سرکوبیدن کودکان، دلایل و راهکارهای توقف آن

 اگر فرزند شما سر کوبیدن را به عنوان راهی برای آرام گرفتن پس از یک روز شلوغ انجام می‌دهد، بهتر است برنامه روتین آرامش‌بخشی برای پیش از خوابش ایجاد کنید.
 

کوبیدن سر به شکل تعجب‌آوری در میان کودکان شایع است. کودکان زیر یک سال و کودکان نوپا سرشان را به عمد به جایی می‌کوبند و کودکان پسر در مقایسه با دختران، سه برابر بیشتر احتمال دارد که این کار را بکنند. کوبیدن سر اغلب در نیمهٔ دوم سال اول زندگی کودک شروع می‌شود و بین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی به اوج خود می‌رسد. عادت سر کوبیدن کودک تان ممکن است چندین ماه یا حتی سال‌ها طول بکشد، هرچند بیشتر کودکان تا سه سالگی آن را کنار می‌گذارند.
 

علل و دلایلی احتمالی برای کوبیدن سر کودک به چیزی وجود دارد که برخی از مهم‌ترین‌های آن به شکل زیر است:

تسکین خود: با وجود اینکه خیلی عجیب به نظر می‌رسد، بیشتر کودکان نوپایی که این رفتار را دارند، آن را برای آرام شدن انجام می‌دهند. آنها در حین به خواب رفتن، وقتی نیمه‌ شب از خواب بیدار می‌شوند یا حتی در حین خواب سرشان را به صورت ریتمیک به جایی می‌کوبند. برخی از آنها همزمان روی چهار دست و پایشان نیز تاب می‌خورند. کارشناسان رشد معتقدند که حرکت ریتمیک، مثل نشستن در یک صندلی تابی‌شکل ممکن است به کودک نوپایتان کمک کند تا خودش را تسکین دهد.

تسکین درد: کودک نوپا ممکن است به دلیل احساس درد هم سر خود را به جایی بکوبد. به عنوان مثال، درد ناشی از دندان درآوردن یا عفونت گوش. به نظر می‌رسد که کوبیدن سر به بچه‌ ها کمک می‌کند احساس بهتری داشته باشند- شاید از طریق منحرف کردن حواس خود از حس ناراحتی در دهان و گوش شان.

کلافگی: اگر کودک نوپایتان سر خود را در طول الم‌شنگه‌هایش به جایی می‌کوبد، احتمالاً تلاش می‌کند احساسات قوی خود را تخلیه کند. او هنوز یاد نگرفته که احساسات خود را به طور کامل از طریق کلمات بیان کند و بنابراین از اعمال فیزیکی استفاده می‌کند و ممکن است با این کار خود را در طول این رویداد بسیار استرس‌زا آرام کند.

نیاز به توجه: سر کوبیدن ادامه‌ دار کودک شما ممکن است راهی برای جلب توجه باشد. کاملاً قابل درک است، که شما وقتی فرزندتان را در حال انجام کاری ظاهراً آسیب‌رسان و خطرساز می‌بینید، مضطرب شوید و از آنجا که او خوشش می‌آید وقتی شما به خاطر این رفتارش سراسیمه می‌شوید، ممکن است به منظور جلب توجهی که می‌خواهد به سر کوبیدن ادامه دهد.

اختلال تکاملی: کوبیدن سر می‌تواند با اختلال طیف اتیسم و سایر اختلالات تکاملی ارتباط داشته باشد اما در بیشتر موارد، این فقط یکی از علائم رفتاری هشداردهنده است و به ندرت پیش می‌آید که سر کوبیدن به تنهایی نشان‌دهندهٔ یک مشکل جدی باشد.
 

برخی از روش‌ها و راهکارهایی که می‌توان با انجام آنها کودک تان را از کوبیدن سرش به جایی منصرف کنید شامل موارد زیر خواهد بود:

توجه کردن به کودک را مدیریت کنید: به کودک نوپای خود توجه کنید، اما نه زمانی که سرش را به جایی می‌کوبد. اطمینان حاصل کنید که فرزندتان وقتی سرش را به جایی نمی‌کوبد، توجه مثبت زیادی از شما می‌بیند. با این وجود، اگر او هنوز سر کوبیدن را برای جلب توجه شما ادامه می‌دهد، سعی کنید موضوع را بزرگ نکنید، وگرنه این رفتار را تقویت خواهید کرد. حتی اگر نمی‌توانید این رفتار را به طور کامل نادیده بگیرید، او را به خاطر آن سرزنش یا تنبیه نکنید. فرزندتان خیلی کوچک‌تر از آن است که وضعیت را درک کند و ناخوشنودی شما ممکن است تنها باعث بدتر شدن مشکل شود.

