آنچه درباره سرطان مری باید بدانید (بخش اول)

به عقیده‌ی برخی از کارشناسان، ناراحتی و تحریک مزمن مری ممکن است باعث ایجاد تغییراتی شود که به سرطان مری منجر می‌شوند.
 

سرطان مری ، همان‌طور که از نام‌اش پیدا است، سرطانی است که در مری ایجاد می‌شود – مری لوله‌ی بلند و توخالی است که گلو را به معده متصل می‌کند. مری مواد غذایی بلعیده شده را از پشت گلو به سمت معده هدایت می‌کند، تا گوارش یابند. سرطان مری معمولا از سلول‌های دیواره‌ی داخلی مری شروع می‌شود. سرطان مری می‌تواند در هر نقطه‌ای در امتداد مری ایجاد شود. مردان بیش‌تر از زنان ممکن است به سرطان مری مبتلا شوند.

سرطان مری ششمین عامل شایع مرگ و میر ناشی از سرطان در سراسر جهان است. میزان شیوع این سرطان در مکان‌های جغرافیایی مختلف متفاوت است. در برخی مناطق، آمار بالای ابتلا به سرطان مری ممکن است با مصرف تنباکو و الکل یا عادات غذایی خاص و چاقی مفرط در ارتباط باشد.

نشانه‌ها و علائم سرطان مری عبارت هستند از :
الف. دشواری در بلع (دیسفاژی)
ب. کاهش وزن بی‌دلیل
پ. درد، فشار یا سوزش قفسه‌ی سینه
ت. وخامت سوءهاضمه یا سوزش سر معده
ث. سرفه یا گرفتگی صدا

سرطان مری در مراحل اولیه معمولا هیچ نشانه یا علامتی به همراه ندارد. چنانچه دچار هرگونه نشانه یا علامتی مداوم و نگران کننده شده‌اید، حتما نزد یک پزشک بروید.

اگر طبق تشخیص پزشک به وضعیت مری بارت – وضعیت پیش سرطانی که خطر ابتلا به سرطان مری را به علت رفلاکس مزمن اسید معده افزایش می‌دهد – مبتلا شده باشید، از وی درباره‌ی نشانه‌ها و علامت‌هایی که ممکن است نشان‌دهنده‌ی وخامت این وضعیت باشند، سوال کنید.

به دلیل عدم وجود سایر گروه‌های پرخطری که بتوان این بیماری را به راحتی در آن‌ها تشخیص داد، به طور معمول، آزمایش غربالگری به غیر از بیماران مبتلا به مری بارت برای سایر آدم‌ها انجام نمی‌شود. چنان‌چه به بیماری مری بارت مبتلا هستید، درباره‌ی مزایا و معایب انجام آزمایش غربالگری با پزشک معالج‌تان مشورت کنید.
 

علت‌ بروز سرطان مری به طور دقیق مشخص نیست. سرطان مری هنگامی رخ می‌دهد که دی‌ان‌‌ای سلول‌های موجود در مری دچار خطا (جهش) می‌شود. این خطاها باعث می‌شوند رشد و تقسیم سلولی از کنترل خارج شود. تجمع سلول‌های غیر طبیعی باعث تشکیل توموری داخل مری می‌شود که با ادامه‌ی رشد آن، به ساختارهای کناری نیز هجوم می‌برد و به تدریج، به سایر بخش‌های بدن گسترش می‌یابد.
 

سرطان مری بر اساس نوع سلول‌های درگیر طبقه‌بندی می‌شود. تشخیص نوع سرطان مری به تعیین گزینه‌های درمانی کمک می‌کند. انواع سرطان مری عبارت هستند از :

الف. آدنوکارسینوم – این نوع از سرطان مری در سلول‌های غدد ترشح کننده‌ی مخاط در مری شروع می‌شود. آدنوکارسینوم بیش‌تر در قسمت پایین مری ایجاد می‌شود. آدنوکارسینوم شایع‌ترین نوع سرطان مری در ایالات متحده است، و بیش از همه، مردان سفید پوست را مبتلا می‌کند.

ب. کارسینوم سلول سنگفرشی – سلول‌های سنگفرشی سلول‌های مسطح و باریکی هستند که سطح دیواره‌ی مری را می‌پوشانند. کارسینوم سلول سنگفرشی بیش‌تر در قسمت‌های بالا و میانه‌ی مری ایجاد می‌شود. کارسینوم سلول سنگفرشی شایع‌ترین نوع سرطان مری در سراسر جهان است.

