چین بعد از روی کار آمدن دونالد ترامپ، به عنوان رئیس جمهوری آمریکا وارد چالش تازه ای با این کشور شده که به نظر تا قبل از وی آن را تجربه نکرده بود. موضوع رقابت بین آمریکا و چین سالهاست که مورد توجه کارشناسان قرار گرفته و رشد سریع اقتصادی پکن سالهاست که زنگ خطر را برای مقامات آمریکایی به صدا درآورده است.
با این حال نوع این تنش در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما شکل دیگری داشت. باراک اوباما سعی داشت با حفظ ظاهر و تظاهر به دوستی میان دو کشور در یک رقابت زیرپوستی با چین برنده شود. در دوره اوباما آمریکا سعی داشت با استفاده از اهرم متحدانش به چین فشار لازم را وارد کند و مانع از قدرت گرفتن هرچه بیشتر این کشور شود.
اما در دوره ترامپ شکل این رقابت کاملا تغییر کرده و شاید به دلیل ویژگی‌های شخصیتی ترامپ، رقابت میان دو کشور شکل یک جنگ به خود گرفته است که البته تاکنون بیشتر به شکل ابتدایی از جنگ سرد بوده است.
روند تقابل آمریکا با چین و موضوعات اختلافی
در ابتدا ترامپ به بهانه حمایت از تولیدات داخلی مالیات سنگینی بر روی واردات محصولات چینی اعمال کرد. مرحله بعدی تعرفه گمرکی بر 50 میلیارد دلار از محصولات فن آوری برتر چین به دلیل استفاده از شیوه های نامناسب تجارت بود. مسلما این اقدامات با پاسخ متقابل چین مواجه شد و در نتیجه بازارهای بین المللی تحت تاثیر این تنش با ضرر قابل توجهی مواجه شد.
البته نکته ای که باید به آن توجه کرد و تا اندازه ای نگران کننده به نظر می رسد این است که تقابل میان آمریکا و چین در ماه های اخیر شکل تازه ای به خود گرفته است. به عنوان مثال در موضوع ناآرامی های هنگ کنگ بسیاری از مقامات چین دخالت‌های آمریکا را باعث تشدید تنش در این کشورمعرفی کردند. این دخالت‌ها تا جایی ادامه یافت که چین مجبور به اعمال قانون امنیت ملی جدید در این جزیره شد.
مایک پامپئو 2 خرداد در بیانیه ای این اقدام را همانند به صدا درآوردن ناقوس مرگ برای خودمختاری وعده داده شده چین به هنگ کنگ توصیف کرد. وزیر خارجه آمریکا در این باره گفت: آمریکا از چین قویا می خواهد که در این پیشنهاد فاجعه بار تجدیدنظر کند.
از سوی دیگر معاون رئیس کنگره ملی خلق چین با انتقاد از سیاستهای آمریکا گفت که نیروهای خارجی در هنگ کنگ درحال انجام اقدامات مداخله جویانه هستند و به امنیت ملی این شهر صدمه خواهند زد.
موضوع دیگری که آمریکا با اقدامات جاه طلبانه اش به دنبال قدرتنمایی در برابر چین بوده حضور نظامی روز افزون در دریای چین جنوبی است (منطقه ای که چین ادعای مالکیت بر آن را دارد). نیروی دریایی آمریکا یک روز پس از انتقاد شدید پنتاگون از رزمایش پکن در آب‌های دریای جنوبی چین اعلام کرد که دو ناو هواپیمابر یواس‌اس رونالد ریگان و یواس‌اس نیمیتز را برای شرکت در یک تمرین دریایی با هدف حمایت از کشتیرانی آزاد در اقیانوس آرام به این منطقه اعزام می‌کند. سفارت چین در آمریکا نیز 24 تیر در یک بیانیه شدید اللحن از آمریکا خواست تا خود را وارد اختلافات بین پکن و کشورهای دیگر منطقه نکند که ادعای مالکیت بر آبها و جزایر تحت مناقشه را در دریای چین جنوبی دارند.
این تحرکات وارد مرحله ای شده که نگرانی کشورهای این منطقه را نیز به همراه داشته است. در همین ارتباط ریاست مجمع کشورهای شرق آسیا (آسه آن) نسبت به افزایش تنش در دریای چین جنوبی به شدت ابراز نگرانی کرده است.
