مقدمه
اریک اریکسون، یک روانشناس قرن بیستمی است. او تجربیات زندگی انسان را به در 8 مرحلۀ رشدی تقسیم نموده است. هر مرحله تعارضات، مشکلات و نتایجی منحصر به فرد به همراه دارد.
یکی از این مراحل، مرحلۀ صمیمیت در برابر انزوا است و به تلاش یک فرد بزرگسال برای ایجاد روابط صمیمانه و عاشقانه اشاره دارد. این مرحله بنابر نظریۀ اریکسون، مرحلۀ ششم از 8 مرحله محسوب می شود.
اریکسون اعتقاد دارد اگر کسی بتواند با موفقیت از این مراحل عبور کند، مهارت هایی را کسب خواهد کرد که در موفقیت های آینده اش تأثیر گذار خواهد بود. اما اگر در سن مشخص شده این مهارت ها را کسب نکند، فرصت دارد بعدها، این مهارت ها را، البته با تلاش بیشتر، به دست آورد.
بر طبق نظریۀ اریکسون، موفقیت در مرحلۀ صمیمیت در برابر انزوا یعنی داشتن روابطی سالم و رضایت بخش. شکست نیز به معنای تجربۀ تنهایی و انزواست.
یکی از این مراحل، مرحلۀ صمیمیت در برابر انزوا است و به تلاش یک فرد بزرگسال برای ایجاد روابط صمیمانه و عاشقانه اشاره دارد. این مرحله بنابر نظریۀ اریکسون، مرحلۀ ششم از 8 مرحله محسوب می شود.
اریکسون اعتقاد دارد اگر کسی بتواند با موفقیت از این مراحل عبور کند، مهارت هایی را کسب خواهد کرد که در موفقیت های آینده اش تأثیر گذار خواهد بود. اما اگر در سن مشخص شده این مهارت ها را کسب نکند، فرصت دارد بعدها، این مهارت ها را، البته با تلاش بیشتر، به دست آورد.
بر طبق نظریۀ اریکسون، موفقیت در مرحلۀ صمیمیت در برابر انزوا یعنی داشتن روابطی سالم و رضایت بخش. شکست نیز به معنای تجربۀ تنهایی و انزواست.
صمیمیت در برابر انزوا به چه معناست؟
ممکن است در نگاه اول، کلمۀ صمیمت در روابط، ذهن انسان را به سمت روابط جنسی سوق دهد، اما خوب است بدانید اریکسون از بیان این واژه چنین قصدی نداشت.
از نظر او صمیمت یعنی داشتن روابط عاشقانه با دیگران. اگر کسی می خواهد چنین روابط صمیمانه ای با دیگران برقرار سازد، باید از خودگذشتگی را بیاموزد.
بله در برخی موارد صمیمیت به معنای داشتن روابط رمانتیک نیز هست. اریکسون معتقد است این مرحلۀ رشدی بین سنین 19 تا 40 سالگی اتفاق می افتد، سنی که معمولاً افراد در آن به دنبال یک شریک مناسب برای خود هستند.
البته به نظر او صمیمیت در عشق های رمانتیک خلاصه نمی شود، بلکه منظور ایجاد هر رابطۀ رضایت بخش با افرادی غیر از اعضای خانواده است.
مثلاً ممکن است یک دوست محبوب در دوران دبیرستان بتواند یکی از عناصر چرخۀ صمیمت شما به حساب آید و یا اینکه ارتباطتان با او در نهایت به هم بخورد که در این صورت تنها به عنوان یک فرد آشنا برای شما مطرح خواهد بود.
از سویی دیگر، انزوا نیز تلاش فرد برای اجتناب از صمیمت محسوب می شود. مثلاً ممکن است فرد از تعهد در یک رابطۀ صمیمانه بترسد و یا انسانی درونگرا باشد و از اینکه مجبور شود سفرۀ دلش را پیش دیگری باز کند، از برقراری روابط صمیمانه اجتناب می کند.
انزوا از ایجاد روابط سالم جلوگیری می کند. در بیشتر موارد انزوا در نتیجۀ شکست در روابط ایجاد می شود. انسان در نتیجۀ این شکست ممکن است ترجیح دهد تنهایی را انتخاب کند و این تنهایی در نهایت به انزوای اجتماعی و افسردگی منجر خواهد شد.
از نظر او صمیمت یعنی داشتن روابط عاشقانه با دیگران. اگر کسی می خواهد چنین روابط صمیمانه ای با دیگران برقرار سازد، باید از خودگذشتگی را بیاموزد.
بله در برخی موارد صمیمیت به معنای داشتن روابط رمانتیک نیز هست. اریکسون معتقد است این مرحلۀ رشدی بین سنین 19 تا 40 سالگی اتفاق می افتد، سنی که معمولاً افراد در آن به دنبال یک شریک مناسب برای خود هستند.