کودک تان را از صدمات محافظت کنید: یک بار در ماه یا بیشتر، تمام پیچ و مهره‌های تخت کودک نوپای خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید که ضربه‌های سرش چیزی را شل نکرده است. همچنین می‌توانید به پایه‌های تختش چرخ‌های لاستیکی غیرمتحرک وصل کنید و یک پارچه‌ٔ نرم یا لحاف را بین تخت و دیوار آویزان کنید تا سر و صدا را کاهش دهید و ساییدگی و خش افتادن روی دیوار و کف اتاق را به حداقل برسانید. اما به خاطر داشته باشید که برای نرم‌تر شدن محل خواب کودک در تختش بالش یا پتو نگذارید، زیرا این وسایل خطر خفگی ایجاد می‌کنند. اگر می‌خواهید از ضربه‌ گیر در تخت کودک نوپا استفاده کنید تا شدت ضربات سرش را کم کنید، مطمئن شوید که ضربه‌گیرها نازک و سفت و نه پرباد و حجیم هستند و به شکل ایمنی به نرده‌های تخت گره خورده‌اند تا کودک نتواند سرش را بین نردهٔ تخت و ضربه‌گیر قرار دهد.

نگرانی‌تان را کنترل کنید: کودک نوپایتان ممکن است در اثر کوبیدن سرش یکی دو کبودی داشته باشد، اما نگران نباشید، چون سر کوبیدن معمولاً رفتاری «خود تنظیم‌گرانه» است. این بدان معنی است که بعید خواهد بود فرزندتان سرش را آن‌قدر محکم بکوبد که بتواند آسیبی جدی به خودش وارد کند. او آستانهٔ درد خود را می‌شناسد و اگر این کار باعث شود سرش کمی درد داشته باشد، خودش شدتش را کاهش می‌دهد.

موارد جایگزین را به کودک یاد بدهید: به فرزند خود کمک کنید علاقه‌اش به ریتم را به شیوه‌های دیگر پرورش دهد. آشکار است که فرزندتان ضرب و ریتم خوب و ثابت را دوست دارد، بنابراین به او برای پیدا کردن راه‌های دیگری برای بروز علاقهٔ خود به ریتم کمک کنید. کارشناسان اغلب رقصیدن، قدم‌رو رفتن و نواختن ساز مثل درام زدن یا دست زدن همراه با موسیقی را پیشنهاد می‌کنند. شما همچنین می‌توانید یک مترونوم در اتاق فرزندتان قرار دهید تا از حس آرامش‌بخش شنیدن یک ریتم ثابت بهره‌مند شود. مترونوم یک ابزار تمرینی موسیقی است که ضربات یکنواخت و پی‌درپی ایجاد می‌کند تا به نوازندگان در نگه‌ داشتن ریتم یک قطعهٔ موسیقی کمک کند. اطمینان حاصل کنید که در طول روز نیز ورزش‌های زیادی انجام می‌دهد تا به او کمک کند مقداری از انرژی عصبی را که ممکن است باعث سر کوبیدنش شود، مصرف کند.

یک مراسم روتین آرامش‌بخش برای قبل از خواب برنامه‌ ریزی کنید: اگر فرزند شما سر کوبیدن را به عنوان راهی برای آرام گرفتن پس از یک روز شلوغ انجام می‌دهد، بهتر است برنامهٔ روتین آرامش‌بخشی برای پیش از خوابش ایجاد کنید. مثلاً یک حمام کوتاه، شستن دست و پای کودک، ماساژ کودک، خواندن یک داستان یا شنیدن آهنگی آرام می‌تواند کمک کند. همچنین می‌توانید قبل از خوابش چند دقیقه را صرف مالش دادن پشت او یا نوازش آرام پیشانی‌اش کنید. پخش موسیقی ملایم در اتاق خوابش نیز می‌تواند تسکین‌دهنده باشد.

اگر رفتار کودک تان نگران‌کننده است، با یک پزشک مشورت کنید: اگر فرزندتان در طول روز خیلی سرش را می‌کوبد یا حتی با وجود احساس درد، به سر کوبیدن ادامه می‌دهد، ممکن است موضوع نگران‌کننده باشد. اگرچه غیرمعمول است اما کوبیدن سر می‌تواند با اختلال طیف اتیسم و دیگر اختلالات رشد، که گاهی اوقات طی سال‌های نوپایی و پیش‌دبستانی کودک آشکار می‌شوند، ارتباط داشته باشد.
به‌طورکلی، کودکان مبتلا به اتیسم با افراد خوب ارتباط برقرار نمی‌کنند. آنها اغلب به تماس فیزیکی با والدین خود بی‌علاقه هستند و به نظر می‌رسد که به مردم نگاه نمی‌کنند، بلکه پشت آنها را نگاه می‌کنند. اگر متوجه شدید که فرزندتان در حال از دست دادن توانایی‌های فیزیکی، زبانی یا مهارت‌های دیگر است، اگر او به طور فزاینده‌ای منزوی و کناره‌گیر می‌شود یا اگر پیوسته در رسیدن به نقاط عطف تکاملی تأخیر دارد، با پزشکش صحبت کنید.

منبع: سایت مادرشو