علائم، تشخیص و درمان آرتروز زانو (بخش دوم)

استفاده از ابزاری همچون عصا، پوشیدن کفش های ضربه گیر یا استفاده از بریس و زانو بند طبی می تواند در درمان آرتروز زانو موثر باشد.
 

در طول معاینه، پزشک درباره علائم تان و سابقه بیماری با شما صحبت می کند، معاینه فیزیکی انجام می دهد و گاهی نیز انجام آزمایش هایی (همچون اشعه ایکس یا آزمایش خون) را پیشنهاد می دهد.
 

در طول معاینه فیزیکی، پزشک وجود این علائم را بررسی می کند:
_ ورم مفاصل، گرم یا قرمز بودن
_ حساسیت غیر طبیعی نسبت به فشار یا لمس زانو
_ امکان حرکت فعال (با کنترل خود شخص) و غیر فعال (با کمک)
_ علائم بی ثبات بودن مفصل
_ کریپتوس (احساس صدا درون مفصل) هنگام حرکت
_ احساس درد هنگامی که به زانو فشار وارد می شود
_ مشکل هنگام راه رفتن
_ هر یک از علائم آسیب به عضلات، تاندون ها و رباط های اطراف زانو
_ درگیر شدن سایر مفاصل (که می تواند نشان دهنده آرتریت روماتوئید باشد)
 

این آزمایش تصویر برداری تصاویر جزئی از ساختارهای متراکم بدن همچون استخوان ها تهیه می کند. اشعه ایکس به تشخیص انواع مختلف آرتروز کمک می کند. تهیه اشعه ایکس از زانویی که آرتروز دارد می تواند باریک شدن فضای مفصلی، تغییرات در استخوان و شکل گیری اسپور استخوان (استئوفیت) را نشان دهد.
 

معمولا تصویر برداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، سی تی اسکن یا اسکن استخوان نیاز هستند تا وضعیت استخوان ها و بافت های نرم زانو را تعیین کنند.
 

ممکن است که پزشک آزمایش خون را پیشنهاد دهد تا نوع آرتروزی که دارید را تعیین کند. در برخی از انواع آرتروز (همچون آرتریت روماتوئید) آزمایش خون به تشخیص درست کمک می کند.
 

شکل گیری آرتروز زانو چندین سال زمان می برد و در چندین مرحله پیشرفت می کند. درمان این اختلال می تواند دشوار باشد چون ممکن است علائم آن تا زمانی که استئوآرتریت به مراحل پیشرفته برسد، ظاهر نشوند. افرادی که از استئوآرتریت زانو رنج می برند باید منتظر هر تغییری در علائم شان و سایر مواردی باشند که نشان می دهند این اختلال در حال پیشرفت است.
 

تکه های کوچک استخوان (به نام استئوفیت) می توانند در قسمت زانو شکل بگیرند. به علاوه ممکن است که به غضروف نیز آسیب جزئی وارد شود. ممکن است در این مرحله فضای بین استخوان ها تنگ و باریک نشود. افرادی که در مرحله اول استئوآرتریت قرار دارند کمتر درد یا اذیت شدن را تجربه می کنند. به علاوه ممکن است که مفصل در تصویر برداری اشعه ایکس عادی نشان داده شود.
 

در طول این مرحله، ممکن است که فرد متوجه علائمی که دارد شود و پزشک نیز متوجه علائم ساییدگی می شود. اشعه ایکس و سایر اسکن های مفاصل زانو می توانند رشد استئوفیت را به طور واضح نشان دهند. در این مرحله غضروف شروع به باریک شدن می کند.

هنوز هم فضای بین استخوان ها عادی است اما قسمتی که بافت و استخوان به همدیگر متصل می شوند شروع به ضخیم شدن می کند. وقتی بافت ها سفت و ضخیم می شوند، باعث می شوند که استخوان نیز متراکم تر و ضخیم تر شود. به علاوه، لایه نازکی از استخوان نیز زیر غضروف در مفاصل شکل می گیرد.

