پرخاشگری در کودکان و نشانه های آن

پرخاشگری در کودکان جزئی از احساسات آنهاست ولی کودکان معمولا با نشانه های خشم آشنا نیستند، برای کنترل خشم کودک بهتر است ابتدا نشانه های کودک پرخاشگر را بشناسید و بعد راهکارهای کنترل آن را به کودک بیاموزید. پرخاشگری در کودکان رفتاری است که هدف آن آسیب رساندن به خود و دیگران است. براساس تحقیقات روانشناسان پرخاشگری دو گونه است. گونه اول معمولا با درد شروع می شود. این شکل از پرخاشگری هیجانی است و هدفش آسیب است. مثلا دعوا با خواهر و برادر و کتک کاری این نوع پرخاشگری است. نوع دیگر پرخاشگری در کودکان به واسطه خشم ایجاد نمی شوند و به این دلیل به وجود می آیند که می خواهند چیزی را به دست بیاورند. مانند کودکی که برای به دست آوردن پاداش کودک دیگری را کتک می زند.
 

پرخاشگری در کودکان و ستیزه جویی آنها تا حدی عادی است ولی به تدریج این موضوع برایش عادی می شود. شاید در این لحظه کودک شما به دلیل مشکلات عاطفی افسرده باشد.  پرخاشگری شدید ممکن است به علت ناراحتی کودک در مقابل تبعیض والدین باشد.
 

خشم در کودک به صورت های مختلف مانند گریه کردن، داد زدن، خود را به زمین کوبیدن، فحش دادن و کتک زدن خود و دیگران نمود پیدا می کند. نشانه های دیگر عبارت است از:
- کتک کاری
- فشردن دندان ها
- حمله به دیگران
- آسیب به خود و اعضای خانواده
- نگاه های تند و غضب آلود
- احساس خستگی بیش از حد کودک
- کاهش تمرکز
- گوشه گیری
- ایجاد مزاحمت برای دیگران
- به هم زدن نظم خانه و اجتماع
- سرزنش دیگران
 

پرخاشگری در دختران کمتر از پسران است. ولی بعضی تحقیقات تفاوتی در آنها قائل نمی شوند. زمانی که کودکان با مشکلات سختی مانند جدایی پدر و مادر روبه رو می شوند پرخاشگرند و پرخاشگری آنها در یک سطح است.
 

زمانی که کودک پرخاشگر می شود گاهی والدین به آنها دامن می زنند. معمولا والدین این کودکان در زندگی مشکلات بزرگی داشتند. مادران این کودکان در برابر رفتارهای زشت کودک خود در اجتماع و یا فامیل هیچ گونه واکنشی از خود نشان نداده اند. و گاهی هم واکنش آنها بسیار سخت گیرانه بوده است. این بی ثباتی در کودک تاثیرات بسیار منفی خواهد گذاشت.
 

کودکان پرخاشگر معمولا در خانواده هایی زندگی می کردند که روابط عاطفی ضعیفی در آنها وجود داشته است. معمولا آنها کودکان طلاق بوده و به واسطه نبود یک خانواده محکم و خوب دچار افسردگی شده اند.
 

کودکان پرخاشگر معمولا در خانواده های پرجمعیت رشد می کنند و به آنها توجه کمتری می شود. این موضوع نه تنها باعث بی قراری در کودک می شود بلکه اعتماد به نفس آنها نیز پایین می آید. مسلما کودک نمی تواند رفتارهای پرخاشگرانه را به ارث ببرد اما چیزی که از طریق وراثت منتقل می شود ناتوانی در تجربه برانگیختگی است.

همچنین بعضی از کودکان به دلیل شرایط اجتماعی و محیط نامناسب، این رفتارهای بزهکارانه را ندارند و شاید از آنجایی که این کودکان قابلیت برانگیختگی نسبت به محرک های اجتماعی را به ارث برده اند به واسطه اجتماعی شدن از رفتارهای پرخاشگرایانه و اجتماعی دوری می کنند.
 

براساس تحقیقات انجام شده مشخص شد بعضی از قسمت های مغز منجر به رفتارهای غیر عادی و پرخاشگرایانه می شود. این رفتارها در دوران کودکی نمود پیدا می کند. شدت این پرخاشگری ها ناشی از تحریک نواحی مختلف است.
 

ابزار های رسانه مانند ماهواره و موبایل و اینترنت و بازی های خشن رایانه ای نقش مستقیمی در پرخاشگری کودکان دارد. درواقع بسیاری از برنامه ها و کارتون ها با هدف ستیزه جویی کودکان ساخته می شود. به عنوان مثال، فیلم ها و کارتون های بتمن و مرد عنکبوتی در روحیه بسیاری از کودکان تاثیر گذاشته و آنها را پرخاشگر کرده است. سعی کنید این موضوع را مدیریت کنید.
 

اجتماع نقش بسیار زیادی در تربیت کودک دارد. مدرسه یکی از مهمترین مکان ها برای تربیت کودک است. اما همین مدرسه می تواند قربانگاه کودک شما شود. بر روی مدرسه ای که کودک خود را می فرستید وسواس شدید داشته باشید. بر روی هم کلاسی های کودک و نوع روابط آنها با کودک شما نظارت کنید.

یکی از علت های پرخاشگری کودک در اجتماع می تواند ناشی از مسخره کردن کودک تان توسط دوستانش باشد. گاهی کودک شما علاوه بر مدرسه با دوست خود دائما در حال دعوا و کتک کاری است. به کودک خود یاد دهید تا حقش را از دیگران بگیرد و از لوازم خود محافظت کند. اگر به کودک شما در مدرسه زور بگویند و وسائل او را به زودی بگیرند و او را کتک بزنند و با او بازی نکنند کودک تان با افت تحصیلی مواجه شده و افسردگی شدید می گیرد و در خانه شروع به پرخاشگری می کند.
 

- اختلالات بینایی و شنوایی
- مشکلات هیپوتالاموس
- اختلال در ترشح مغزی
- ناکامی در ارضای نیازهای مختلف در کودک
- تنبیه شدید والدین
- مشکلات اخلاقی پدر و مادر
- نبود پدر و مادر در خانه به مدت طولانی
- تولد کودک جدید در خانواده
- ترس و دلهره بسیار زیاد
- عدم آگاهی از رفتار با دیگران
- پرخاشگر بودن پدر و مادر
- احساس ناامنی در کودک
- دخالت بیش از حد والدین در کارهای کودک
- دیدن فیلم های وحشتناک و خشن
- فقر اقتصادی خانواده
- اعتیاد پدر یا مادر
- رفتار زشت معلمان کودک
- عدم ثبات در تنبیه کودک
- دادن تکلیف بسیار در مدرسه و سپردن کار زیاد به کودک در خانه
- تحقیر کردن کودک توسط پدر و مادر یا خواهر یا برادر
- آزار و اذیت جنسی
- بی عدالتی در خانواده و اجتماع نسبت به کودک
- نبود یک برنامه منظم در خانواده

منبع: مرکز مشاوره رهیاب - معصومه راهی