مسئولیت‌پذیری کودکان از طریق نگهداری از لباس­ ها

مراقبت از لباس­ ها، از مواردی است که کودکان می‌توانند مسئولیت‌پذیری را به وسیلۀ آن تمرین کنند.
 

چکیده: مسئولیت‌پذیری آموختنی و اکتسابی است؛ فعالیت­ هایی که در این بخش برای کودکان شرح دادیم به نظر غیر مرتبط می‌آیند، اما همگی آن­ها به مفهوم گسترده‌ای که برای مسئولیت‌پذیری انتخاب کرده ­ایم، اشاره دارد: یعنی انجام هر کاری که درست است.

تعداد کلمات 1150/  تخمین زمان  مطالعه 6 دقیقه

 

مسئولیت‌پذیری و قابل اتکا و اعتماد بودن، می‌تواند بدون کلام در خانه آموزش داده شود. وقتی به کارهایی که در آموختن مسئولیت‌پذیری مفید بودند، فکر کنید، متوجه می­شوید این موارد ممکن است به نظر ترکیبی غیر عادی باشند. بعضی از آن­ها خیلی صریح و ساده هستند؛ مانند دوختن یک دکمه یا بیدار شدن سروقت. برخی دیگر پیچیده‌اند؛ مانند معنای تقلب نکردن در امتحان یا دروغ نگفتن به یک دوست. بچه‌ها احتمالاً دوختن یک دکمه را سریع‌تر یاد می‌گیرند تا امور انتزاعی دربارۀ حقیقت را. اما گرایش به آمادگی اولیه برای مسئولیت‌پذیری برای هر دو بسیار نزدیک به هم است.
فرزندان ما به وسیلۀ تجربیات مختلف مسئولیت‌پذیر می‌شوند. ارزش ترکیب فعالیت­های ملموسی چون استفاده از دکمه‌ها و ساعت شماطه‌دار، با گفتگوهای خانوادگی دربارۀ یک موضوع انتزاعی غیر ملموس، مانند حقیقت، این است که دکمه و ساعت نتیجۀ مثبتی دارند که فوراً پیامد آنها برای کارهایی که مسئولیت در بر دارند، مشخص می‌شود؛ اما پیامدهای مسائل انتزاعی ممکن است پس از یک عمر به دست آیند.
 

فکر کردن دربارۀ مسئولیت شخصی به این صورت می‌تواند سودمند باشد: چگونه بچه‌ها را آماده کنیم تا برای خودشان و برای خانواده کاری را انجام دهند؟
در اینجا چند کار که احساس مسئولیت بچه‌ها را گسترده‌تر می‌کند و از مسئولیت­های شخصی به خانوادگی تغییر جهت می‌دهد، ارائه شده است. هر یک از این نوع مسئولیت­ ها، دیگری را تقویت می‌کند.
بچه‌ها باید یاد بگیرند مراقب خودشان باشند؛ حتی اگر والدینشان در طول روز، کاری غیر از مراقبت از آنها نداشته باشند. وقتی بچه‌ها لباسهایشان را آویزان می‌کنند یا پاهایشان را می‌شویند، کارشان به نظر شبیه کارهای مدرسه نیست؛ اما این تمرینِ اتکا به خود، در کلاس نیز اثر خود را نشان می‌دهد. بگذارید با چند فعالیت که به بچه‌ها کمک می‌کند از لباس هایشان بهتر مراقبت کنند، شروع کنیم.                  

 خواندن/ نوشتن
 پیروی از دستورالعملها
 ایجاد عدالت کاری خوب
لباس ممکن است به انسان شخصیت بدهد و ممکن است این طور نباشد. مراقبت از لباسها باعث می‌شود، انسان احساس اهمیت درونی داشته باشد. وقتی بچه‌ها کوچک هستند، مراقبت از لباسها، از معدود مواردی است که آنها می‌توانند مسئولیت‌پذیری را به وسیلۀ آن تمرین کنند.

برای این کار نیاز به لباس های معمولی، مداد، کاغذ و در صورت تمایل چسب برای برچسب ها دارید. همراه با فرزندتان لباسها را در جاهایی بگذارید که بتوانید به راحتی پیدا کنید. یکی از این راه ها، برچسب زدن در قسمت بیرونی کشوهای لباس است.
دربارۀ لباس­های مناسب فصل های مختلف صحبت کنید. این کار را به صورت بازی درآورید. یک ژاکت پشمی را بردارید و بپرسید: «این لباس را در روزهای گرم می‌پوشی یا روزهای سرد؟» همین کار را با شلوار، دستکش و غیره انجام دهید.
قبل از آنکه بچه‌ها به رختخواب بروند، از آنها بخواهید دربارۀ لباس هایی که روز بعد می‌خواهند بپوشند فکر کنند. بگذارید اول این لباس ها را مرتب کنند. از فرزندتان بپرسید ببیند آیا این لباس ها تمیز و آماده هستند. این کار باعث صرفه‌جویی در هنگام صبح می‌شود و استرس را از بین می‌برد.

