مهارت شاد بودن

شادکامی عبارت است از رضایت، عاطفه مثبت و نداشتن عاطفه منفی.
 

چکیده : با توجه به اهمیت روح و روان و حالات گوناگون آن، و شناخت انواع بیماری‏ های روانی، و کشف شیوه ‏های درمان، اغلب اندیشمندان به این نتیجه رسیده ‏اند که تفریحات سالم و شادی‏ ها برای تقویت روح آدمی ضروری‏ اند.

تعداد کلمات 1128 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

«اگر خواهان یک ساعت شادی هستید، چرت بزنید! اگر خواهان یک روزِ شادید، به مسافرت بروید! اگر خواهان شادی یک هفته ای هستید، به مرخصی بروید. اگر خواهان شادی یک ماهه‏ اید، ازدواج کنید! اگر خواهان شادی یکساله‏ اید، ثروتی به ارث ببرید! اما اگر برای همه عمر خواهان شادی هستید، از کاری که می‏ کنید، لذت ببرید!»
مطلب بالا، با دستمایه ای از طنز‏، به واقعیتی مهم اشاره دارد و آن، نقش شادی و نشاط در زندگی انسان‏ هاست. هیچ دقت کرده اید که چرا وقتی می خواهیم دوستی را به یاد بیاوریم، بیشتر چهره شاد و خندانش به ذهن می رسد. شاید به دلیل آنکه فطرت ما ناخودآگاه، همه انسان ها را شاد می خواهد.
 

باید دانست که خوشحالی و خوشبختی با غمگینی و بدبختی در تضاد نیستند. ممکن است فردی تجربه های تلخ و زندگی‏ ای سخت داشته باشد ولی احساس خوشبختی و خوشحالی کند. در برابر، افرادی هستند که با وجود فراهم بودن همه شرایط یک زندگی راحت (ثروت، سلامتی، قدرت، تحصیلات و حتی شهرت) احساس خوشحالی و خوشبختی نمی کنند. در یک کلام می توان گفت شادی احساس خشنودی، خوشحالی و رضامندی از خود، زندگی و جهان هستی است.
 

از نعمت هایی که خداوند متعال وعده اعطای آن را به انسان در روز قیامت داده این است که مؤمن در بهشت غمگین نمی شود و شاد خواهد بود. «چهره‏ های مؤمنان در بهشت بسیار شاداب و خرم است» (غاشیه:8) یا «مؤمن پس از محاسبه، نزد اهل و عیالش برمی گردد در حالی که بسیار شاد و خندان است».(انشقاق:9) مؤمنان وقتی در روز قیامت وارد بهشت می‏ شوند می‏گویند «خدا را شکر که حزن و اندوه را از ما برداشت»؛(فاطر:34). یعنی دوران حزن و غمی که در دنیا داشتند سپری شد و زمانی که وارد بهشت می شوند دیگر از حزن و اندوه خبری نیست.
 

هنگامی که انسان مطلوبی دارد اگر مطلوبش تحقق پیدا کرد، حالتی به او دست می دهد به نام «شادی» و «سرور» و هرگاه مطلوب او تحقق نیافت و یا مطلوبی که داشت از دستش رفت، حالت دیگری به وی دست خواهد داد به نام «غم» و «اندوه».
به همین جهت، انفعالات نفسانی، اختصاص به یکی از ابعاد وجودی انسان ندارد بلکه، هر یک از خواسته های قلبی را در نظر بگیریم، دستیابی به آن یا فقدانش، زمینه پیدایش شادی و غم در روح انسان را فراهم می کند. به عنوان مثال، انسان به زندگی و سلامتی خودش علاقه دارد، حال، اگر کسی احساس کند زندگی و سلامتی خود را از دست می دهد محزون و غمگین میشود و بر عکس، کسی که بیمار است یا تهدید به مرگ می شود، اگر سلامتی خویش را بازیابد و یا متوجه رفع خطر شود مسرور و شادمان می شود.
 

 شادی، فواید بسیاری دارد که در اینجا به چند نمونه از آنها اشاره می کنیم:
 

شادی و سرور با پیش‏گیری از دچار شدن انسان به افسردگی و ناراحتی های روحی و روانی، سلامت روان را تضمین می کند. حضرت علی می فرماید: «شادی، موجب انبساط روح و مایه وجد و نشاط می شود»
 

 یکی از فواید شادی و نشاط، موفقیت و رشد علمی است. کسانی که به دلایل گوناگون نشاط و شادابی خود را از دست داده اند، نمی توانند در تحصیل و تحقیق، موفق باشند و حتی گاه ترک تحصیل می کنند.
 

