عوامل اجتماعی-اقتصادی موثر بر ازدواج موفق

یکی از عوامل ازدواج در نگاه زنان، تمایل به داشتن فرزند و خانواده است. 
 

سطح تحصیلات، میزان درآمد و پایگاه شغلی پیش از ازدواج نیز توانایی پیش بینی ثبات ازدواج را دارند.
 
رمضانیان (۱۳۷۶) در پژوهشی با عنوان نظرسنجی از جوانان تهرانی درباره موانع و مسجلات ازدواج که با شرکت ۶۷۵ آزمودنی شامل ۴۹ درصد مرد و ۵۱ درصد زن انجام شده را به این نتیجه رسیدند که اصلی ترین موانع ازدواج از دیدگاه جوانان عبارتند از: توقعات بالای خانواده دختر، چشم و هم چشمی خانواده ها، ترس از برگزاری مراسم و تشریفات عروسی، مشکل مسکن و اشتغال، عدم تفاهم اخلاقی، دخالت والدین، مشکلات مالی، مهریه سنگین، ترس از آینده، نامطمئن بودن آینده و بالا بودن توقعات جوانان.
 

توکل و حیدری (۱۳۷۴) نیز در پژوهشی با عنوان بررسی موانع، راه حل های ازدواج و شیوه های همسرگزینی دانشجویان مجرد دانشگاه علوم پزشکی همدان نشان دادند که از نظر پسران، بزرگترین مانع در امر ازدواج کمبود امکانات مالی و نداشتن مسکن و از نظر دختران ادامه تحصیل است. ایمانیان اردبیلی (۱۳۷۶) گزارش کرد که تمکن نداشتن مالی همراه با چگونگی نگرش به زن و رضایت از زندگی مهم ترین عوامل مؤثر بر نگرش به ازدواج در پسران 20-29 ساله شهرستان مشهد است.
 

نتایج پژوهش خالاد (۲۰۰۵) نشان داد که زنان به وضعیت اقتصادی بیش از مردان اهمیت می دهند؛ همچنین، اینجلیس و گرین گلاس (۱۹۸۹) نشان دادند که در دهه نود موانع ازدواج برای جوانان عبارت بودند از: نداشتن شغل، مشکل مسکن، مشکل در زندگی با دیگران، کم شدن آزادی بعد از ازدواج، تعارض بین شغل و ازدواج و نگرش به ازدواج به عنوان یک قمار پرخطر. شودر (۲۰۰۳) در پژوهشی دلایل تمایل به ازدواج در زنان شرکت کننده را؛ تمایل به همراهی و مصاحبت، تمایل به داشتن فرزند و خانواده، برخورداری از حمایت عاطفی، علاقه به جشن ازدواج، برخورداری از حمایت مالی، تمایلات جنسی و با معنا شدن زندگی ذکر کرد.
 
هرچند وضعیت اقتصادی از عوامل طلاق برشمرده شده است، اما در اسلام وضعیت اقتصادی به عنوان یک ملاک شایستگی برای ازدواج مد نظر قرار نمی گیرد. بلکه ازدواج را برای افراد بی بضاعت موجب استغنا و برخورداری آنان از فضل الهی دانسته است. بر اساس این نگرش، اولیای الهی، مردان بدون همسر را به ازدواج ترغیب کرده و ترک ازدواج از ترس فقر را بدگمانی به خدا دانسته و آن را موجب جدا شدن از مسیر پیشوایان دین به شمار آورده اند. البته این امر در صورتی است که فرد مسئولیت پذیر بوده و توان و انگیزه تلاش برای معیشت خود را داشته باشد. چنانچه امام صادق (علیه السلام) به یکی از یاران خود فرمودند: «ای معاذ!... برای خانوادهات تلاش کن. مبادا آنان برای تو کار و تلاش کنند». و به یکی دیگر از یارانشان نوشتند: ... در تأمین معاشت تنبلی مکن که باری بر دوش دیگری [یا فرمود بر دوش خانواده ات باشی».
 
همچنین پیشوایان دین، مردان را از انتخاب همسر تنها به انگیزه ثروتمندی زن بر حذر داشته و یادآور این نکته شده اند که خداوند چنین مردانی را به دارایی همسر واگذار و به آن پناهنده می کند (از تحت عنایت خود خارج می کند) و ثروت همسر ممکن است او را به طغیان کشاند (نقل از حسین خانی، ۱۳۹۰).
 

چگونگی آشنایی دختر و پسر و شیوه برقراری ارتباط آنها از عوامل مهم پیش بینی کننده ازدواج است. بررسی ازدواج های موفق نشان می دهد که در بیشتر موارد، مردان پیشنهاد دهنده ازدواج هستند و ازدواج هایی با عمر زیر سی سال سنتی ترین ازدواج ها هستند (رودز، ۲۰۰۴، ص ۲۲).
 
منبع: مشاوره پیش از ازدواج، مسعود جان بزرگی، صص 169-171، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، اول، 1397.