اهداف انتخاباتی ترامپ در تنش با چین
ترامپ با توجه به نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به دنبال جلب حمایت عمومی بیشتر است و به دنبال ناکامی در کنترل ویروس کرونا در این کشور، در بسیاری از نظرسنجی‌های انتخاباتی با کاهش محبوبیت مواجه شد. به نظر می رسد وی و مشاوران امنیتی او در تلاشند با متهم کردن چین به عنوان عامل اصلی شیوع کرونا و حملات همه جانبه علیه پکن تا حد ممکن محبوبیت از دست رفته در بین حامیان جمهوریخواه ترامپ را دوباره به دست آورند. البته موضوعی که برخی کارشناسان با نگرانی درمورد آن صحبت می کنند کشیده شدن این تنش به یک تقابل نظامی است؛ اتفاقی که مسلما چین از آن دوری می کند اما باتوجه به لزوم واکنش متقابل به هر اقدام آمریکا، درصورت اقدام نظامی واشنگتن باید منتظر پاسخ از سوی پکن بود.
آیا چین و آمریکا به سمت جنگ پیش می‌روند؟
این دو قدرت در حوزه‌های اقتصادی و فنی به اختلاف خورده‌اند و گرفتار یک جنگ سرد جدید هستند. پکن و واشنگتن در دوره ویروس کشنده کرونا وارد بازی جهانی اتهام‌زنی شدند و تقریباً در هر حوزه‌ای، از تنش‌های تجاری گرفته تا دریای جنوب چین، تایوان، شین‌جیانگ و هواوی با هم اختلاف دارند.بدتر از آن، مشاجره اخیر دو کشور بر سر تحمیل قانون امنیت ملی پکن در هنگ‌کنگ تندروهای هر دو طرف را جسورتر کرده و تخریب روابط را تسریع کرده است و دو اقتصاد برتر جهان را در معرض مقابله‌ای لجوجانه و خطرناک قرار داده است.
بی‌اعتمادی و دشمنی فزاینده بین پکن و واشنگتن نه‌تنها رقابت چین-آمریکا را قطعی‌تر کرده است، بلکه جهان را نیز به شدت دوقطبی کرده و همزمان تردید، سردرگمی و مشکلات اقتصادی در بحبوحه بحران جهانی ویروس کرونا افزایش یافته است.
شرکت‌های چینی در مورد دولت بعدی آمریکا نگران هستند
گردهمایی سالانه دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان معمولاً فرصتی است برای رأی‌دهندگان آمریکایی تا از سیاست داخلی رئیس‌جمهور آینده خود اطلاع پیدا کنند. اما امسال این همایش فرصتی هم بود برای چین که در میانه روابط تنش‌آلود خود با آمریکا در جریان سیاستهای اقتصادی آینده این کشور قرار گیرد.
به گزارش بی‌بی‌سی، شرکت‌های فناوری چینی می‌گویند برای چهار سال آینده ریاست‌جمهوری جو بایدن جذاب‌تر به نظر می‌رسد تا ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ.
گرچه آنها فکر می‌کنند دولت بایدن هم بر چین سخت خواهد گرفت، اما این سختگیری بیشتر مبتنی بر منطق خواهد بود تا سخنرانی و سیاسی‌کاری. با وجود این، اما یک چیز روشن است: شرکت‌های چینی باور دارند هر کسی که به کاخ سفید برود، موضع سخت آمریکا در قبال چین باقی خواهد ماند.
سه مساله وجود دارد که بیش از همه موجب نگرانی شرکت‌های چینی در مورد دولت بعدی آمریکا شده است:
جدا شدن
عبارتی که این روزها در توییت‌ها و بیانیه‌های ترامپ و دولتش در مورد رابطه با چین زیاد شنیده می‌شود «جدا کردن» است: به معنای از بین بردن سه دهه روابط اقتصادی چین و ایالات متحده.همه چیز روی این کارت است؛ از فشار بر کارخانه‌های آمریکایی برای بیرون کشیدن مواد اولیه و منابع خود از چین گرفته تا مجبور کردن شرکت‌های چینی‌ای که در آمریکا فعالیت می‌کنند- مانند تیک‌تاک- به فروش شرکت‌های خود به مالکان آمریکایی.
در دولت ترامپ چنان‌که سلیمان یو نایب رئیس لابی جمهوری‌خواهان می‌گوید: «جداسازی تسریع خواهد شد.» و دلیل آن نگرانی جدی امنیت ملی است که در مورد سرقت فناوری وجود دارد؛ اما جداسازی به این سادگی نیست.
