خشم چیست و چگونه می توان آن را کنترل کرد؟ (بخش اول)

در گام اول نباید به فکر سرکوب کردن خشم باشیم بلکه با کنترل بجای آن، رشته ای اختیارش را به دستمان بگیریم و هر کجا دلمان خواست و جایگاهش بود از آن استفاده بکنیم.

چکیده : خشم می‌تواند وسیله ای باشد برای پیشرفت و ترقی بشر، در صورتی که در جایگاه خودش استفاده شود و در مقابل خشم خوب، خشمی است که می تواندانسان را به هلاکت برساند . برای شناخت بیشتر از خشم و انواع آن با ما همراه باشید .

تعداد کلمات 1005 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

سجاد رستمی چورتی

مقدمه

صحبت از خشم که می‌شود، بسیاری از افراد در ذهن های خودشان موجودی ترسناک یا هیولای دو سر را تصور می‌کنند که با بوجود آمدن آن، تمام کنترل خود را از دست خواهند داد و عنان اختیار از کف آنها خواهد رفت و بی اختیار کارهای از آنها رخ می‌دهد که در شان و جایگاه آنها نیست و می توان گفت، امواج های پر خروش خشم، دریای آرام انسان ها را متلاطم می‌کنند و سونامی بوجود می آورد که به دوست و دشمن رحم نمی‌کند. بسیاری از مردم نتوانستند وجود خشم را خوب درک بکنند و جایگاه آن را بشناسند و زمانی که صحبت از کنترل خشم که می‌شود، بسیاری از افراد سرهای خود را به زیر انداخته و ماسه ای چه کنم به دست خود می‌گیرند، و می‌گویند نمی‌شود در مقابل این بمب اتمی که در وجود انسان است مقاومت کرد.

خشم نعمت الهی

به نظر من باید عینک بد بینی را نسبت به خشم از چشم خود در بیاوریم و عینک مثبت اندیشی را در چشم خود بگذاریم و قدر این نعمت بزرگ را که خداوند در وجود ما قرار داده بدانیم، نباید همه ای نگاه ها به خشم منفی باشد بلکه باید بدانیم هر نعمتی را که خداوند در وجود ما قرار داده بخاطر علتی است و حتما وجود آن سبب امتحان ما می‌شود قبل از هر چیزی باید بدانیم که خشم اگر برای خداوند باشد ارزشمند است و در مقابل این خشم ارزشمند، خشمی است که دامان بسیاری از افراد را گرفته و برای کوچکترین مساله دنیا را به هم می‌ریزند و با زمین و زمان درگیر می‌شوند.
برخی ها با افراط و تفریطی که دارند یا از این طرف بام یا از آن طرف بام میفتند، گاهی می‌بینیم افرادی را که از واژه ‌(کظم غیض) سرکوب کردن خشم را فهمیدن و همانند موری شدند که بر زیر پاها قرار می‌گیرند و نابود می‌شوند..
(همانند شعر سعدی که می‌فرماید؛ من آن مورم که بر پایم بمالند / نه زنبورم که از دستم بنالند
سعدی نصیحت های خوبی داشته که از متن اسلام گرفته شده ولی در سخنانش این چیزها هم هست که من افتخار می کنم یک مورچه هستم که زیر دست و پاها پایمال می شوم و زنبور نیستم. اینها همان افراط است که اسلام این را قبول ندارد) {1} بعضی ها هم تفریط دارند، روی مسائل بیهوده خشم خود را فروزان می‌کنند.

