روش های آموزش نظم به کودکان

به یاد داشته باشید که نظم آموزی کاری است تیمی نه تنها به همکاری اعضای خانواده نیاز است بلکه به همکاری خود کودک هم نیاز دارید.
 

آموزش نظم به کودکان شاید به نظر کاری مشکل و زمانبر باشد. کودکان دوست دارند وسایل شان را بهم بریزند و کودکان سنین پایین اصلا فکر نمی ­کنند چیزی را به هم ریخته اند: آنها هر چقدر بیشتر وسایل شان را برای بازی کردن به دورشان بریزند بیشتر لذت می­ برند. بعد از مدتی خانه شما شبیه حراجی های لباس یا اسباب بازی می ­شود و شما همیشه در حال غر زدن سر کودک هستید که چیزهایی را که ریخته است، جمع و جور کند و یا اینکه خودتان آنها را جمع می­ کنید. در این صورت، شما باز هم یک مسئولیت دیگر را که نباید بر عهده می­ گرفتید، بر عهده گرفته اید و از همه بدتر اینکه، کودک متوجه می­ شود کسی هست که پشت سرش چیزهایی را که ریخته جمع کند.
 

نظم آموزی فوری شبیه وزن کم کردن فوری می­ ماند که مدتی آن هم به سختی اثر می­ کند ولی به سرعت از اولش هم بدتر خواهد شد. عادت کردن به چیزی باید به تدریج شکل بگیرد تا به درستی جا بیفتد. پس عجله کردن نه تنها مشکلی را حل نمی ­کند بلکه آسیب جدی به کودک می­ رساند. اصلا مجبور نیستیم روش های زندگی را یکباره به فرزندان مان بیاموزیم.
 

شما قرار است والدین بهتری برای کودکان خود باشید. قرار است پدر و مادر کافی برای کودک باشید نه پدر و مادر کامل. عیب و ایراد داشتن بخشی از روند زندگی است. فرصت زیاد است نگران نباشید، اشتباهات خود را اصلاح خواهید کرد. هر جا لازم بود عذرخواهی کنید، هیچ اشکالی ندارد. به همین نسبت کودک هم اشتباه می­ کند و ممکن است همیشه پاسخ مساعد و مورد نظر ما را ندهد.
 

به یاد داشته باشید که نظم آموزی کاری است تیمی نه تنها به همکاری اعضای خانواده نیاز است بلکه به همکاری خود کودک هم نیاز دارید. پس سعی کنید باک عاطفی کودک خود را همیشه از عشق و محبت احترام پر نگه دارید، پل های ارتباطی خود را با کودک شکل دهید (بازی و شنیدن حرف ها) اینها باعث می شود تا هم احساس گناه خودتان کمتر شود هم کودک همکاری بیشتری با شما داشته باشد.
 

باید به این مسئله واقف باشید که کودک شما اکنون در چه مرحله ای است و توان کودک شما چقدر است. هم شما و هم کودک این نکته را باید بدانند که با بزرگ شدن کودک هم مسئولیت شان بیشتر می­ شود هم امتیازات شان افزایش خواهد یافت. بسیاری از والدین این کار را وارونه انجام می­ دهند مثلا به غلط امتیاز یک کودک 7ساله بیشتر از یک 17 ساله است.
 

کارهای تکراری روزمره به بچه ها کمک می­ کند تا بدانند از آنها چه انتظاری داریم. اگر برنامه مشخصی نداشته باشیم کودک به این نتیجه می ­رسد که  هر کاری را در هر زمانی می­ تواند انجام دهد. البته برنامه ریزی نباید شکل پادگانی به خودش بگیرد همینطور برنامه ها را از قبل به کودک خود بگویید و فرصت کافی در اختیارش بگذارید چون عجله و شتاب معمولا درگیری ایجاد می ­کند.
 

قفسه ها، کارتن ها و برچسب ها می­ توانند به نجات شما بیایند و شما را از ساعت ها بگو مگو و التماس و…..خلاص نمایند. برای کودک وسایل و مکان هایی را فراهم کنیم تا به راحتی پس از اتمام بازی، قطعات را در آنها قرار دهد. برای این کار می ­توانید از یادداشت کردن هم استفاده خوبی ببرید. رنگ بندی هم به شما کمک وافری خواهد کرد.
 

گاه والدین فراموش می­ کنند که چیزهای مثبت را ببینند و تنها به کارهای منفی کودک شان توجه می­ کنند. نه تنها باید جنبه مثبت کار فرزندان مان را به یاد آوریم بلکه به آنها بگوییم که متوجه اصلاح کارشان نیز هستیم. البته تحسین و تمجید باید صادقانه باشد و نباید کودک را مورد تشویق و تمجید غیر واقعی قرار دهیم.
 

وقتی توقع داریم کاری را انجام دهیم، خود ما نیز باید در انجام آن دقت کنیم. اگر ما خودمان چیزهایی را که به کودک می گوییم رعایت نکنیم پیام ضد و نقیض به او داده و در نظم آموزی دچار مشکل خواهیم شد. در واقع با الگو شدن مجبور نیستیم همه جزئیات را برای فرزندمان بیان کنیم.
 

در مواقعی که می ­خواهیم احساس خشم خود را از به هم ریختن بچه ها بازگو کنیم باید از فاعل”من” استفاده کنیم. استفاده از فاعل “من” باعث می­ شود بچه ها به جای اینکه از ما برنجند با ما احساس همدلی و همدردی کنند. این در حالی است که استفاده از فاعل تو کودک را در موقعیت تدافعی قرار می­ دهد.

نتیجه گیری: هر کس می­ تواند و باید مسوول تمیز کردن ریخت و پاش های خودش باشد. به کودک خود اهمیت مراقبت از وسایل و گذاشتن آنها در محل مخصوص شان را یاد دهید. او با پیدا کردن سریع وسایلش و غروری که این مرتب بودن به او می­ دهد، در واقع خودش جایزه اش را گرفته است. گاهی صرفا لازم است که شما به اصطلاح چوب به زمین بکوبید: ” این خانه باید این طور باشه که همه ما خودمون وسایل مون را جمع کنیم!” به طور ایده آل این قانون باید از ابتدا، جزء طبیعی زندگی باشد. اگر چنین نیست، می ­توانید با بکارگیری یک یا چند مورد از راهکارهای پیشنهادی، موقعیت را اصلاح کنید.

منبع:
فیروزی، حسام.(1394). واکسیناسیون روانی کودک. انتشارات نگاه
گاربر، استفن. گاربر، ماریان دانیلز. فریدمن اسپیزمن، روبین .(1394). چگونه با کودکم رفتار کنم؟ (مترجمان شاهین خزعلی، هومن حسینی نیک، احمد شریف تبریزی) . تهران: انتشارات مروارید.