کارهای تفریحی ارزش اقتصادی ندارند، ولی بر فعالیت های اقتصادی و وظایف اجتماعی به گونه ای مفید تأثیر می گذارند. شادی و نشاط در مسائل اقتصادی، توسعه و عمران یک کشور نیز نقش آفرین است؛ به گونه ای که اکنون برخی کشورها برای بالا بردن میزان تولید، روحیه شادی و نشاط را در مدیران و کارگزاران خود تقویت می کنند.
 

رواج فرهنگ شادی و نشاط در جامعه، عصبانیت و تندخویی را کمتر می کند؛ جرایم را کاهش می دهد؛ و از تنش و برخورد فیزیکی با مردم جلوگیری می کند. بسیاری از ناهنجاری ها و جرم و جنایت ها، از نداشتن تعادل روحی افراد ناشی می شود. کارمندان شاد با ارباب رجوع خود برخوردی عاطفی و محبت آمیز دارند و وظیفه خود را به طور شایسته انجام می دهند.
 

یکی از فواید شادی و نشاط، استواری پیوند خانواده و تأمین سلامت روان کودکان است. پدر و مادری که با شادی و نشاطشان، محیطی آکنده از صفا و صمیمیت را برای خود و فرزندانشان فراهم می کنند، در حقیقت، نخستین گام را در جهت تقویت روحیه، انگیزه و عزت نفس فرزندانشان بر می دارند. رابطه مثبت زناشویی نیز می تواند دستمایه شادی فرزندان باشد. زندگی مشترک ایجاب می کند زن و شوهر در غم و شادی یکدیگر شریک باشند. در این میان، بانوی خانواده نقش تعیین کننده دارد. البته پدر خانواده نیز نباید غصه های خارج از خانه را به منزل ببرد. پیامبر اکرم ص می فرماید: «اگر یکی از شما در تنگنا قرار گرفت، از خانه بیرون رود و خود و خانواده اش را غمگین نسازد».
 

شادی، نه تنها در سلامتی بدن و درمان بیماریهای سخت جسمی نقشی بسزا دارد، بلکه بسیاری از بیماری های ناشی از ناملایمات و نگرانی های زندگی روزمره را بهبود می بخشد حتی می تواند از رشد و گسترش بیماری سرطان در مراحل اولیه جلوگیری کند.
در آزمایش های روان شناسان این مسئله تأیید شده است که افراد بسیار شاد، در قیاس با افراد کمتر شاد عملکرد ایمنی بالاتری دارند. همچنین افراد خوشبین به سبب خلق بالا ایمنی بهتری دارند. نیز پژوهشگران گوناگون بر این باورند که خُلق مثبت با عملکرد نظام ایمنی بهتر، ارتباط دارد و از آنجا که یکی از مهم ترین اجزای شادی خلق مثبت است، به طور منطقی شادی نیز با عملکرد نظام ایمنی ارتباط دارد. بر همین پایه، شوخ طبعی و ادراک شوخی با تغییرهای ایمنی ارتباط دارند.
 

در جمع بندی آنچه ذکر شد می توان گفت: «شادکامی نوعی فعالیت روانی و حالت عاطفی و شناختی مثبتی است که در پی تحقق اهداف، موفقیت های واقعی، وجود هیجان های مثبت، نبود هیجان های منفی و رضامندی کلی از زندگی در انسان به وجود می آید و موجب گسترش روابط اجتماعی، پردازش خوب اطلاعات، امید به زندگی، پویایی و تلاش بیشتر در فرد می گردد».

 

منابع:
شهد شیرین شادی، جواد مصلحی
رموز شادی زیستن و روش های غلبه بر افسردگی، مرتضی حاج بابایی و همکاران
اخلاق در قرآن، ج2، محمدتقی مصباح یزدی
روانشناسی شادی، مایکل آرگایل، ترجمه مسعود گوهری انارکی و همکاران
غم و شادی در سیره معصومان، محمود اکبری
روان‏درمانی برای همه، ایرج پورباقر