اختلال شخصیت نمایشی را چگونه تشخیص دهیم؟

مهمترین علامت شخص نمایشی، جلب توجه افراطی است. 
 

چکیده: یکی از اختلالات شخصیت که ممکن است برای فرد مبتلا و نزدیکانش مشکلات زیادی را ایجاد کند، اختلال شخصیت نمایشی است. مشخصه بارز این اختلال همانطور که از اسمش نیز پیداست، جلب توجه افراطی است. در این مقاله سعی نموده ایم به صورت نسبتاً جامع و با بیانی ساده به خصوصیات اصلی این اختلال شخصیت بپردازیم.

 تعداد کلمات 1007 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

در اختلال شخصیت نمایشی، فرد مبتلا، تمام تلاش خود را می کند تا با روش های نمایشی و یا با ابراز هیجانات شدید، نظر دیگران را به خود جلب کند. اختلال شخصیت نمایشی در مشکلات مربوط به تنظیم هیجانی و کنترل تکانه، با برخی اختلالات دیگر مشابهت هایی دارد. وقتی در مورد خود و یا دیگران اختلال روانی خاصی را تشخیص دادید، برای تشخیص تخصصی و دریافت درمان، به یک متخصص روانشناس مراجعه کنید.
 

الف. رفتارهایی که با هدف جلب توجه انجام می شوند. فرد مبتلا به اختلال شخصی نمایشی ممکن است برای جلب توجه دیگران لباس های خاصی پوشیده و یا رفتارهای خاصی از خود نشان دهد. مثلاً ممکن است لباس هایی بپوشند که به شدت اغوا کننده و یا تحریک کننده است تا بدین شیوه توجه دیگران را به خود جلب کنند. این افراد معمولاً در موقعیت های اجتماعی و یا مراسمات حاضر شده و تمام تلاششان را می کنند تا در کانون توجه دیگران قرار گیرند. غالباً دیگرانی که رفتارهای فرد نمایشی را مشاهده می کنند، اینگونه رفتارها را نامتناسب و اغواگرانه توصیف می کنند.
مثلاً ممکن است زنی که به یک مراسم عروسی دعوت شده، با اینکه عروس شخص دیگری است، اما برای جلب توجه دیگران، لباس عروس بپوشد و یا اینکه در یک مراسم رسمی لباسی به شدت غیر رسمی بپوشد.

ب. واکنشهای به شدت نمایشی به مشکلات. فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی ممکن است نسبت به مشکلات کوچک چنان واکنشی نشان دهد که گویی اتفاقی بسیار ناگوار افتاده است. این افراد در مواجهه با مشکلات به جای یافتن راه حل، ممکن است در شدت مشکل اغراق نموده و یا مشکلاتی را بیان کنند که واقعاً وجود ندارند. حتی کوچکترین مشکلات را به عنوان فرصتی برای نمایش در نظر می گیرند که به واسطه آن می توانند توجه دیگران را به خود جلب کنند.
مثلاً خواستگاری برای یک دختر نمایشی آمده و به هر دلیلی ازدواجی شکل نگرفته است، او از این وضعیت فاجعه ساخته و تهدید به خودکشی می کند.
شخص نمایشی به جای پذیرفتن مسئولیت خود در مشکلات، دیگران و یا عوامل خارجی را سرزنش می کند. مثلاً اگر فرد به خاطر تصمیمات غلط و یا کم کاری، در شغلش با شکستی روبرو شد، ممکن است کارمندان، موقعیت مغازه، مشتری ها و یا دیگر عوامل بیرونی را سرزنش کند.

ج. صحبت کردن به شدت نمایشی. فرد مبتلا به شخصیت نمایشی ممکن است در صحبت کردن نیز نمایشی باشد. این فرد سعی می کند عقاید و نظرات خود در مورد یک قضیه را خیلی با قوت و اعتماد به نفس بیان کند. ولی وقتی از جزئیات سؤال کنید عقب نشینی نموده و نمی تواند برای نظرش شواهد متقنی بیاورد. این افراد بیشتر به فکر بیان نظر خود هستند تا اثبات آن.
مثلاً ممکن است این فرد با قاطعیت تمام بگوید که بیشتر انرژی مورد نیاز برای تأمین برق از طریق نیروگاه های برق آبی تأمین می شود، اما وقتی او در مورد منبع اطلاعاتی اش بپرسید، پاسخ قانع کننده ای ارائه نخواهد کرد.
 
د. رفتارهای خود محور. افراد نمایشی معمولاً تمایل دارند در مورد مشکلات خود صحبت کنند و هیچ علاقه ای به همدلی و شنیدن مسائل و مشکلات دیگران ندارند. از سویی ممکن است تجربیات و مشکلات دیگران را کوچک بشمارند. این قبیل رفتارها موجب می شود در روابط بین فردی با مشکلاتی مواجه شوند. در حالیکه کاریزما و گیرایی این افراد ممکن است برای برخی جذاب باشد، اما رفتارهای خود محور آن ها موجب طرد برخی دیگر از افراد خواهد شد.
 

الف. هیجانات کم عمق و سطحی. فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی در عین نمایشی بودن، هیجانات کم عمقی داشته و نمی تواند با دیگران به خوبی ارتباط برقرار نماید. هیجانات این افراد ممکن است به سرعت تغییر کرده و دیگران آن ها را بی ثبات و دمدمی مزاج بیابند.

ب. نیاز به اطمینان دادن و تأیید شدن. فرد نمایشی ممکن است است به دنبال اطمینان از این موضوع باشد که مورد تأیید و پذیرش دیگران است. بنابراین در موقعیت های اجتماعی به شکلی هدفمند برای جلب اعتماد دیگران تلاش می کنند. این افراد برای جلب حمایت دیگران ممکن است به راحتی نظرات دیگران را بپذیرند و از آن ها پیروی کنند.
شخص نمایشی برای اینکه مورد پذیرش دیگران قرار گیرد، ممکن است دست به کارهایی مانند پذیرفتن برخی مسئولیت ها و یا خرید هدیه برای دیگران، بزند.
این قبیل افراد نسبت به عدم پذیرش و یا انتقاد، بسیار حساس هستند. این روحیه ممکن است در برخی موارد سبب انفجار هیجانی و یا سرزنش دیگران گردد.

ج. دوستان زیاد و صمیمیت سطحی. شخص مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی، ممکن است از نظر خودش دوستان صمیمی زیادی داشته باشد، این در حالی است که در حقیقت این دوستان در حقیقت افرادی هستند که او تنها آن ها را می شناسد و یا اینکه رفاقت سطحی ای با آن ها دارد. همچنین این فرد در مورد سطح صمیمیتش در یک رابطه عاشقانه، اغراق می کند.
همچنین شخص نمایشی در صورت مواجهه با افراد غریبه ممکن است به نحوی بسیار صمیمانه با آن ها ارتباط برقرار کند.
 
د. اگر مورد بی توجهی قرار گیرند و یا نادیده گرفته شوند، ناراحت می شوند. یکی از ترس های اساسیِ افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی، ترس از نادیده گرفته شدن است، بنابراین شخصیت نمایشی تمام تلاش خود را برای جلب توجه دیگران به کار خواهد بست. در حقیقت این شخص سعی می کند با جلب توجه دیگران به اعتبار اجتماعی مد نظر خود دست یابد. شخص نمایشی در صورتی که مرکز توجه دیگران قرار نگیرد، احساس ناراحتی خواهد کرد. این افراد برای رهایی از استرس و ناراحتی ناشی از بی توجهی دیگران ممکن است به رفتارهای جلف و یا حتی خشونت متوسل شود.