البته به نظر او صمیمیت در عشق های رمانتیک خلاصه نمی شود، بلکه منظور ایجاد هر رابطۀ رضایت بخش با افرادی غیر از اعضای خانواده است.
مثلاً ممکن است یک دوست محبوب در دوران دبیرستان بتواند یکی از عناصر چرخۀ صمیمت شما به حساب آید و یا اینکه ارتباطتان با او در نهایت به هم بخورد که در این صورت تنها به عنوان یک فرد آشنا برای شما مطرح خواهد بود.
از سویی دیگر، انزوا نیز تلاش فرد برای اجتناب از صمیمت محسوب می شود. مثلاً ممکن است فرد از تعهد در یک رابطۀ صمیمانه بترسد و یا انسانی درونگرا باشد و از اینکه مجبور شود سفرۀ دلش را پیش دیگری باز کند، از برقراری روابط صمیمانه اجتناب می کند.
انزوا از ایجاد روابط سالم جلوگیری می کند. در بیشتر موارد انزوا در نتیجۀ شکست در روابط ایجاد می شود. انسان در نتیجۀ این شکست ممکن است ترجیح دهد تنهایی را انتخاب کند و این تنهایی در نهایت به انزوای اجتماعی و افسردگی منجر خواهد شد.
چه عواملی به صمیمیت و یا انزوا منجر می شوند؟
صمصیت یعنی گشودن آغوش خود به سوی دیگران و به اشتراک گذاری احساسات، هیجانان و تجربیات با فردی که بتوانید با او ارتباطی عمیق و طولانی مدت ایجاد کنید. وقتی این چنین ارتباطی را با یک فرد برقرار کنید و این ارتباط سرشار از اعتماد باشد، در واقع شما یک رابطۀ صمیمانه را ایجاد نموده اید.
اگر تلاش برای برقراری چنین ارتباطی سرکوب شود و یا اینکه از سوی طرف مقابل پذیرفته نشوید، ممکن است کم کم به انزوا روی آورید. ترس از عدم پذیرش و یا طرد توسط دیگران ممکن است موجب شود دوست نداشته باشید ارتباطی نزدیک با دیگران برقرار کنید.
در نهایت این انزوا می تواند به کاهش عزت نفس منجر شود و همین عزت نفس پایین نیز به خودی خود می تواند شما را از برقراری روابط جدید با دیگران باز دارد.
اگر تلاش برای برقراری چنین ارتباطی سرکوب شود و یا اینکه از سوی طرف مقابل پذیرفته نشوید، ممکن است کم کم به انزوا روی آورید. ترس از عدم پذیرش و یا طرد توسط دیگران ممکن است موجب شود دوست نداشته باشید ارتباطی نزدیک با دیگران برقرار کنید.
در نهایت این انزوا می تواند به کاهش عزت نفس منجر شود و همین عزت نفس پایین نیز به خودی خود می تواند شما را از برقراری روابط جدید با دیگران باز دارد.
چگونه می توان از انزوا به سمت صمیمت رفت؟
اریکسون اعتقاد داشت برای داشتن شخصیتی سالم لازم است هر کدام از مراحل رشدی را با موفقیت پشت سر گذاشت و اگر فردی نتواند یکی از این مراحل را به خوبی بگذراند، در مراحل بعدی با مشکل مواجه خواهد شد.
در این مرحلۀ رشدی شخص می آموزد که چگونه با دیگران روابطی سالم برقرار کند. همانطور که در بالا هم گفتیم این مرحله در واقع مرحلۀ ششم از 8 مرحله است. پس اگر این مرحله به خوبی سپری نشود فرد در عبور موفق از مراحل آتی نیز دچار مشکل خواهد شد.
انزوا معمولاً نتیجۀ ترس از طرد و یا عدم پذیرش است. اگر با خودتان فکر کنید در صورت نزدیک شدن به فردی که دوست دارید روابط صمیمانه ای با او برقرار کنید، از جانب او پذیرفته نخواهید شد، ممکن است ترجیح دهید اصلاً سراغش نروید. چنین حسی ممکن است از تجربیات قبلی ناشی شده باشد. در هر صورت این حس یکی از علل اساسیِ اجتناب از برقراری روابط صمیمانه و در نتیجه انزوا خواهد بود.
اگر می خواهید از شرایط انزوا عبور کرده و به برقراری روابط صمیمانه نزدیک شوید، لازم است در برابر گرایش به اجتناب از برقراری روابط با دیگران مقاومت نموده و از کنار مشکلاتِ روابط، به سادگی عبور کنید. به عبارتی لازم است خیلی سخت نگیرید. لازمۀ چنین رویکردی این است که با خود و دیگران کاملاً صادق باشید. البته این کار برای افرادی که مستعد انزوا هستند دشوار است.
برای عبور از این شرایط، کمک یک مشاور و یا رواندرمانگر می تواند بسیار مفید باشد. یک درمانگر حرفه ای می تواند رفتارهایی را که مانع صمیمت می شوند، شناسایی نموده و کمک کند تا فرد با کنار گذاشتن آن ها وارد روابطی صمیمانه و رضایت بخش شود.
