نقش مهم حواس پنج‌گانه در نوزاد

کودک تان از لحظه‌ای که متولد شد، از حواس پنج‌گانه‌اش برای ادامهٔ‌ فرایند ایجاد پیوند عاطفی که از رحم شروع شده است، استفاده خواهد کرد.
 

چکیده : حواس پنج‌گانهٔ چشایی، لامسه، بویایی، بینایی و شنوایی ابزارهایی است که کودک برای فهم و درک محیطش از آنها استفاده می‌کند. هر چیزی که کودکان از طریق حواس پنج‌گانه‌شان حس می‌کنند جریان پیوسته‌ای از اطلاعات به آنها عرضه می‌کند که در مغزشان ذخیره می‌شود. با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 1560 / تخمین زمان مطالعه 8 دقیقه

نوزادان همچنان که رشد می‌کنند و بزرگ می‌شوند از این اطلاعات برای ایجاد تصویری از جهان اطراف شان استفاده خواهند کرد. حتی ساده‌ترین چیزها هم می‌تواند به کودک تان کمک کند که جهان کوچکش را بهتر بشناسد. برای مثال وقتی کودک تان را در آغوش می‌گیرید او می‌تواند صورت تان را ببیند، صدای تان را بشنود، تماس بدن شما و یک حرکت ملایم را نیز حس کند. همهٔ این احساسات پیام‌هایی به مغز کودک می‌فرستد که به یادگیری او کمک می‌کند. در این مطلب می‌توانید با نقش مهم حواس پنج‌گانه در کودکان آشنا شوید.
 

حواس پنج‌گانهٔ کودک از اوایل بارداری شروع به شکل‌گیری می‌کند. در سه ماههٔ اول، جوانه‌های چشایی، گیرنده‌های بویایی و گیرنده‌های لامسه شکل می‌گیرد. گیرنده‌های لمسی ابتدا در دور دهان و گونه شکل می‌گیرد و خیلی زود به بقیهٔ‌ بدن کودک هم گسترش پیدا می‌کند. وقتی کودک متولد می‌شود می‌تواند بشنود، بو بکشد و بچشد و به لمس بسیار حساس است. او همچنین می‌تواند ببیند، هرچند دیدش بسیار تار است. اما نوزادان هنوز نمی‌توانند این تجربیات حسی جدید را درک کنند، زیرا خوشه‌های عصبی که اطلاعات را از گیرنده‌های حسی کودک به مغز می‌رسانند و مسیرهای عصبی نامیده می‌شوند، هنوز به اندازهٔ‌ کافی تکامل پیدا نکرده‌اند.
راه کمک به رشد و تکامل مسیرهای عصبی، به کار گرفتن آنهاست و هرچه بیشتر مورد استفاده قرار گیرند بیشتر تکامل می‌یابند و اتصالات بیشتری در مغز ایجاد می‌شود. بنابراین هرچه کودک تجربیات حسی بیشتری داشته باشد مغز او بهتر قادر به ایجاد آن اتصالات است. به مرور زمان، کودک درکی از جهان اطرافش پیدا می‌کند و از آن به عنوان راهنمایی برای شیوهٔ تفکر و رفتارش استفاده خواهد کرد.
 

کودک تان از لحظه‌ای که متولد شد، از حواس پنج‌گانه‌اش برای ادامهٔ‌ فرایند ایجاد پیوند عاطفی که از رحم شروع شده است، استفاده خواهد کرد. او با صدای شما آشناست و عاشق این است که به صدای شما وقتی با او صحبت می‌کنید گوش کند. حواس او نیز کاملاً این آمادگی را دارد بوی منحصربه‌فرد شما را که وقتی در رحم بود با آن آشنا شده است‌ تشخیص دهد. یک پژوهش نشان داد که حداقل ۵۰ دقیقه تماس پوست با پوست که فوراً پس از تولد نوزاد صورت می‌گیرد به کودک کمک می‌کند که تنها از روی بو مادرش را بشناسد.
همچنین حس لامسهٔ ‌کودک تان می‌تواند به شما هم کمک کند که در این روزهای اول با کودک تان پیوند عاطفی ایجاد کنید. قرار دادن کودک روی سینهٔ ‌برهنه‌ تان طوری که پوستش با پوست شما تماس پیدا کند، او را آرام می‌کند و ضربان قلبش را تثبیت خواهد کرد. در واقع، لمس کردن می‌تواند هم شما و هم کودک تان را خوشحال‌تر و آسوده‌تر کند، زیرا این لحظات ملایم و صمیمانه باعث آزاد شدن هورمون اکسی‌توسین می‌شود که به نام هورمون عشق هم نامیده می‌شود. اکسی‌توسین می‌تواند حس نزدیکی را که با ایجاد پیوند عاطفی همراه است ایجاد یا تقویت کند. ماساژ کودک نیز می‌تواند به ایجاد این ارتباط بین شما کمک کند. ماساژ بسیاری از حس‌های کودک را به کار می‌گیرد و تنها حس لامسه نیست. کودک صورت شما را می‌بیند، صدای تان را می‌شنود و بوی منحصربه‌ فردتان را حس می‌کند. همهٔ این تجربیات حسی، به شما و کودک تان کمک می‌کنند که پیوند عاطفی ویژه‌ای بین خودتان ایجاد کنید.
 

