تلاش در هر کاری بی ثمر نمی ماند

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:

مَنْ طَلَبَ شَیْئاً نَالَهُ أَوْ بَعْضَهُ.

هر کس در پی کسب چیزی باشد به تمام آن یا بخشی از آن خواهد رسید.

نهج البلاغه: حکمت 379

خداوند تبارک و تعالی وضع آفرینش را به طریقی قرار داده که هر کس در هر زمینه ای تلاش کند بی نتیجه نمی م اند و اگر به تمام اهدافش نرسد به بخشی از آن خواهد رسید حالا هدف فرق نمی کند خواه مادی باشد و خواه معنوی همان طور که می فرماید:

وَأَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَی وَأَنَّ سَعْیَهُ سَوْفَ یُرَی ثُمَّ یُجْزَاهُ الْجَزَاءَ الْأَوْفَی؛
و نیست برای انسان جز آنچه را با سعی و عمل به دست می آورد و البته نتیجه سعی و عمل او به زودی دیده خواهد شد آن گاه پاداش کامل به او خواهند داد.(1)

در جای دیگر پروردگار برای تلاش گران دنیا و آخرت پاداش در نظر گرفته و بعد می فرماید:

کُلًّا نُمِدُّ هَؤُلَاءِ وَهَؤُلَاءِ مِنْ عَطَاءِ رَبِّکَ وَمَا کَانَ عَطَاءُ رَبِّکَ مَحْظُورًا؛
ما به هر دو گروه دنیاطلبان و آخرت خواهان از لطف پروردگارت عطا می کنیم زیرا هیچ کس از بخشش پروردگارت محروم نیست.(2)

شرح ابن میثم
این عبارت امام علیه‌ السلام نظیر سخن مشهور است که هر کس در طلب چیزى بکوشد آن را مى یابد، و هر کس درى را بکوبد و پافشارى کند، عاقبت وارد آنجا خواهد شد.

بدیهى است که جستن وسیله اى است براى رسیدن به مطلوب، پس اگر آمادگى کامل باشد به همه مطلوب، و اگر نه به مقدار کاستى آمادگى به مطلوب ناقص مى رسد.(3)

پی‌نوشت‌ها:
1- سوره النجم، آیات 39 تا41
2- سوره اسراء، آیه 20
3- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 735 و 736

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.