دیدگاه ها نسبت به همسر (بخش دوم)

چکیده: در بخش اول این نوشتار به بیان دیدگاه های منفی به همسر (به معنای ایده آل نگری) و نیز برخی از نکات دیدگاه مثبت اشاره کردیم. در این نوشتار به ادامه آثار و نکات دیدگاه مثبت به همسر می پردازیم. با ما همراه باشید. 

 تعداد کلمات  901 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

 امانت بودن زن از هنگام ازدواج در دست مرد است که متون اسلامی بر این نکته تأکید کرده اند (بیهقی، ۱۴۰۶، ج۷، ص۳۰۴). امام علی (علیه السلام) همسرش را امانتی نزد خود می دانست (مجلسی، ۱۹۸۳، ج ۴۳، ص ۱۹۳). اگر مرد همسرش را به چشم امانتی در دست خود ببیند و به اهمیت امانت داری نزد همه مردم جهان و نیز ادیان الهی توجه کند (نساء، ۵۸ و کلینی، ۱۴۰۷، ج ۲، ص ۱۰۴)، ۳ با او برخوردی معقول و مناسب خواهد داشت.

توجه به نقش مادری همسر در خانواده است (نوری، ۱۴۰۸، ج ۷، ص ۲۲۳). دین اسلام برای مادری که زیر پای مادران باغی از باغ های بهشت است (کلینی، ۱۴۰۷، ج ۵، ص۵۱۳ نوری، ۱۴۰۸، ج۱۵، ص ۶۸۰ و ۶۸۱) و احترام و نیکی به مادر اهمیت بسیاری قائل است (لقمان، ۱۴؛ احقاف، ۱۵ و حر عاملی، ۱۴۱۶، ج۲۱، ص ۴۹۲). شیوه برخورد مرد با همسرش در نگرش فرزندان به مادر تأثیر دارد. شأن، احترام و رفتار مناسب مرد با همسرش، به منزله یک مادر، به ویژه مادر فرزندان خود او که رابطه عاطفی و اجتماعی عمیقی با آنها دارد، فرزندان را نیز به احترام به مادر برمی انگیزاند. در برابر آن، بدرفتاری مرد نسبت به زن، فرزندان را به برخورد نامناسب با مادر و شاید به همسران آینده خویش نیز خواهد کشاند. در مجموع، درمانگر شوهر را متوجه این اصل مهم می کند که ادیان الهی (به ویژه اسلام) مقام والایی برای زنان قائل شده اند. معصومان (علیهم السلام) منزلت زنان را از طلا و نقره بالاتر می دانند (کلینی، ۱۴۰۷، ج ۵، ص ۳۳۲).

