نظام رتبه‌بندی تایمز از سال 2004 تا کنون اقدامات دانشگاه‌ها را بر اساس ۱۳ شاخص و ۵ معیار بررسی و نتایج آنرا اعلام می‌کند و در رتبه بندی اخیر با ورود ۱۱ دانشگاه جدید ایرانی شاهد حضور ۲۹ دانشگاه از جمهوری اسلامی در جمع ۱۲۵۸ دانشگاه برتر جهان از ۸۶ کشور بودیم.
پایگاه رتبه‌بندی تایمز یکی از معتبرترین نظام‌های رتبه بندی بین‌المللی است که دانشگاه‌های جهان را رتبه بندی می‌کند.

در حالی که در سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ از ایران تنها یک دانشگاه و در سال ۲۰۱۵ دو دانشگاه صنعتی شریف و صنعتی اصفهان در این رتبه بندی حضور داشتند اما در سال ۲۰۱۶ تعداد دانشگاهها به ۸ مورد، در سال ۲۰۱۷ به ۱۳ دانشگاه و در ۲۰۱۸ این تعداد به ۱۸ دانشگاه افزایش یافته است.

در رتبه بندی اخیر در سال ۲۰۱۹ با ورود ۱۱ دانشگاه جدید شاهد حضور ۲۹ دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران در جمع ۱۲۵۸ دانشگاه برتر جهان از ۸۶ کشور بوده است.

در سال ۲۰۱۸ دانشگاه علم و صنعت هنگ کنگ با غلبه بر مؤسسه پلی‌تکنیک فدرال لوزان سوئیس که ۳ سال متوالی رتبه نخست دانشگاه های تازه تاسیس دنیا را از آن خود داشت، توانست حائز عنوان برترین دانشگاه جوان دنیا شود. مؤسسه پلی‌تکنیک فدرال لوزان سوئیس رتبه دوم دنیا و دانشگاه صنعتی نانیانگ سنگاپور رتبه سوم دنیا را در این فهرست از آن خود کرده اند.

پایگاه رتبه بندی تایمز در سال ۲۰۱۷ میلادی تعداد دانشگاه های تحت پوشش خود را از ۲۰۰ دانشگاه در سال ۲۰۱۶ میلادی به ۳۰۰ دانشگاه افزایش داده است و بدین ترتیب دانشگاه های برتر ۲۴ کشور آسیایی توانستند در سال ۲۰۱۷ میلادی در فهرست برترین های آسیا قرار گیرند که در بین این کشورها، سریلانکا، کویت و فیلیپین جزو کشورهایی هستند که برای اولین بار حضور در رتبه بندی آسیایی تایمز را تجربه می کنند.

در فهرست سال ۲۰۱۷ تایمز همچون گذشته، کشورهای آسیای شرقی بیشترین جایگاه های برتر جدول را به خود اختصاص داده اند. دانشگاه ملی سنگاپور همچون سال گذشته در جایگاه نخست آسیا قرار گرفته است. دانشگاه پکینگ چین، دانشگاه تسینگوآ چین، دانشگاه صنعتی نانیانگ سنگاپور و دانشگاه هنگ کنگ به ترتیب رتبه های دوم تا پنجم آسیا را کسب کرده اند.

در پنجمین دوره رتبه بندی دانشگاه های آسیایی از ایران دانشگاه های صنعتی شریف، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، امیرکبیر، علوم پزشکی تهران، شیراز، صنعتی خواجه نصیر، تهران، اصفهان، شهید بهشتی، یزد، فردوسی مشهد، آزاد اسلامی کرج و دانشگاه زنجان توانستند در جمع دانشگاه های برتر آسیا در سال ۲۰۱۷ میلادی قرار گیرند.

دانشگاه های شیراز، اصفهان، یزد، فردوسی مشهد، آزاد اسلامی کرج و زنجان نیز برای اولین بار توانستند در سال ۲۰۱۷ به جمع دانشگاه های برتر آسیایی راه پیدا کنند. ضمن اینکه تعداد دانشگاه های برتر ایران در این سال از ۸ دانشگاه در سال گذشته به ۱۴ دانشگاه ارتقا یافته و به لحاظ تعداد دانشگاه های برتر در قاره آسیا ایران همچون سال گذشته، رتبه ۷ آسیا را کسب کرد.

برای اینکه بدانیم که نظام رتبه‌بندی تایمز چه کاری می‌کند و چه شاخص‌هایی برای آن مهم است بهتر جزئیاتی در مورد آن بدانیم.

پایگاه رتبه بندی تایمز یکی از نظام های معتبر بین المللی است که از سال ۲۰۰۴ مراکز آموزش عالی را در سراسر جهان مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار داده است.

این رتبه بندی تایمز ۱۳ شاخص دارد که شامل ۱) میانگین تعداد استنادها به ازای مقالات منتشر شده (در معیار استنادها)؛ ۲) بررسی شهرت پژوهشی، ۳) تعداد مقالات منتشر شده به ازای اعضای هیأت علمی و ۴) درآمد پژوهش (در معیار پژوهش)؛ ۵) بررسی شهرت آموزشی، ۶) نسبت مدرک دکتری ارائه شده توسط مؤسسه به تعداد اعضای هیأت علمی، ۷) نسبت تعداد کل دانشجویان به اعضای هیأت علمی، ۸) نسبت مدرک دکتری به کارشناسی ارائه شده توسط مؤسسه، ۹) درآمد مؤسسه نسبت به تعـداد اعضای هیأت علمی (در معیار آموزش)؛ ۱۰) نسبت اعضای هیأت علمی بین‌المللی به بومی، ۱۱) نسبت دانشجویان بین‌المللی به بومی، ۱۲) سهم مقالات منتشر شده مشترک با نویسندگان همکار بین‌المللی (در معیار وجهه بین المللی)؛ ۱۳) درآمد پژوهشی حاصل از صنعت به ازای اعضای هیأت علمی (در معیار درآمد صنعتی) است.