افراد احساس خشک شدن یا مفصل درد را تجربه می کنند. ممکن است وقتی فرد برای مدت طولانی می نشیند، قسمت اطراف مفصل زانو شروع به خشک شدن کند و فرد احساس اذیت شدن را تجربه کند. اگر چه در این مرحله آسیب جزئی وجود دارد اما استخوان ها با همدیگر اصطکاک ندارند. مایع سینوویال هنوز هم وجود دارد و به کاهش اصطکاک و تقویت حرکت زانو کمک می کند.
 

آسیب به غضروف پیشرفت می کند، فاصله بین استخوان ها کمتر می شود و اشعه ایکس از دست دادن غضروف را نشان می دهد. ممکن است حین انجام فعالیت های روزمره (همچون دویدن، راه رفتن، روی زانو نشستن و خم شدن) درد و احساس اذیت شدن را تجربه کنید. این علائم از نشانه های اولیه التهاب مفاصل هستند.

با پیشرفت استئوآرتریت غضروف شروع به باریک شدن و از بین رفتن می کند. استخوان با ضخیم شدن و رشد برای ساخت تکه های کوچک، به این مسئله پاسخ می دهد. در این شرایط بافتی که درون مفصل را می پوشاند ملتهب می شود،‌ مایع سینوویال بیشتری را تولید می کند و سبب افزایش ورم می شود. به این اختلال سینوویت می گویند. گاهی آن را با آب آوردن زانو نیز می شناسند.
 

این مرحله پیشرفته ترین مرحله استئوآرتریت است و علائم آن مشهود و قابل دیدن هستند. در این مرحله فضای بین استخوان ها در مفصل به باریک شدن ادامه می دهد و سبب می شود که غضروف از بین برود. در نتیجه خشک شدن مفصل، التهاب مداوم و وجود مایعات کمتر در اطراف مفاصل رخ می دهند. در این شرایط اصطکاک بیشتری در مفصل ایجاد می شود و فرد هنگام راه رفتن درد و اذیت شدن را تجربه می کند.

در این مرحله تصویر برداری اشعه ایکس نشان می دهد که استخوان ها روی هم قرار دارند، که این به این معنی است که یا غضروف از بین رفته یا فضای کمی بین استخوان ها باقی مانده است. فرد دردی را تجربه می کند که هنگام انجام فعالیت های ساده همچون راه رفتن تشدید می شود. در موارد شدید استخوان ها بدشکل می شوند که علت آن از دست دادن نامتقارن غضروف است. معمولا در این مرحله، جراحی تنها گزینه درمانی است.
 

آرتروز زانو هیچ درمانی ندارد اما برخی از گزینه های درمانی به رهایی درد و ناتوانی ناشی از آرتروز کمک می کنند.
 

همچون سایر اختلالات آرتروز، درمان اولیه آرتروز زانو نیز با استفاده از روش های غیر جراحی است. پزشک تنوعی از گزینه های درمانی را پیشنهاد می دهد.
 

برخی از تغییرات در زندگی روزمره به محافظت از مفصل زانو و کاهش سرعت پیشرفت آرتروز زانو کمک می کنند.

این گزینه ها را امتحان کنید:
_ فعالیت هایی که سبب تشدید این اختلال می شوند را کاهش دهید. این فعالیت ها شامل بالا رفتن از پله ها هستند.
_ ورزش های شدید (همچون دو و تنیس) را با ورزش های سبک تر (همچون شنا یا دوچرخه سواری) جایگزین کنید.
_ کاهش وزن به کاهش فشار وارده به مفصل زانو کمک می کند و سبب درد کمتر و افزایش توانایی عملکرد می شود.
 

برخی از ورزش های خاص به افزایش امکان حرکت و انعطاف پذیری، و کمک به تقویت عضلات پا کمک می کنند. پزشک یا فیزیوتراپ می توانند یک برنامه ورزشی برای فرد تهیه کنند که این برنامه بتواند با نیازها و سبک زندگی او هماهنگ باشد.
 

استفاده از ابزاری همچون عصا، پوشیدن کفش های ضربه گیر یا استفاده از بریس و زانو بند طبی می تواند موثر باشد. بریس یا آتل به افزایش ثبات و تقویت عملکرد کمک می کنند و در صورتی که آرتروز در یک سمت زانو متمرکز باشد این ابزار می توانند خیلی مفید باشند.

ادامه دارد...

منبع: سایت دکتر سلام