پرهیز از غرور زدگی در ستایش

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:

رُبَّ مَفْتُونٍ بِحُسْنِ الْقَوْلِ فِیهِ.

چه بسا افرادی که با تعریف و تحسین مردم به فتنه افتادند و از ترقی بازماندند.

نهج البلاغه: حکمت 454

کم ظرفیتی افراد وقتی معلوم می شود که تحت تاثیر تعریف و تمجید مردم قرار می گیرند پیش خود فکر می کنند حالا برای خود شخصیتی شده اند و اگر کسی آنها را تحویل نگیرد به خشم می آیند و احساس می کنند که به ایشان توهین شده است.

مردم در مرحله نخست باید طرف خود را بشناسند اگر دیدند بی ظرفیت است تعریفش نکنند به ویژه در موقعی که با آنها روبرو می شوند و بعد آنکه او را مدح و ثنا می گویند به خود نبالند و بداند همیشه این شور و هیجان نسبت به او نیست. همین مردم اگر به خواسته های مادی خود نرسند روزی تو را تکذیب می کنند و هر آنچه نقطه ضعف در تو سراغ دارند بزرگ کرده به گوش همگان می رسانند. پس چه بهتر هنگام تعریف و تحسین مردم حالت تغییر نکند و همه این ابراز احساسات را حباب روی آب بدانی و متوجه این مسئله مهم باشی که مهم آنجاست که مقبول حضرت حق تعالی قرار بگیری آن است که ماندگار و جاوید است و هیچ گاه زمین نخواهی خورد.

راه علاج به فتنه نیفتادن و مفتون حسن گفتار مردم نشدن این است که به خدای خویش عرض کنی، خدایا تو که خوب می دانی من عددی نیستم و زبون و خوارم. تو با بزرگواریت با حسن ظن مردم با من رفتار کن و دیگر آنکه از امام سجاد علیه السلام بیاموز که به درگاه الهی عرض می کرد:
خدایا مرا در بین مردم بالا مبر جز به همان اندازه که در پیش خودم همان مقدار پایین ام آور و پیش نیاور برای من عزتی در ظاهر جز آنکه پیش آوری به همان اندازه برایم خواری در باطن در پیش خودم. (1)

پی‌نوشت:
1- صحیفه سجادیه، دعای مکارم الاخلاق

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.