مسمومیت غذایی و راه های پیشگیری از آن

 مواد اولیه ای که در غذا ها استفاده می کنیم سالم و تازه باشند؛ در واقع مواد تازه در غذا باعث افزایش زمان ماندگاری محصولات می‌شود.
 

چکیده: یکی از مشکلاتی که غذای آلوده برای انسان به وجود می آور مسمومیت های غذایی است . در این شرایط معمولا بدن انسان بعد از گذشت چند ساعت شروع به بروز نشانه هایی می کند مانند تهوع ، دل‌پیچه ، گاهی استفراغ و اسهال ،ضعف عمومی بدن و سردرد ، در مراحل بالا تر حتی به مرگ انسان مسموم ختم می شود. برای جلوگیری از مسمومیت راه هایی وجود دارد که در اینجا توضیح داده ایم.

تعداد کلمات 1054 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

بیماری منتقله از راه غذا که بیشتر با عنوان مسمومیت غذایی شناخته می‌شود، در نتیجه‌ی خوردن غذای آلوده، فاسد یا سمی اتفاق می‌افتد به طور کلی سموم غذایی ممکن است میکروبی ، قارچی ، گیاهی یا جانوری سمی و یا شیمیایی و فلزی باشند. شایع‌ترین علائم مسمومیت غذایی عبارتند از تهوع، استفراغ و اسهال.
 

یکی از مشکلاتی که غذای آلوده برای انسان به وجود می آور مسمومیت های غذایی است.
اگر غذایی مدتی بیرون از یخچال یا در شرایطی مرطوب باشند که مناسب برای رشد انواع قارچ و میکروب می باشد ، به مرور میکروبی و سمی میشود و وجود قارچ های میکروسکپی و میکروب ها در آن غذا باعث مسمومیت می شود.
در مراحل اولیه این میکروب ها با حرارت دادن به غذا ،از بین می روند و خوردن آن مواد غذایی خطرناک نیست ،اما در مراحل بالا تر این میکروب های سمی و قارچ های ریز حتی با حرارت و گرمای بالا هم از بین نمی‌روند و وقتی این مواد به دستگاه گوارش ما وارد شوند باعث ایجاد مسمومیت در بدن آن شخص می شوند.
در این شرایط معمولا بدن انسان بعد از گذشت چند ساعت شروع به بروز نشانه هایی می کند مانند تهوع ، دل‌پیچه ، گاهی استفراغ و اسهال ،ضعف عمومی بدن و سردرد ، در مراحل بالا تر حتی به مرگ انسان مسموم ختم میشود.
امـام رضـا(ع ) فـرمـود: ((فـانَّ صلاح البدن وَ قوِامَه یَکونُ بِالطَّعامِ والشَّرابِ و فَسادَهُ یَکونُ بهما.)) سلامتی و پایداری بدن و همچنین بیماری آن به غذا و نوشیدنی است .[1]
 

 ۱-مواد اولیه ای که در غذا ها استفاده می کنیم سالم و تازه باشند؛ در واقع مواد تازه در غذا باعث افزایش زمان ماندگاری محصولات می‌شود. گاهی به این بهانه که هر موادی با  حرارت دیدن میکروب موجود در آن از بین می‌رود، به تازه بودن مواد اولیه و  سبزیجات و سیفی جاتی که به غذا اضافه می شود، توجه نمی کنند که باید این عادت را کنار گذاشت.
 
۲-نگهداری مواد غذایی در شرایط مناسب ؛برای مثال مواد غذایی که بسیار خود فاسد می شوند و استفاده از آن برای شما به طور روزانه نیست ، باید حتما در فریزر نگهداری کرد ، اما موادی را که روزانه از آن مصرف میکنید را در یخچال نگهداری کنید، مواد خشک و کنسرو شده را میتوان در محیط معمولی نگهداری کرد . به هیچ وجه مواد فاسد شده را در کنار مواد سالم نگهداری نکنید . راه های مانند مربا کردن میوه ها ، ترشی درست کردن با سیفی جات، نمک سود کردن گوشت ها مدت عمر سلامت مواد را بیشتر می‌کند.
 