 بخشی از مداخلات شناختی آگاهی بخشی زوجین به تفاوت های روانی زن و مرد اختصاص می یابد. نقش ها و کنش های زن و شوهر در خانواده بسیار تحت تا این تفاوت ها است. صرف نظر از مبنای طبیعی و محیطی تفاوت ها، آشنایی با نگاه اسلامی در این موضوع سازگاری هر یک از زوجین را با همسر آسان می کند. متون دین اسلام به مسئله تفاوت های جنسی اشارات فراوانی دارد و بر وجود تفاوت های روانشناختی گوناگونی بین زن و مرد تأکید ورزیده است. از مهم ترین این تفاوت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1.میل جنسی مردان از نظر کمی بیشتر و میل جنسی زنان از نظر کیفی برتر است (حرعاملی، ۱۴۱۲، ج۱۴، ص ۴۰-۴۲)؛
2.زنان در مقایسه با مردان در برابر ارضا نشدن نیازهای جنسی بردبارترند (همان، ج ۱۴، ص ۴۰ و ج۱۵، ص۴۵۲)؛
٣. زن و مرد از نظر تحریک پذیری جنسی متفاوت اند؛ مردان سریع تر از زنان تحریک می شوند و بیش از زنان از راه بینایی به هیجان جنسی می رسند (همان، ج ۱۴، ص ۸۲؛ مجلسی، ۱۹۸۳، ج ۳، ص ۶۲)؛
۴. حس غیرت جنسی مربوط به مردان است (حر عاملی، ۱۴۱۲، ج ۱۴، ص۱۰۷-۱۱۱)؛
۵. مردان از نظر تعقل بر زنان برتری دارند (همان، ص ۱۱ و مجلسی، ۱۹۸۳، ج ۳۲، ص۷۳،۱۰۶ و ج۱۰۳، ص۲۲۸)؛
6. زنان از نظر عواطف و احساسات بر مردان برتری دارند (حر عاملی، ۱۴۱۲، ج۱۵، ص۱۰۰)؛
۷. مردان از نظر استدلال منطقی، از زنان تواناترند (زخرف، ۱۸)؛
۸. قاطعیت مردان در تصمیم گیری بیش از زنان است (حر عاملی، ۱۴۱۲، ج ۱۴، ص۴۱).
با وجود اختلاف نظرها، تحقیقات علمی نیز وجود پاره ای تفاوت های ادراکی، عاطفی و هیجانی بین زن و مرد را تأیید کرده است. مک کابی و جکلین در سال ۱۹۷۴، پس از بازنگری افزون بر ۱۵۰۰ پژوهش درباره تفاوت های زن و مرد نتیجه گرفتند که تنها چهار مورد از کلیشه های عمومی حاکی از تفاوت های جنسیتی، همواره پشتوانه تحقیقات تجربی داشته اند. این چهار مورد عبارتند از:
1.استعداد کلامی در جنس زن بیش از جنس مرد است؛
۲. مردان در آزمون های استعدادهای بصری - فضایی از زنان پیشی می گیرند؛
3. با ورود به سن نوجوانی، پسرها در آزمون های استدلال ریاضی از دخترها اندکی جلو می افتند و این امتیاز پیوسته ادامه می یابد؛
4. مردان از نظر فیزیکی و کلامی پرخاشگرتر از زنانند و این تفاوت از دوسالگی آشکار می شود. اما شماری از پژوهشگران، بر پایه یافته های جدید و نیز بازنگری پژوهش های پیشین، چند مورد دیگر از این کلیشه ها را به فهرست تفاوت های واقعی افزوده اند:
۵. پسرها از همان دوران نوزادی، فعالیت فیزیکی بیشتری دارند؛
6. ترس و کمرویی در دختران بیشتر است و کمتر به کارهای مخاطره آمیز اقدام می کنند؛
۷. پسرها از آغاز بارداری و نیز پس از آن، در برابر فشارها و بیماری ها از دخترهاآسیب پذیرترند؛
۸. از حدود چهار تا پنج سالگی، دخترها و در مرحله بعد، زنها به نوزاد علاقه و عطوفت بیشتری نشان می دهند؛ اما از پسرها و مردها چنین رفتارهایی کمتر دیده می شود؛
9. دختران از دوران کودکی در برابر درخواست های والدین، معلمان و اشخاص دیگری که بر آنها اعمال قدرت می کنند، از پسران فرمانبردارترند (شفر، ۱۹۹۳، ص ۴۹۱)؛
۱۰. تحریک جنسی مردان در مقایسه با زنان سریع تر، آسان تر و با فراوانی بیشتر صورت می گیرد (سابینی، ۱۹۹۵، ص۱۳۹۵).
در تعامل عاطفی و شناختی زوجین، نخستین گام درک درست فرد مقابل است. معمولا افراد بسیار متدین به دلایل تربیتی، کمتر به دنیای جنس مخالف خود وارد شده اند. هرچه زن و شوهر را با ویژگی های جنس مقابل آشناتر کنیم، تعامل بهتری با همسر خواهند داشت. سالاری فر و تبیک (۱۳۸۹) در ضمن ده بسته آموزشی مقابله با خشونت خانگی، بحثی به تفاوت های زن و مرد اختصاص داده اند.