عوامل زیستی و فیزیولوژیکی موثر بر رفتار جنسی همسران

چکیده: یکی از عوامل اساسی در رفتار جنسی انسان، به ویژه در تفاوت های جنسیتی زن و مرد، عوامل زیستی و تفاوت های بارز در دستگاه تناسلی، ساختار بدنی و فعل و انفعالات فیزیولوژیکی در زن و مرد است. در این نوشتار به توضیح کوتاهی در مورد این تفاوت ها و نقش آن ها در رفتار جنسی همسران می پردازیم. 

تعداد کلمات 971 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

 یکی از عوامل اساسی در رفتار جنسی انسان، به ویژه در تفاوت های جنسیتی زن و مرد، عوامل زیستی و تفاوت های بارز در دستگاه تناسلی، ساختار بدنی و فعل و انفعالات فیزیولوژیکی در زن و مرد است.

 از آنجا که دستگاه تناسلی زن پیچیده تر از مرد است، پدیده ها و ویژگی هایی را در زن به وجود می آورد که مرد فاقد آنهاست؛ مثلا قاعدگی، حاملگی، زایمان و یائسگی را می توان از مسائل خاص دستگاه تناسلی زنان دانست، که زندگی جنسی زن را با نوساناتی همراه می سازد و محدودیت هایی را برای وی پدید می آورد. وجود همین پیچیدگی سبب شده است که زنان در طول ماه دارای میل های جنسی متفاوتی باشند و تمایل تقریبا همیشگی مردان را نداشته باشند. زنان معمولا در زمانهای تخمک گذاری میل زیادی برای آمیزش نشان می دهند؛ و دقیقا پیش از تخمک گذاری، میل جنسی در آنها بسیار بالاست. اگر دوازده تا شانزده روز، از زمانی که دوره قاعدگی و سیکل ماهیانه بعدی آغاز می شود، کم شود، این چند روز همان محدوده زمانی ای است که احتمال تخمک گذاری در آن بسیار زیاد است. برای افرادی که قاعدگی منظمی دارند، عادت ماهیانه به طور معمول هر ۲۸ روز یک بار تکرار می شود. برای این گونه افراد، چهارده روز پس از نخستین روز خون روش، روز تخمک گذاری است.[1] نشانه های دیگری نیز برای تشخیص این امر وجود دارد؛ از جمله افزایش دمای پایه بدن و افزایش ترشحات رحم در این روز، که در جای خود قابل پیگیری است؛ ولی به هر حال نمی توان زمان کاملا دقیقی را برای آن مشخص کرد.

گفتنی است ایام قاعدگی، روزهای تغییر و تحولات روانی نیز هست. نشانه هایی چون آشفتگی، افسردگی، اضطراب، تحریک پذیری، کلافه بودن، خستگی و..، در زن حایض بسیار دیده می شود. همچنین ملال پیش از قاعدگی نیز در برخی خانم ها دیده میشود. مردان هوشمند، با حمایت های عاطفی و روانی در این روزها و دوری گزینی از تلذذجویی های فیزیکی جنسی، و درنتیجه کسب اعتماد و رفع برداشت های نادرست از ذهن همسرش، که مثلا «شوهرم من را فقط برای مسائل جنسی می خواهد و در این روزها که خبری از آمیزش نیست، اصلا به من توجهی نمی کند»، در ایام پس از دوره ماهیانه روزهای خوشایند جنسی را برای خود رقم می زنند. زنان به تدریج با سپری شدن قاعدگی و افزایش ترشح استروژن، شور و شعف خویش را باز می یابند.[2] البته خانم های با درایت، با وجود محدودیت های آمیزشی خود در این دوران، مهارت هایی را برای ارضای نیاز جنسی همسرشان به کار می گیرند.
حاملگی، زایمان و شیردهی، از جمله موارد دیگری است که فعالیت جنسی بیشتر همسران را به چالش می کشد. حاملگی، با تغییرات فیزیولوژیک و عوارضی که به همراه دارد و همچنین تغییرات روانی و حساسیت های خاص روانی و پیدایش نگرانی های جدید که به واسطه وجود جنین حاصل می شود، می تواند رابطه جنسی را نامطلوب جلوه دهد و از میل جنسی به شدت بکاهد. جانسون و مسترز، کاهشی را در تمایلات جنسی خانم های شکم اول در سه ماهه اول، و افزایش پاسخ در سه ماهه دوم حاملگی گزارش کرده اند که با شواهد بالینی متناسب است. برخی زنان، درد واژینال در نتیجه نزدیکی پس از زایمان را تحمل می کنند و همین تجربه دردناک، بر کاهش میزان علاقه آنها به فعالیت جنسی مؤثر است.[3] شیردهی به علت مداخلات هورمونی، از میل جنسی می کاهد، اما برخی عوامل مداخله گر جانبی، همچون کم خوابی های شبانه برای مراقبت از نوزاد را نیز نباید نادیده گرفت. تغییرات در حالات روانی و آشفتگی های عصبی بر اثر تحولات فیزیولوژیکی در جریان آبستنی و پس از زایمان، قابل توجه است که روابط جنسی را نیز تحت تأثیر خود قرار می دهد. براساس برخی تحقیقات، در سه ماهه آخر حاملگی که ترشح پروژسترون به بالاترین سطح خود می رسد ۳۷ درصد افسردگی، 43 درصد ناپایداری خلقی و 55 درصد بی خوابی، بسیار شایع است؛ اضطراب شدید می شود و چگونگی زایمان و سلامت نوزاد، ذهن مادر را به خود مشغول می دارد.[4]

افزایش سن و تغییرات آناتومیکی (اندامی) و فرارسیدن زمان یائسگی نیز تأثیر بسزایی بر رفتار جنسی فرد دارد. تمایل جنسی و تعداد دفعات نزدیکی، به ویژه از سوی زنان، با افزایش سن کم می شود؛ اگرچه تمایل جنسی تا انتهای زندگی ادامه دارد و لذت جنسی می تواند تا پایان عمر نیز ادامه یابد. نیاز به عشق، علاقه و احساس نزدیکی عاطفی به همسر، با افزایش سن تغییری نمی کند. نوع فعالیت جنسی فرد با افزایش سن، بستگی به استرس همسر و نحوه ارتباطات زوجین در دوران جوانی دارد.[5]
نقش عوامل جسمانی و فیزیولوژیکی دیگر، از قبیل طبع های مختلف گرم و سرد، عادت های غذایی، مشکلات و بیماری های جسمانی، ضایعات مغزی، داروها، مواد مخدر و الکل را در رفتار جنسی نباید نادیده گرفت. بنابراین همسران باید به مداخله گرهای جسمی و فیزیولوژیکی خود توجه کافی داشته باشند. در بسیاری از مواقع، با کنترل طبع خود و همسر و داشتن تغذیه مناسب می توان روابط لذت بخش جنسی را تجربه کرد.[6] کسانی که در صدد انتخاب همسر مناسب خود هستند، می توانند یکی از گزینه های تحقیقی خود در همسرگزینی و پرسش های خواستگاری را طبع عمومی و جنسی همسر آینده خود قرار دهند.
 

---