تغییر سبک زندگی در ماه رمضان

روزه داری تأثیرهای فراوانی بر آرامش روح و روان و سلامتی جسم و بدن دارد، دفع چربی های مزاحم، تنظیم فشار، قند خون، و... نمونه آن است.
 

سبک زندگی اسلامی به گونه ای است که برای پیروان خود یک محدودیت پیشرفت تعین نمی‌کند، بلکه فضای پیشرفت را باز می‌گذارد تا هرکسی به اندازه توان خود بتواند از این دریای بیکران بهره بردارد. برنامه های که اسلام برای سبک زندگی تعیین کرده، تماما باعث پیشرفت افراد می‌شود. یکی از برنامه های ترقی دهنده و تکامل دهنده انسان در مسیر رسیدن به رضوان الهی که ضامن سعادت دنیا و آخرت و سلامت جسم و روح آدمی است، «روزه» می باشد و باید آن را یک موهبت و رحمت الهی دانست که اثر آن در اصلاح روح و سبک زندگی انسان وصف ناشدنی است.
 

ماه مبارک رمضان، سبب می‌شود تا یک برنامه جدیدی را در زندگی خود وارد کنیم و بوسیله آن احساس آرامش و امنیت روحی کنیم. همه افراد برای خودشان برنامه معنوی ندارند (عده کمی هستند که برنامه معنوی دارند) تا ارزش سبک زندگی اسلامی را درک کنند. اما ماه مبارک رمضان یک فرصتی برای همه افراد است تا بتوانند خودشان را نجات دهند و سبک زندگی را تغییر دهند. انسان افزون بر جنبه مادی و جسمی، دارای بُعد معنوی و روحی هم هست و هر کدام در رسیدن به کمال مطلوب خود، برنامه های ویژه را نیاز دارند، یکی از برنامه ها برای تقویت و رشد بُعد معنوی، تقوا و پرهیزگاری است؛ یعنی اگر انسان بخواهد خودش را از جنبه معنوی رشد و پرورش دهد و به طهارت و کمال مطلوب برسد، باید هوای نفس خود را مهار کند و موانع رشد را یکی پس از دیگری بر دارد و خود را سرگرم لذت ها و شهوات جسمی نکند. اینها در سایه سار روزه داری برای شخص بوجود خواهد آمد. 

اگر می‌خواهیم تاثیر روزه را در زندگی خود احساس کنیم باید طبق دستورات ائمه معصومین که راه بلد این مسیر هستند عمل کنیم. «امام جعفر صادق (علیه‌السلام) فرمودند: هر گاه روزه گرفتی پس باید گوش و چشم و موی تو روزه باشد. امام چیزهای دیگر نیز غیر از اینها بر شمرد و فرمود: نباید روزی که روزه هستی با روز افطارت یکی باشد» [1] باید تغییر را از روز اول در خودمان شروع کنیم و از این بهار بندگی و شمیم دل انگیز رمضان، بهترین استفاده را ببریم. 

ماه مبارک رمضان یک دانشگاه انسان ساز است لذا دانشجوی این دانشگاه که روزه داران هستند هم باید از تعالیم و آداب واجد آن برخوردار بوده و بر اعضا و جوارح خود تسلط داشته باشد نه اینکه فقط معده اش روزه دار بوده و بقیه اعضا و جوارحش مشغول پرده دری و گناه باشد.سبک زندگی اسلامی از ما می‌خواهد نگاه بهتری به دنیای اطراف خود داشته باشیم. روزه می گیریم تا رفتارمان را کنترل کنیم و بوسیله رفتار اشتباه خود سبب گناه و ناراحتی دیگران نشویم. 
 

یکی از گرفتاری های که زندگی های امروزی اسیر آن هستند، پیروی کردن از هوا و هوس است. بجای اینکه انسان زمام شهوت را در اختیار داشته باشد، این شهوت است که اختیار انسان را دارد. اما «ماه رمضان» ماه زمام داری انسان بر نفس است. مثال آن مانند ماشین و راننده می باشد. اگر فرمان ماشین را محکم نگه داریم و با احتیاط رانندگی کنیم ما را به هر جا که بخواهیم می برد و از ما اطاعت می نماید اما اگر با سرعت زیاد فرمان آن را رها کنیم، جان خود را از دست خواهیم داد. باید فرمان این نفس را محکم در دست گرفت و نگذاشت که هر جا می خواهد برود. این کاری است که روزه داری می‌تواند انجام دهد.
 