گام اول در کنترل خشم

در گام اول نباید به فکر سرکوب کردن خشم باشیم بلکه با کنترل بجای آن، رشته ای اختیارش را به دستمان بگیریم و هر کجا دلمان خواست و جایگاهش بود از آن استفاده بکنیم. (بعضی از حکما گفتند؛ کشتی که به گرداب افتاده باشد و موجهای عظیم آن را فرو گرفته باشد و بادهای شدید آن را به هر طرف افکند به خلاص و نجات نزدیکتر است از کسی که شعله غضب و خشمش به التهاب آمده باشد‌) {2}
نخستین حملات خشم، سخت و شدید است و لکن اگر قدری تامل بکنیم و آستانه ای صبر خودمان را بالا ببریم از قدرت خشم کاسته می‌شود و به نیروی ما افزوده می‌شود و با تکرار و مداومت این عمل، می‌توانیم کنترل بکنیم خشم را نه اینکه در پی سرکوب آن باشیم، بدانیم اگر صبر کنیم تا آرامش خود را بازیابیم همه چیز چهره خوب خودش را به ما نشان می‌دهد.

انواع خشم :

1 . خشم برای خداوند؛ (امام علی علیه السلام فرموده است؛ هر کس نیزه خشم خود را برای رضا و خشنودی خدا تیز کند در نهی از منکر بکوشد بر کشتن و از بین بردن سخت‌ترین نادرستی ها توانا باشد خدا او را در شکست اهل باطل هر چند توانا باشند یاریش خواهند نمود){3}
این نوع خشم یکی از نعمت های بزرگی است که در وجود انسان به ودیعه گذاشته شده است تا انسان را از تباهی و نابودی، صیانت بکند.

2 . خشم در برابر کفار و دشمنان مسلمانان؛ انسان باید در هنگام خشم، ضوابط عقل را رعایت بکند و اجازه ندهد که اختیار از دستش برود و خشم خودش را خرج دشمنان اسلام بکند [الفتح29
مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ]
در این مقاله یک نگاه متفاوتی به خشم کردیم، چون همیشه صحبت از بدی های خشم بود و از اینکه همه را با یک چشم نگاه می کردیم، اما با تبیین کردن خشم می‌فهمیم که همه نوع خشم بد نیست، بلکه خشمی وجود دارد که از بسیاری عبادت ارزشمندتر است.

3 . خشم منفی؛ آن خشمی که به همراه خود نفرت و مذمت دارد از همین قسم است. آن عصبانیت که نهایت آن شرم است و ناراحتی و مورد تنفر همگان، از همین قسم است.
(هنگامی که خشم بسیار شدید و مداوم می‌شود و یا اینکه بطور نادرست ابراز می‌کردند، مساله ساز می‌شود و باعث فشار فیزیکی بر جسم و روح می‌شود و هرگاه بطور پرخاشگرانه اظهار شود، می‌تواند تبدیل به عادتی ناسازگارانه شود و با آگاهی نسبت به حوادث و محیط های که باعث تحریک خشم تان می‌شود، می‌توان بر خشم حاصل از عادت غلبه کنیم) {4}

ادامه دارد...

پاورقی:
{1} مجموعه آثار شهید مطهری، جلد22 صفحه562 انتشارات صدرا قم، سال چاپ1390
{2} معرج السعاده، تألیف ملا احمد نراقی، سال چاپ1388، چاپ نهضت، صحافی جوان، مرکز پخش زهیر، صفحه894
{3} ترجمه و شرح نهج البلاغه، جلد6 صفحه1169
{4}کتاب مدیریت خشم، نویسندگان دکتر ام رایلی، دکتر مایکل اس شاپ سایر، دکتر تیموتی. مترجم، فرزانه رستگاری، صفحه6و7و10

منبع :
ترجمه و شرح نهج البلاغه، جلد6
معرج السعاده، تألیف ملا احمد نراقی، سال چاپ1388، چاپ نهضت، صحافی جوان، مرکز پخش زهیر،
مجموعه آثار شهید مطهری، جلد22 انتشارات صدرا قم، سال چاپ1390
کتاب مدیریت خشم، نویسندگان دکتر ام رایلی، دکتر مایکل اس شاپ سایر، دکتر تیموتی. مترجم، فرزانه رستگاری،

بیشتر بخوانید :
علائم خشم خود را بشناسید
مدیریت خشم؛ چرا و چگونه؟
چگونه خشم خود را مهار کنیم؟
خشم و مدیریت آن
احساسی به نام خشم