در این مرحلۀ رشدی شخص می آموزد که چگونه با دیگران روابطی سالم برقرار کند. همانطور که در بالا هم گفتیم این مرحله در واقع مرحلۀ ششم از 8 مرحله است. پس اگر این مرحله به خوبی سپری نشود فرد در عبور موفق از مراحل آتی نیز دچار مشکل خواهد شد.
انزوا معمولاً نتیجۀ ترس از طرد و یا عدم پذیرش است. اگر با خودتان فکر کنید در صورت نزدیک شدن به فردی که دوست دارید روابط صمیمانه ای با او برقرار کنید، از جانب او پذیرفته نخواهید شد، ممکن است ترجیح دهید اصلاً سراغش نروید. چنین حسی ممکن است از تجربیات قبلی ناشی شده باشد. در هر صورت این حس یکی از علل اساسیِ اجتناب از برقراری روابط صمیمانه و در نتیجه انزوا خواهد بود.
اگر می خواهید از شرایط انزوا عبور کرده و به برقراری روابط صمیمانه نزدیک شوید، لازم است در برابر گرایش به اجتناب از برقراری روابط با دیگران مقاومت نموده و از کنار مشکلاتِ روابط، به سادگی عبور کنید. به عبارتی لازم است خیلی سخت نگیرید. لازمۀ چنین رویکردی این است که با خود و دیگران کاملاً صادق باشید. البته این کار برای افرادی که مستعد انزوا هستند دشوار است.
برای عبور از این شرایط، کمک یک مشاور و یا رواندرمانگر می تواند بسیار مفید باشد. یک درمانگر حرفه ای می تواند رفتارهایی را که مانع صمیمت می شوند، شناسایی نموده و کمک کند تا فرد با کنار گذاشتن آن ها وارد روابطی صمیمانه و رضایت بخش شود.
اگر با موفقیت از این مرحله عبور نکنیم چه اتفاقی می افتد؟
اریکسون اعتقاد داشت اگر هر یک از مراحل رشدی به خوبی و با موفقیت پشت سر گذاشته نشود، انسان در آینده با مشکل روبرو خواهد شد. مثلاً اگر نتوانید یک احساس قویِ هویت از خود به دست آورید (مرحلۀ پنج)، برقراری روابط سالم در مرحلۀ 6 برای شما دشوار خواهد بود.
انزوای طولانی مدت می تواند مشکلاتی جدی برای سلامت روان شما فراهم آورد. تحقیقات متعددی نشان داده که تنهایی و انزوای اجتماعی می تواند بیماری های قلبی عروقی را به همراه داشته باشد.
برخی افراد ممکن است روابطی سطحی با دیگران برقرار نموده که فاقد صمیمیات و قوت کافی باشند. اما آنچه مهم است برقراری روابطی صمیمانه و پایدار است.
مطالعه ای دریافت زنانی که قادر به برقراری روابط صمیمانه و قوی نیستند، به احتمال زیاد در آینده به طلاق روی می آورند.
انزوای طولانی مدت می تواند مشکلاتی جدی برای سلامت روان شما فراهم آورد. تحقیقات متعددی نشان داده که تنهایی و انزوای اجتماعی می تواند بیماری های قلبی عروقی را به همراه داشته باشد.
برخی افراد ممکن است روابطی سطحی با دیگران برقرار نموده که فاقد صمیمیات و قوت کافی باشند. اما آنچه مهم است برقراری روابطی صمیمانه و پایدار است.
مطالعه ای دریافت زنانی که قادر به برقراری روابط صمیمانه و قوی نیستند، به احتمال زیاد در آینده به طلاق روی می آورند.
سخن پایانی
برقراری روابط سالم و موفق، محصول عناصر مختلف رشدی و از جمله احساس هویت فردی است. علاوه بر این، ایجاد روابط صمیمانه با دیگران، نیازمند مهارت برقراری رابطه و تعاملی صادقانه است. چه نظریات دانشمندانی مانند اریکسون را قبول داشته باشید و چه نداشته باشید، باید بدانید که روابط صمیمی مزایای بی شماری برای شما به همراه خواهد داشت.
اگر شما نیز در برقراری و یا استمرار روابط صمیمانه با دیگران با مشکل مواجه هستید و خودتان از عهدۀ حل آن بر نمی آیید، بهتر است با یک روانشناس کارکشته مشورت نموده و با عمل کردن به رواهکارهای او بر مشکلتان فائق آیید.
منبع: سایت هلث لاین
اگر شما نیز در برقراری و یا استمرار روابط صمیمانه با دیگران با مشکل مواجه هستید و خودتان از عهدۀ حل آن بر نمی آیید، بهتر است با یک روانشناس کارکشته مشورت نموده و با عمل کردن به رواهکارهای او بر مشکلتان فائق آیید.
منبع: سایت هلث لاین