همچنین ۵ معیار کلی آموزش با وزن ۳۰ درصد، پژوهش با وزن ۳۰ درصد، استنادات با وزن ۳۰ درصد، وجهه بین المللی با وزن ۷.۵ درصد و ارتباط با صنعت با وزن ۲.۵ درصد معیارهای نظام رتبه‌بندی تایمز هستند.

سالانه ۹۸۰ دانشگاه‌ برتر جهان را با استفاده از ۵ معیار آموزش، پژوهش، استناد، وجهه بین‌المللی و درآمد صنعتی ارزیابی و معرفی می‌کند.

اطلاعات مورد نیاز این نظام رتبه بندی از طریق نظرسنجی از صاحب‌نظران حوزهای موضوعی، پایگاه استنادی اسکوپوس و پرسشنامه‌ای که خود دانشگاه‌ها پر می ‌کنند، گردآوری می شود.

شاخص‌های مورد استفاده در این نظام به شرح زیر است:

آموزش

شهرت دانشگاه: در ارتباط با شهرت دانشگاه از صاحبنظران حوزه‌های مختلف موضوعی نظرسنجی می‌شود (وزن 15 درصد).
نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو (وزن 5/4 درصد)
نسبت دانشجویان دکتری به دانشجویان کارشناسی (وزن 25/2 درصد)
نسبت فارغ التحصیلان دکتری به اعضای هیئت علمی (وزن 6 درصد)
درآمد دانشگاه (وزن 25/2 درصد)

پژوهش

شهرت پژوهشی دانشگاه: شهرت پژوهشی دانشگاه از طریق نظرسنجی از صاحب‌نظران به دست می‌آید (وزن 18 درصد).
بهره‌وری پژوهشی: تعداد مقالات منتشر شده توسط دانشگاه که در مجلات معتبر پایگاه استنادی اسکوپوس نمایه شده است (وزن 6 درصد).
درآمد پژوهشی: درآمد پژوهشی دانشگاه با ازای هر عضو هیئت علمی (وزن 6 درصد)

استناد

تعداد استنادهایی که مقالات دانشگاه در پایگاه استنادی اسکوپوس دریافت کرده است (وزن 30 درصد).

وجهه بین‌المللی

نسبت دانشجویان بین المللی به دانشجویان داخلی(وزن 5/2 درصد)
نسبت اعضای هیئت علمی بین المللی به اعضای هیئت علمی داخلی(وزن 5/2درصد)
همکاری بین‌المللی: تعداد مقالاتی که با مشارکت پژوهشگران سایر کشورها نوشته شده است(وزن 5/2 درصد).

درآمد صنعتی

این شاخص از طریق نسبت درآمد حاصل از صنعت دانشگاه به تعداد اعضای هیئت علمی محاسبه می‌شود(وزن 5/2 درصد).

محاسبات رتبه بندی تایمز توسط شرکت خدمات حرفه ای پرایس واتر هاوس کوپرز (PWC) انجام شده است.

محاسبات شاخص ها و نمرات توسط ۳ منبع اطلاعاتی صورت گرفته است که این منابع عبارت هستند از ۱) داده های ارسالی از دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی که به صورت خود اظهاری جمع آوری می شوند، ۲) داده های حاصل از نظرسنجی شهرت توسط متخصصین آموزش عالی، ۳) اطلاعات تولیدات علمی موسسات آموزش عالی نمایه شده در پایگاه استنادی اسکوپوس.

داده های رتبه بندی سال ۲۰۱۹ بیش از ۲۵۰۰۰ نشریه علمی را که توسط پایگاه اسکوپوس الزویر نمایه می شود را در برمی گیرد. تولیدات علمی دوره ۵ ساله ۲۰۱۳-۲۰۱۷ و استنادات دوره شش ساله ۲۰۱۳-۲۰۱۸ را شامل می شود.

طبق برنامه ۱۰ ساله علم، نوآوری و فنآوری کشورهای اسلامی عضو OIC (مصوب ۲۰۱۷ در قزاقستان ) لازم است تا ۲۰۲۶ تعداد ۵۰ دانشگاه از کشورهای اسلامی در میان ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار گیرند. به همین دلیل باید تلاش های جدی همراه با تهیه برنامه راهبردی و نقشه راه مناسب توسط دانشگاههای این کشورها صورت گرفته تا علاوه بر افزایش تعداد دانشگاهها رتبه و جایگاه مناسب را در سطح بین المللی کسب کنند.

برگرفته از: خبرگزاری فارس

مطالب مرتبط:
۱۸ دانشگاه ایران در جمع ۹۰۲ دانشگاه برتر جهان
اسامی ۱۴ دانشگاه ایرانی در فهرست دانشگاه‌های برتر دنیا در سال ۲۰۱۸
جداول جدیدترین رتبه‌بندی دانشگاههای دنیا/ وضعیت38 دانشگاه ایران دردنیا