کودک از حواس پنج‌گانه‌اش برای یافتن غذایی که برای رشد کردن به آن نیاز دارد استفاده می‌کند. چند دقیقه بعد از تولد، کودکان علاقه‌ به بوی شیر مادرشان را نشان می‌دهند. نوزادتان حتی می‌تواند به عنوان درخواست غذا سرش را برگرداند و به سمت سینه‌تان بچرخاند. توانایی کودک برای چشیدن نیز بسیار حساس است. در واقع، ممکن است جوانه‌های چشایی دهان او نسبت به شما توزیع وسیع‌تری داشته باشند، چون جوانه‌ها در دهان او در سطح وسیع‌تری پخش شده‌اند. در سه ماههٔ ‌اول کودک می‌تواند بین طعم‌های شیرین و تلخ تمایز قائل شود و قطعاً طعم شیرین شیر مادر را ترجیح می‌دهد.

لمس کردن ممکن است در کمک به رشد کودک تان هم نقش بازی کند، به ویژه اگر او زودرس بوده است. کودکانی که زودتر از موعد به دنیا آمده‌اند اگر وقتی در بخش مراقبت‌های ویژه هستند ماساژ داده شوند معمولاً سریع‌تر وزن اضافه می‌کنند و زودتر مرخص می‌شوند. همچنین وقتی کودک خوردن مواد غذایی کمکی را شروع می‌کند، سلیقهٔ غذایی او ممکن است تحت تأثیر چیزهایی که شما در دورهٔ ‌بارداری و شیردهی خورده‌اید قرار بگیرد. کودک تان به استفاده از حواس پنج‌گانه‌اش برای کشف مزه‌ها، تصاویر، صداها و بافت‌های جدیدی که در رژیم غذایی متنوع‌ترش است ادامه می‌دهد.
او با بررسی دقیق چیزهایی که برای خوردن و نوشیدن به او می‌دهید به دانسته‌هایش دربارهٔ‌ آنها اضافه می‌کند. غلتاندن نخودها، تکان دادن یک لیوان آب‌میوه، له کردن پاستاها و گاهی هم گذاشتن چیزی در دهانش ممکن است از نظر شما راهی برای کثیف‌ کردن سریع خانه باشد، اما برای کودک تان یک مهمانی برای حواس پنج‌گانه‌اش است.
 

همهٔ حواس پنج‌گانهٔ کودک در یادگیری او نسبت به جهان مادی اطرافش نقش بازی می‌کنند. در شروع، جهان او مخلوط درهمی از تماس‌ها، نورها، بوها، مزه‌ها و صداهای همزمان است. اما ظرف چند هفته، مسیرهای عصبی او شروع به رشد می‌کنند. کم‌کم مردم، اشیا و اتفاقات در ذهن او شکلی به خود می‌گیرد.
کودکان از حس لامسه‌شان برای یاد گرفتن دربارهٔ‌ شکل و جنس یا بافت چیزها استفاده می‌کنند. در ماه‌های اول، انگشت‌ها و دست‌های کودک برای این کار کافی نیستند، بنابراین او از دهانش هم استفاده می‌کند. دهان کودک در هر سانتی‌متر مربع بیشتر از هر قسمت دیگری از بدنش پایانه‌های عصبی دارد. او می‌تواند با مکیدن و لثه زدن به یک اسباب‌بازی چیزهای خیلی زیادی دربارهٔ‌ آن بفهمد. به عبارت دیگر،‌ به همین دلیل است که کودک تقریباً هر چیزی را در دهانش می‌گذارد.
کودک از حواس پنج‌گانه‌اش برای یافتن غذایی که برای رشد کردن به آن نیاز دارد استفاده می‌کند. چند دقیقه بعد از تولد، کودکان علاقه‌ به بوی شیر مادرشان را نشان می‌دهند. نوزادتان حتی می‌تواند به عنوان درخواست غذا سرش را برگرداند و به سمت سینه‌تان بچرخاند. توانایی کودک برای چشیدن نیز بسیار حساس است.