در حالی که آمریکا در فشار بر شرکت‌های آمریکایی برای توقف تجارت با غول‌های فناوری چینی همچون هواوی موفق بوده، این امر شرکت‌های چینی را وا داشته تا در صنایع مهمی همچون تراشه‌سازی و هوش مصنوعی خودکفا شوند.
یک استراتژیست چینی می‌گوید: «این حقیقتی است که شما هرگز دوباره نمی‌توانید به ایالات متحده اعتماد کنید. این مساله موجب شده شرکت‌های چینی به صرافت محافظت از منافع خود بیفتند.»
حذف از لیست
دولت ترامپ در بخشی از تمرکز خود بر چین، به شرکت‌های چینی در ایالات متحده مجموعه پیشنهادهایی ارائه داده که ددلاین اجرا کردن آنها ژانویه ۲۰۲۲ است. اگر شرکت‌های چینی این کار را انجام ندهند، طبق قوانین با خطر ممنوعیت کار مواجه خواهند شد.اگرچه ممکن است دولت بایدن برای شرکت‌های چینی ممنوعیت مشابهی وضع نکند، اما تحلیلگران می‌گویند سختگیری در مورد این پیشنهادها احتمالاً برجا خواهد ماند.
طارق دنیسون مشاور سرمایه‌گذاری در هنگ‌کنگ می‌گوید: «دموکرات‌ها در دولت، کنگره یا سنا دلیلی بر کم کردن سختگیری‌های دولت ترامپ در مقابله با چین ندارند مگر اینکه در قبال آنها امتیاز بگیرند. چیزی که به نظر می‌رسد هر ۲ حزب در سال ۲۰۲۰ بر سر آن توافق دارند مقصر دانستن چین برای مشکلاتی است که آن را نمی‌توان بر گردن حزب مقابل انداخت. این موضوع در آینده نزدیک تغییر نخواهد کرد.»
هرچند شرکت‌های چینی‌ای که در ایالات متحده واقع‌اند چندان نگران حذف شدن از لیست نیستند، اما همین نگرانی برای تغییر تصمیم شرکت‌های دیگر کافی است؛ به عنوان مثال شرکت علی‌بابا به جای ایالات متحده، هنگ‌کنگ و شانگهای را برای فروش سهام خود انتخاب کرد و با بالا گرفتن تنش میان آمریکا و چین دیگر شرکت‌های چینی هم احتمالاً روندی مشابه را طی خواهند کرد.
توقف جهانی شدن
در طول ۳۰ سال گذشته چین یکی از بزرگ‌ترین ذی‌نفعان جهانی‌سازی بوده است. این موضوع به صدها میلیون چینی کمک کرده تا زندگیای با کیفیت و استاندارد بالاتر داشته باشند؛ سنگ بنایی که رویای چینی شی جین پینگ بر آن شکل گرفته است.و این دقیقاً همان چیزی است که ترامپ می‌گوید باید تغییر کند. دولت ترامپ معتقد است بر اثر این سیاست چین ثروتمندتر و در مقابل ایالات متحده فقیرتر شده است. در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ توقف روند جهانی شدن- یعنی جایی که مرزها کمتر باز و تجارت محدودتر است- تبدیل به یک رویه شده. رویه‌ای که حتی پس از انتخابات نیز تغییر نخواهد کرد.
یکی از پیامدهای طبیعی جهانی شدن دنیای امن‌تر بود. اگر شما مشغول تجارت با یکدیگر باشید، احتمالاً علاقه کمی به درگیری دارید. نگرانی واقعی برای بخش بزرگی از تجارت در آسیا درگیری نظامی بین ۲ ابرقدرت است که به نظر اجتناب‌ناپذیر می‌رسد. این نگرانی‌ها در هفته‌های گذشته با پرتاب موشک‌های چین به سمت دریای چین جنوبی شدت یافته است. آبراهی سودآور اما چالش‌برانگیز.
از نو آراستن روابط چین و آمریکا خطرناک است. نه فقط برای چین و آمریکا بلکه برای همه ما خطرناک است.
منبع:
1. تسنیم/ گزارش| آیا تنش آمریکا با چین به نقطه بدون بازگشت می‌کشد؟
2. اعتماد آنلاین/ تنش میان چین و آمریکا| ترامپ یا بایدن؟ چین کدام یک را ترجیح می‌دهد؟
3. مشرق نیوز/ آیا چین و آمریکا به سمت جنگ پیش می‌روند؟
4. شبکه خبر/ افزایش تنش میان چین و آمریکا