پ. سایر انواع نادر – برخی اشکال نادر سرطان مری شامل کارسینوم سلول کوچک، سارکوم، لنفوم، ملانوما و کوریوکارسینوما هستند.
 

به عقیده‌ی برخی از کارشناسان، ناراحتی و تحریک مزمن مری ممکن است باعث ایجاد تغییراتی شود که به سرطان مری منجر می‌شوند. عواملی که باعث تحریک سلول‌های مری و افزایش خطر ابتلا به سرطان مری می‌شوند، از قرار زیر هستند :

الف. ابتلا به بیماری بازگشت اسید به مری

ب. استعمال سیگار

پ. ابتلا به تغییرات پیش سرطانی در سلول‌های مری (بیماری مری بارت)

ت. ابتلا به چاقی مفرط

ث. نوشیدن مشروبات الکلی

ج. رفلاکس صفراوی

چ. دشواری در بلع به دلیل انقباض دائمی (شل نشدن) اسفنکتر مری (آشالازی)

ح. عادت دائمی نوشیدن مایعات بسیار داغ

خ. عدم مصرف کافی میوه‌ها و سبزی‌ها

د. قرار گرفتن تحت پرتودرمانی در نواحی قفسه‌ی سینه یا بالای شکم
 

با پیشرفت سرطان مری، ممکن است برخی عوارض زیر در بدن ایجاد شود.

الف. انسداد مری – سرطان ممکن است عبور مواد غذایی و مایعات را از مری دشوار یا غیر ممکن کند.

ب. درد – سرطان پیشرفته‌ی مری می‌تواند باعث درد شود.

پ. خونریزی در مری – سرطان مری می‌تواند باعث خونریزی شود. با این‌که این خونریزی معمولا آرام و تدریجی است، گاهی اوقات می‌تواند ناگهانی و شدید نیز باشد.
 

برای کاهش خطر ابتلا به سرطان مری می‌توانید اقدامات زیر را به عمل بیاورید.
الف. ترک سیگار – اگر سیگار می‌کشید، از پزشک‌تان بخواهید استراتژی‌هایی را برای ترک سیگار به شما معرفی کند. برخی داروها یا مشاوره‌ها می‌توانند در ترک سیگار کمک‌تان کنند. اگر تاکنون از تنباکو استفاده نکرده‌اید، هرگز سمت آن نروید.

ب. خودداری از مصرف الکل – از مصرف انواع نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید.

پ. مصرف بیش‌تر میوه‌ها و سبزی‌ها – انواع مختلفی از میوه‌ها و سبزی‌های رنگارنگ را به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید.

ت. حفظ وزن سالم و متعادل – چنان‌چه دچار اضافه وزن یا چاقی مفرط هستید، با پزشک‌تان درباره‌ی استراتژی‌های کاهش وزن مشورت کنید. به دنبال راه‌های تدریجی و پایدار کاهش وزن باشد؛ مثلا هفته‌ای نیم الی یک کیلوگرم.
 

آزمایش‌ها و فرایندهای زیر برای تشخیص سرطان مری کاربرد دارند.

الف. استفاده از دستگاه آندوسکوپ برای معاینه‌ی داخل مری – در طول آندوسکوپی، پزشک لوله‌ی انعطاف پذیر مجهز به لنز دوربین را از داخل گلو عبور می‌دهد و وارد مری می‌کند. پزشک معالج با استفاده از آندوسکوپی مری را معاینه می‌کند و به دنبال علائم سرطان در نواحی تحریک شده می‌گردد.

ب. برداشتن نمونه‌ای از بافت برای آزمایش (نمونه‌برداری) – پزشک معالج ممکن است با استفاده از یک وسیله‌ی خاص، و عبور آن از گلو به مری (آندوسکوپ) نمونه‌ای از بافت مشکوک را از آن جدا کند. این نمونه‌ی بافت به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا از نظر وجود سلول‌های سرطانی مورد بررسی قرار بگیرد.

ادامه دارد...

منبع: تحریریه سایت کسب و کار بازده – امیر رضا مصطفایی