همچنان که بینایی کودک تان بهبود می‌یابد، کم‌کم هماهنگی دست و چشمش شکل می‌گیرد. در فاصلهٔ شش تا هشت هفتگی، او سر و چشم‌هایش را تکان می‌دهد تا یک شیء را دنبال کند. در سه ماهگی کودک می‌تواند به چیزی که در دستش نگه داشته است نگاه کند. بین چهار تا پنج ماهگی، بینایی کودک به اندازه‌ای رشد کرده است که بتواند مفهوم فاصله را بفهمد که در نتیجه می‌تواند دستش را به سمت اسباب‌بازی‌هایش دراز کند و آنها را بگیرد. این مهارت جدید، دنیایی از کشفیات را در برابرش روشن می‌کند.

کودکان در حین رشدشان به دنبال تجربیات حسی جدید هستند و این تجربیات رشد و نمو آنها را تشویق می‌کند. بسیاری ازاسباب‌بازی‌های کودکان برای افزایش یادگیری آنها طراحی شده‌ است، اما فعالیت‌های روزمره نیز ذهن تشنهٔ آنها را تغذیه می‌کند. به عنوان مثال، لیوانی که در حمام داخل آن آب بریزد و با آن بازی کند، مهارت‌های حرکتی کودک را بهتر می‌کند و دربارهٔ مایعات و جاذبه نیز به او آموزش می‌دهد. رفتن به پارک با همهٔ صداها، مناظر، بوها و بافت‌هایی که همراه دارد تحریک حسی فراوانی به کودک می‌دهد و در عین حال به او اجازه می‌دهد که مهارت‌های حرکتی جدیدش را تمرین کند.
 

حواس پنج‌گانه نقشی حیاتی در کمک به کودک برای یادگیری تعامل و برقراری ارتباط بازی می‌کند. کودک حتی قبل از تولد هم صدای شما را می‌شناسد و می‌تواند صدای همسرتان یا خواهر و برادرهایش را تشخیص دهد. پس از تولد نیز با برگشتن به سمت صداهای آشنا، شروع به بهبود مهارت شنوایی‌اش خواهد کرد. در سه ماهگی کودک ممکن است وقتی صدای شما را می‌شنود مستقیماً به صورت تان نگاه کند. او حتی ممکن است در پاسخ شروع به غان و غون کند یا سعی کند چیزی بگوید.
همهٔ‌ ارتباطات کلامی نیست، بنابراین بینایی هم نقش مهمی بازی می‌کند. کودک خیلی زود یاد می‌گیرد که معنای حالات صورت تان را بخواند و آن را با تن صدای تان ارتباط دهد. از همان چهار ماهگی کودک انتظار دارد که صدای کلماتی که از دهان شخصی خارج می‌شود با حالت‌های صورتش تناسب داشته باشد و اگر این طور نباشد ممکن است ناراحت و گیج شود. وقتی کودک تان بزرگ‌تر می‌شود و صحبت کردن را یاد می‌گیرد، تجربیات حسی به او کمک می‌کند که دایرهٔ واژگانش را گسترش دهد. فهم کلماتی مثل نرم، زبر، لیز و نرم بدون اینکه کودک بتواند خودش آنها را تجربه کند غیرممکن خواهد بود.
 

همهٔ کودکان با سرعت منحصربه‌فرد خودشان رشد می‌کنند اما اگر شما هر نوع نگرانی دربارهٔ‌ حواس پنج‌گانهٔ‌ کودک تان یا توانایی او برای مواجهه با تحریکات حسی دارید لازم است با پزشکش صحبت کنید، زیرا حواس پنج‌گانهٔ‌ کودک بر همهٔ جنبه‌های زندگی روزانهٔ او و رشدش تأثیر می‌گذارد. همچنین اگر حس می‌کنید نمی‌توانید با کودک تان ارتباط برقرار کنید یا تجربیات حسی مورد نیاز کودک را در اختیارش قرار دهید پزشک می‌تواند در این نیز به شما کمک کند، زیرا ممکن است این احتمال وجود داشته باشد که شما از افسردگی پس از زایمان رنج می‌برید. اگر این طور باشد پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا درمان و حمایت لازم را دریافت کنید.

منبع : سایت مادرشو