سبک زندگی اسلامی می‌گوید که هیچ تفاوتی بین افراد وجود ندارد(زیبا باشید یا زشت، سرمایه دار باشید یا فقیر) همه بندگان خداوند هستیم و تنها چیزی که می‌تواند سبب برتری افراد شود، تقوای شخص است. اینکه برخی افراد بخاطر سرمایه خود احساس می‌کنند شخص ارزشمندی هستند، خداوند در این ماه کاری می‌کند که سرمایه دار و ندار هر دو در طول روز حق خوردن هیچ غذایی را ندارند. هر دو در یک برنامه مشخص قرار می‌گیرند. امام صادق (علیه السلام) فرمودند : خداوند روزه را واجب کرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنی و فقیر) مساوی گردند.[2] 
 

سبک زندگی غربی می‌گوید دنیای یک باغ وحشی است که برای زنده ماندن باید دیگران را بخورید تا زنده بمانید اما سبک زندگی اسلامی می‌گوید برای زنده ماندن باید حواست به اطرافیان و هم نوعان خودت باشد. زندگی مادی کاری خواهد کرد تا انسان فقط به خودش نگاه کند و هیچ توجهی به دیگران نداشته باشد، اما روزه باعث خواهد شد تا شوق معنوی در فرد ایجاد شود و وجدان خفته او بیدار شود و درک بیشتری نسبت به افراد ضعیف پیدا کند. «امام حسن عسگری(علیه السلام ) درباره علت وجوب روزه می فرماید: «تا توانگر درد گرسنگی را بچشد و در نتیجه به نیازمند کمک کند.» [3] 

نکته: افرادی که در اثر ویروس کرونا صدمه دیدند نیاز به کمک دارند، سبک زندگی اسلامی می‌گوید باید برای رفع نیاز آنها تلاش کرد، اما زندگی غربی می‌گوید سر خودتان را مانند کپک در برف فرو کنید.
 

«امروزه در علم پزشکی و از نظر بهداشت و تندرستی نیز در جای خود ثابت شده که روزه داری تأثیرهای فراوانی بر آرامش روح و روان و سلامتی جسم و بدن دارد، دفع چربی های مزاحم، تنظیم فشار، قند خون، و... نمونه آن است» [4] روزه باعث سلامت جسم می‌شود، چون اگر جسم سالم نباشد شما نمی‌توانید در راه خدمت به خلق، قدم بردارید.برای سبک زندگی اسلامی مهم است که شما سالم بمانید چه از لحاظ جسمی و چه از لحاظ روحی، چون سلامت شما عاملی برای خدمت به خلق خواهد بود. 
 

نکنه پایانی را با سخن گوهر بار امام سجاد(علیه‌السلام) به پایان می‌برم. حضرت امام سجاد(علیه‌السلام ) در دعای حلول ماه رمضان به درگاه خداوند عرض می کند: به وسیله روزه این ماه یاریمان ده تا اندام های خود را از معاصی تو نگه داریم و آن ها را به کارهایی گیریم که خشنودی تو را فراهم آورد، تا با گوش هایمان سخنان بیهوده نشنویم و با چشمانمان به لهو و لعب نشتابیم و تا دستمان مان را به سوی حرام نگشاییم و با پاهایمان به سوی آن چه منع شده ره نسپاریم و تا شکم های مان جز آن چه را تو حلال کرده ای در خود جای ندهد و زبان هایمان جز به آن چه تو خبر داده ای و بیان فرموده ای گویا نشود. [5] 

پی نوشت :
[1] فیض کاشانی، وافی، جلد 7،صفحه 33
[2] من لا یحضره الفقیه، جلد ۲ صفحه ۴۳، ح ۱
[3] میزان الحکمة، محمد محمدی ری شهری، ترجمه: حمیدرضا شیخی، قم؛ موسسه دارالحدیث ،جلد 7، صفحه 3207
[4] تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران،تهران؛ دارالکتب الاسلامیة، جلد 1 ،صفحه 631
[5] الصحیفة السجادیة، امام سجاد(علیه‌السلام) قم؛ دفتر نشر الهادی، صفحه 186