چرا و چگونه خلال کنیم؟

چکیده: بهداشت دهان و دندان، یکی از توصیه های پزشکی و نیز متون دینی است. در روایات در مورد خلال کردن روایت های بسیاری را می توان یافت. در این نوشتار به برخی از این توصیه ها اشاره شده است. 

تعداد کلمات 544 / تخمین زمان مطالعه 3 دقیقه 

در آوردن و خارج کردن باقیمانده غذا از لای دندان ها به وسیله چوب را «خلال» می گویند. خلال کردن، یک امر مستحب و مطلوب است و پیامبر و ائمه (علیهم السلام) درباره خلال خیلی سفارش کرده اند تا جایی که پیامبران خلال کردن را جزو واجبات می دانستند، البته نه واجب شرعی، بلکه واجب در راستای پاکیزگی.
در روایت آمده است:
«خلال کنید، زیرا خلال کردن جزو پاکیزگی است». و در روایت دیگر از پیامبر آمده است: «نظافت، از ایمان است».
بنابراین نتیجه می گیریم که خلال کردن از ایمان و جزو ایمان است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) درباره خلال و اهمیت آن می فرماید:
«جبرئیل بر من نازل شد و مرا توصیه به خلال کردن کرد».
«جبرئیل بر من نازل شد و مرا به مسواک زدن، خلال کردن و حجامت توصیه کرد».
«خلال کنید، زیرا برای لثه مفید است و سبب می شود که لثه و دندان ها سالم بماند».
«خلال کنید، زیرا دهان را پاک و طاهر می کند».
«خداوند رحمت کند کسانی را که خلال می کنند؛ زیرا اگر غذا در دهان بماند، فاسد می شود و بوی بدش فرشتگان را اذیت می کند».
در خانه های ائمه (علیهم السلام) خلال همیشه آماده بود و وقتی میهمان می آمد (بعد از خوردن غذا) خلالی به او می دادند و این جزو تکریم میهمان به حساب می آمد. خلال کردن، برای جلو گیری از پوسیدگی دندان ها، برای جلوگیری از جرم گرفتن دندان ها و برای تمیزی و خوشبو کردن دهان، لازم و مفید است. خلال کردن، بیماری «بادجان»(سرخی روی پوست) را درمان می کند.
اینکه برای خلال کردن این قدر تأیید شده است، به این علت است که سبب سلامتی دهان و دندان می شود و روزی را زیاد می کند. از این رو می توان گفت: اگر علت، یعنی خلال کردن منتفی شود، معلول هم، یعنی سلامتی دهان و دندان منتفی می شود.

 برای خلال کردن چوب مشخصی ذکر نشده است و با هر چوبی می توان خلال کرد؛ البته بعضی چوب ها استثنا شده است، مانند چوب نی، چوب انار، چوب درخت گل، چوب مورت و چوب برفا [از خانواده گاج و سرو]
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «با چوب درخت ریحان (گل) و انار خلال نکنید؛ زیرا این دو، ژن جذام را تحریک می کند».
امام على (علیه السلام) می فرماید: «خلال کردن با چوب درخت برنا (سرو) سبب فقر می شود».
به طور معمول، زمان خلال کردن، بعد از غذا خوردن است. البته در روایتی داریم که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می فرماید: «خداوند رحمت کند کسانی را که در هنگام وضو و در هنگام غذا خوردن خلال می کنند».
البته روایت دیگری هم وجود دارد که این حدیث را تفسیر می کند. در این حدیث، خلال کردن در وضو، یعنی خلال کردن ناخن ها و تمیز کردن کثافت هایی که زیر ناخن ها جمع شده است.
در روایت آمده است که وقتی می خواهید خلال کنید، سر خلال را هم بشکنند، به این دلیل که اگر تیزی خلال را نشکنید، ممکن است به لثه آسیب بزند. البته عقیده بنده این است که چون نوک خلال آلوده به میکروب است، آن را باید شکست تا با وارد کردن قسمت تمیز خلال به دهان از آسیب زدن آن جلوگیری کرد.