تنها پدر و مادر نیستند که می‌توانند در خانه لباس بشویند. این کار را هر کسی، حتی بچه‌های کوچک هم می‌توانند انجام دهند. برای انجام این کار احتیاج به مقداری لباس کثیف، پودر لباسشویی، آب و احتمالاً ماشین لباسشویی داریم.
یک جعبه پودر شوینده را بردارید. اگر نوشته‌های روی آن را با هم بخوانید، فرزندتان با کلماتی چون «فرمول» و «چرخه» آشنا می‌شود. چه در حالتی که لباسها را با دست می‌شویید، و چه زمانی که آنها را در لباسشویی می‌ریزید، مراحل مختلف شستشو را با فرزندتان دنبال کنید. ترجیحاً در صورت نیاز، ابتدا لکه‌ها را پاک کنید. در مورد جدا کردن لباس­ های رنگی و سپس دربارۀ دمای آب، کف صابون یا پودر لباسشویی، سپس در مورد نحوۀ استفاده از ماشین لباسشویی، آبکشی و در آخر دربارۀ آویختن لباس ها یا خشک‌کن ماشین لباسشویی صحبت کنید. تمام این مراحل را با فرزندتان دنبال کنید. مراحل را تماشا کنید و او را کمک کنید.
حالا، خودتان در کنار فرزندتان باشید و بگذارید او خودش مراحل مختلف شستن یک لباس را با دست انجام دهد و مواظب باشد که در کار با ماشین لباسشویی، چه احتیاط­ هایی لازم است؟ از کجا متوجه می‌شوید که همه چیز خوب انجام گرفته است؟
ممکن است مدتی طول بکشد تا بچه‌ها بتوانند از ماشین لباسشویی استفاده کنند. استفاده از ماشین لباسشویی نیز مانند رانندگی کردن یکی از کارهایی است که افراد را مسئولیت‌پذیر می‌کند. اتو نیز وسیله‌ای است که مسئولیت را می‌آموزد. امروزه خیلی از لباس­ها نیازی به اتو کردن ندارند. با این حال من سعی می‌کنم، استفادۀ ایمن از اتو را به بچه‌ها یاد بدهم.
میز اتو را پایین بیاورید و بگذارید بچه‌ها لباس هایشان را ببینند.

دوختن و تعمیر لباس ­ها، نه تنها مسئولیت‌پذیری را می‌آموزد، بلکه هماهنگی بین دست و چشم بچه‌ها ایجاد می‌کند که برای یادگیری خواندن و نوشتن ضروری است. برای این کار به سوزن، نخ، قیچی، دکمه و لباس­ های بچه‌ها که احتیاج به دوختن دارند، نیاز دارید.
یکی از لباس های فرزندتان را که دکمۀ آن افتاده است بردارید. همراه با هم لوازم ضروری را انتخاب کنید. سوزنی که سوراخ آن درشت باشد را بردارید. به فرزندتان یاد بدهید چگونه سوزن را نخ کند. با حوصله نشان بدهید که چطور می‌تواند این کار را، بدون آنکه آسیبی به خود برساند، انجام دهد. بعد، تمام مراحل دوختن یک دکمه را نشان بدهید.
حال لباس کهنه‌ای را که نیاز به دکمه دارد به فرزندتان بدهید و وقتی او آن دکمه را می‌دوزد، شما مراقب باشید. توقع نداشته باشید کار او بی‌نقص باشد و از او بخواهید این کار را دوباره انجام دهد. بچه‌ها پس از مدتی در این کار مهارت پیدا می‌کنند. پوشیدن لباسی که دکمۀ آن به این صورت کج دوخته شده است، چه برای دخترها و چه پسرها، نشانۀ افتخار است.
می‌توانید به فرزندتان کمک کنید تا با تکه پارچه‌های رنگی، هدیه یا اشیائی برای خانه بسازد. مثلاً می‌تواند زیربشقابی، جلد کتاب و اشیای سادۀ دیگری بسازد. بچه‌ها به هدایایی که با دست دوخته شده‌اند و خیلی هم ارزان تمام می‌شوند، علاقه‌مندند.
 
منبع: دروتی، ریچ؛ (1393)، کلیدهای پرورش مهارت­ های اساسی زندگی در کودکان و نوجوانان، مترجم اکرم قیطاسی، انتشارات صابرین.