۳- محیط آشپز خانه و محل نگهداری و توزیع غذا ، کاملا پاکیزه و از دسترس حشرات و سوسک و موش در امان باشد.[2]
 
۴- رعایت نظافت فردی اشخاصی که در تهیه ، پخت و پخش غذا نقش دارند ، نظافت فردی یعنی از لباس کاملا پاکیزه و یا پیشبند تمیز استفاده کند، قبل از دست زدن به مواد غذایی دستان خود را با آب و صابون کاملا بشوید ، سالم و سرحال باشد و دچار مریضی نباشد و در صورت داشتن مریضی خفیف از ماسک و دستکش استفاده شود.
 
۵- سالم بودن سطح پوستی بدن اشخاصی که در تهیه غذا نقش دارند؛ اگر دچار مریضی های پوستی و یا زخم و جوش باشد ، میکروب ها از آن محل وارد مواد غذایی می‌شود و این عمل باعث بوجود آمدن مریضی در بدن مصرف کنندگان آن مواد غذایی می شود ‌.
 
۶- غذای پخته شده و حاضر را باید در ظروف تمیز ریخت ، گاهی غذای آماده برای مصرف را در ظرفی که از قبل به مواد خام آغشته بود و یا باقی مانده غذای قبلی در آن وجود داشت میریزیم که در صورت وجود میکروب زنده در آن ظرف ، دچار مسمومیت می‌شویم.
 
۷- اگر غذایی را زودتر از زمان مصرف درست کردیم حتما این فاصله زمانی میان تهیه تا مصرف را باید در مکانی مناسب مانند یخچال نگهداری کرد تا از رشد میکروب در غذای گرم جلوگیری شود ، قبل از خوردن آن غذا را مجدد گرم کنید .(به خصوص غذا های گوشتی باید دوباره به خوبی حرارت دیده شوند و بعد استفاده شوند.)
 
۸- چنانچه امکان سرد کردن مواد غذایی پخته و نگهداری آن در یخچال نیست ، از لحظه ای که غذا آماده می شود تا هنگام مصرف ، آنرا همچنان روی شعله آتش ملایم بگذاریم ، به نحوی که اگر به آن دست بزنیم دست ما را بسوزاند( یعنی کاملا داغ بماند) این مسأله بیشتر زمانی پیش می آید که مثلاً برای مهمانی ها ، قبل از ساعت مصرف غذا ، مقدار زیادی غذا آماده شده است و این غذا را نمی‌توان در داخل یخچال نگهداری کرد . [3]
 
۹- در پخت غذا از آب  پاکیزه و سالم استفاده کنید ، از آب جوی و چشمه هرگز استفاده نشود در صورت جوشانده شدن باز هم احتیاط کردن بهتر است و تا جایی که امکان دارد از آب آشامیدنی شهری استفاده شود.
 
۱۰- قبل از خوردن غذای آماده ای که از نوع پخت و مواد استفاده شده در آن اطمینان پیدا نکردید و در مکانی تمیز تهیه نشد ، هرگز نخورید و توصیه می‌شود تا جایی که امکان دارد از غذایی که خودتان تهیه می‌کنید استفاده کنید نه از غذا های آماده بیرون ، یا حد اقل اگر هم از بیرون است از مکان های معتبر و دارای مجوز بهداشت  تهیه کنید.
 
پاورقی:
[1] صحیفه صحت، تالیف محمد علی رضائی اصفهانی 
[2] دکترمحمدمهدی اصفهانی .کتاب پیام نیک بختی . ناشر مهرراوش. تهران . چاپ سوم -1393 . ، صفحه 128
[3] دکترمحمدمهدی اصفهانی .کتاب پیام نیک بختی . ناشر مهرراوش. تهران . چاپ سوم -1393 ،صفحه129

منابع:
1) صحیفه صحت , تالیف محمد علی رضائی اصفهانی 
2) کتاب نیکبختی، نویسنده محمد مهدی اصفهانی، ناشر مهر راوش