پیش گفتار
هنگامی که والدین دچار مشکلاتی بسیار ساده میشوند که به هیچ وجه قابل حل نمی باشد و همین جرقه های کوچک در زندگی آن ها موجب پیداش آتشی بزرگ به نام طلاق (واژه طلاق در لغت به معنی بیزاری و جدایی کامل است)[1] می شود که تاثیرات منفی بر روان کودک خواهد گذاشت.کودکانی که با طلاق والدین توانایی انطباق دادن خود را نداشته باشند، در زندگی خود دچار بحران و آسیب های روانی می شوند که میزان شدت این آسیب بستگی به میزان انطباق کودک با والدین، نحوه جدایی والدین و میزان صلاحیت سرپرست جدید بستگی دارد.
با توجه به شرایطی که در بالا ذکر شد نمی توان برای همه کودکان طلاق شرایط واحدی را در نظر گرفت و والدین نقش مهمی در جلوگیری از این آسیب ها دارند، به طوری که آن ها موظف هستند متناسب با شرایط و فهم کودک علت عدم تفاهم و جدایی خود را به زبانی ساده برای او توضیح دهند.
بهترین سن طلاق برای کودکان
زمانی که والدین به طور قطعی تصمیم خود را برای جدایی می گیرند با خود می اندیشند که بهترین زمان برای جدایی چه موقع است که به کودکمان کمترین صدمه وارد شود، در حالی که باید به این نکته توجه کنند که طلاق در هر زمانی با بحران های خاصی همراه است و اگر فرزندتان پختگی لازم را نداشته باشد به راحتی نمی تواند این بحران را حل کند.جدایی برای کودکان زیر سه سال باعث اضطراب جدایی در کودک می شود (زیرا کودک در این زمان به شدت به کسی که از او پرستاری می کند و مسئول برطرف سازی نیازهایش است وابسته می باشد.) و مهمترین بحرانی این دوره که میتوان به آن اشاره کرد اعتماد در مقابل بی اعتمادی است که سبب اختلال سردرگمی در اعتماد کودک میشود و با عوارضی مثل: شب ادراری، لکنت زبان، اختلال خواب، تیک های عصبی و... همراه است.
وظیفه والدین در مقابل کودکان زیر سه سال این است که از لحاظ عاطفی کاملا مراقب کودک بوده تا اضطراب جدایی، کمترین لطمه را به او وارد نماید.
جدایی برای کودکان سه تا شش سال به علت رسیدن به سن شناختی و ارتباطی ویژه ای، با مراقبت و ارتباط موثر با والدین آسیب کمتری خواهند دید. از بحران های موجود در این سن میتوان به کاهش اعتماد به نفس و استقلال در کودک نام برد که عوارضی مثل توالت نرفتن، دیدن کابوس های شبانه، انگشت مکیدن و... دارد.
جدایی برای فرزندان هفت تا دوازده سال به علت رسیدن به سن ارتباط با گروه همسالان و درک نظم اجتماعی، بیشتر دچار غم، اندوه شدید و دلتنگی میشوند و با افزایش سن کودک این احساس می تواند تبدیل به خشم و یا حتی نفرت در او شود.
جدایی در سنین نوجوانی و بلوغ فرزندان سبب ایجاد بحران هویت و یا حتی تخریب هویت نوجوان میشود که با عوارضی مثل: خودکشی، افت شدید تحصیلی، رفتار های پر خطر جنسی و......به همراه دارد.
جدایی در سن بالای هجده سالگی به علت این که فرزند توانایی پذیرش بسیاری از مشکلات و مسائل را دارد و والدین می توانند به راحتی علت عدم تفاهم را برای او توضیح دهند امری راحت تر است، معمولا فرزندان این دوره بعد از به وجود آمدن هر بحران خود والدین را مقصر می دانند و به علت استقلالی که دارند توجهای به نصیحت های والدین نمی کنند.
با توجه به مطالب بالا باید بگوییم که بهترین زمان برای طلاق یا جدایی والدین در سن قبل از سه سالگی در کودک است و بدترین زمان برای طلاق و جدایی والدین در سنین نوجوانی می باشد زیرا هویت نوجوان نابود شده و ممکن است حتی هر دو والد خود را بخاطر این اتفاق رها کند.[2]
چگونه تاثیرات منفی طلاق را به حداقل برسانیم
والدین باید توجه کنند که طلاق هم مانند هر عملی که انجام می دهیم تاوان یا بهایی دارد که با کسب اطلاعات لازم و کافی در این زمینه میتوان تاثیرات آن را به حداقل رساند؛ که به شرح زیر است:والدین هرگز نباید از همسر سابق خود تحت هیچ شرایطی بد گویی کنند، زیرا این امر سبب ایجاد تعارض درون کودک می شود.
والدین هرگز نباید از فرزندان خود به عنوان جاسوس استفاده کنند و از او سوال هایی مثل «در خانه والد دیگر چه گذشته و چه اتفاقی افتاده است» بپرسند و فقط حق پرسیدن سوال هایی که مربوط به احوالات کودک است را دارند.
والدین نباید در روند ارتباطات خود تغییراتی ایجاد کنند و سعی کنند روابط خانوادگی و دوستانه خود را مانند قبل حفظ کنند. اگر فرزندتان همانند سابق رفتار نمی کند، به شخصیت او احترام بگذارید اما با محبت به او نشان دهید که برای همفکری با او آماده اید.
فرزند خود را تشویق کنید برای صحبت های هر چند کوتاه و مشورتی با والد دیگر خود تماس بگیرد. برخوردی همانند قبل با کودک خود داشته باشد و از انجام کارهایی مثل خرید هدیه های عجیب و غریب بدون مناسبت های خاص یا از دادن اجازه به انجام کارهایی که کودک قبلا اجازه نداشته است جلوگیری کنید، زیرا این امر سبب می شود که کودک احساس امنیت کمتری کند و در نهایت اگر کودک دچار بحران ها و آسیب های جدی شد حتما با روان شناسی متخصص در این زمینه مشورت کنید.[3]
پی نوشت:
