توفیق توبه از دست می رود. اما چرا نماز؟ چون خداوند فرموده است:

وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ؛
از صبر و نماز کمک بگیرید.(1)

امام صادق علیه السلام می فرمودند:
ما یَمنَعُ اَحَدَکُم اِذا دَخَل عَلَیهِ غَمٌّ مِن غُمُومِ الدُّنیا اَن یَتَوَضَّاَ ثُمَّ یَدخُلَ مَسجِدَهُ وَ یَرکَعَ رَکعَتَینِ فَیَدعُوَ اللّه فیهِما؟ اَما سَمِعتَ اللّه یَقُولُ وَاستَعینوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاةِ؛
چه چیز شما را مانع می شود هرگاه غمی از غم های عالم بر دل شما نشست برخیزید وضو بگیرید و در محل عبادت خویش بیاستید و دو رکعت نماز بخوانید و سپس دل را به حق متصل کنید و هر چه می خواهید با خدای خود در میان بگذارید آیا نشنیده ای که خداوند می فرماید از صبر و نماز کمک بگیرید.(2)

مرحوم فیض کاشانی چنین سروده است:
ای خدا شمرنده ام از کثرت احسان تو
شرم بر شرمم فزاید چون کنم عصیان تو
گر ببخشایی گناهان مرا از فضل خود
آب گردم از خجالت بر در غفران تو
ور حساب من کنی ای وای من ای وای من
کی تن و جان من آرد طاقت نیران تو
هر چه هستم از توام بهر توام ای بی نیاز
مظهر قهر توام یا مظهر غفران تو
هر چه دارم از تو دارم خود چه دارم؟ هیچ هیچ
نیستم من جز بدی مستغرق احسان تو
فیض را حد ثنایت نیست معذورش بدار
کیست او یا چیست او تا دم زند در شان تو

شرح ابن میثم
یعنى: از گناهى اندوهناک نیستم که خداوند پس از آن به من مهلتى داده باشد تا دو رکعت نماز بخوانم. توضیح آن که نماز باعث بخشش گناه است، وقتى که انسان فرصتى پیدا کند تا دو رکعت نماز بخواند، به سبب گناه غمگین نخواهد شد.(3)

پی‌نوشت‌ها:
1- سوره بقره، آیه 45
2- تفسیر صافی، ص 30
3- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 669

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.