نزدک (NASDAQ) چیست؟

بازار بورس نزدک NASDAQ یک بازار بورس آمریکایی و بزرگ ترین بازار الکترونیکی جهانی در شهر نیویورک، برای خرید و فروش اوراق بهادار است. نزدک توسط انجمن ملی معامله گران اوراق بهادار (NASD) ایجاد شد تا سرمایه گذاران بتوانند اوراق بهادار را بر روی یک سیستم کامپیوتری، سریع و شفاف معامله کنند و در هشتم فوریه سال ۱۹۷۱ نیز شروع به کار کردند.

واژه «Nasdaq» برای اشاره به نزدک کامپوزیت به کار می رود، شاخصی با بیش از 3300 سهم در بورس اوراق بهادار که بزرگترین شرکت های سهام آبی (blue-chip) در حوزه فن آوری و بیوتکنولوژی مانند اپل، فیس بوک، گوگل، مایکروسافت، اوراکل، آمازون، استارباکس و اینتل را به خود جلب کرده است. (1)

بر خلاف برخی بازارهای دیگر، نزدک سیستم تجاری فیزیکی ندارد و سهامداران برای انجام معاملات خود نیاز به حضور در محل ندارند. تمام سهام آن به صورت الکترونیکی از طریق شبکه خودکار کامپیوترها مبادله می شوند و این ماموریت این بازار از ابتدا بوده است.

این بدان معنی است که سهام به جای خرید مستقیم از کارگزاران دیگر، توسط کارگزاران از طریق بازارگردان (فعال بازار یا عضوی از شرکتی است که اوراق بهادار را در قیمت مشخص شده در سیستم معامله گری خرید و فروش می کند) خریداری می شود. بازار گردان ها با شهام خاصی سر و کار دارند و تعدادی از سهام را برای خود نگه می دارند. بنابراین زمانی که یک کارگزاری قصد خرید سهامی دارد، می تواند از طریق بازارگردان آن ها را خریداری کند. (2) و (3)

تاریخچه نزدک

Nasdaq به طور رسمی از NASD جدا شد و در سال ۲۰۰۶ به عنوان بورس اوراق بهادار ملی شروع به کار کرد. در سال ۲۰۰۷، این شرکت با گروه مبادله اسکاندیناوی ترکیب شد تا به گروه نزدک اوام اکس که بزرگ ترین شرکت مبادله ای در جهان است، تبدیل شود که مالک و مجری بازار بورس نزدک و هشت بازار بورس اوراق بهادار دیگر در اروپا است. (1)

نزدک از سال های آغازین خود، به طرز چشمگیری تکامل یافت و در نخستین روز فعالیت در 8 فوریه سال 1971، دو هزار و 500 سهام فرابورسی در آن معامله شد. نزدک در سال 1990 به عنوان رقیبی جدی برای بورس نیویورک (NYSE) محسوب شد و در سال 1994 از نظر سهم معاملات سالانه از بورس نیویورک پیشی گرفت. با بیش از ۱.۸ میلیارد معامله در هر روز، نزدک بیشترین حجم مبادلات تجاری را نسبت به سایر معاملات سهام در ایالات متحده دارد. تاثیرگذاری بسیار بالای این مسأله، آن را مورد توجه اقتصاد دانان و سرمایه گذراران قرار داده است. (4)

نحوه انجام معاملات در بازار بورس نزدک

روزگاری سهام در بازار نزدک، فقط در ساعت های استاندارد بازار وال استریت یعنی از ساعت 9 و 30 دقیقه صبح تا ساعت 4 بعد از ظهر قابل معامله بودند. اما طی سال های اخیر نزدک بازار معاملات خود را گسترش داد و بنابراین برای سرمایه گذاران این امکان فراهم شد تا معاملات خود را در ساعات دیگر نیز انجام دهند.

معاملات قبل از شروع بازار Pre-market trading

در معاملات قبل از شروع بازار، معاملات قبل از شروع کار بازار یعنی قبل از ساعت 9 و 30 دقیقه صبح به وقت آمریکا انجام می شود. این دسته از معامله گران، معاملات خود را از ساعت 4 صبح تا ساعت 9 و 30 دقیقه ثبت می کنند. از آنجا که پیش بینی نزدک به تدریج در طول زمان رشد می کند، سرمایه گذاران در مناطق مختلف زمانی از توانایی خرید سهام با راحتی بیشتری نسبت به قبل برخوردار بودند.

شرایط معامله برای قبل از شروع بازار و بعد از پایان کار بازار یکسان است و هدف متقاضیانی که معاملات خود را در زمان قبل و یا بعد از بازار اصلی انجام می دهند، آن است که از سرمایه گذارانی که در ساعات اصلی داد و ستد می کنند پیشی گرفته و می توانند به سرعت نسبت به آیتم های خبری مانند گزارش درآمدها و سود شرکت ها و اطلاعیه های اقتصادی دولت واکنش نشان دهند. به عبارت ساده تر در طول معاملات پیش از بازار، قیمت سهام به جای نیروهای عرضه و تقاضا، به شدت تحت تأثیر رویدادهای سیاسی و سایر عوامل خارجی است. (5)

معاملات پس از بازار After-Hours Trading

معاملات پس از بازار، بازه زمانی است که بازار بسته می شود و سرمایه گدتر می تواند اوراق بهادار را خارج از ساعات کاری عادی خرید و فروش کند. معاملات در ساعات پایان بازار می تواند در هر زمانی بین ساعت 4 تا ساعت 8 بعد از ظهر کامل شود.

در این جلسات تجاری گسترده، شبکه های ارتباطی الکترونیکی (ECNs) با خریداران و فروشندگان بالقوه بدون استفاده از بازار سهام سنتی رقابت می کنند. حجم معاملات در طول ساعات پس از بازار نسبتا کم است. چرا که معمولا تعداد کمی از بازرگانان در طول این بازه زمانی فعال هستند. اما اگر اتفاقات اقتصادی بزرگ رخ دهد یا در مورد یک شرکت اخباری منتشر شود، این شرایط تغییر می کند.

به طور کلی بازار بورس نزدک سه بازه زمانی برای انجام معاملات دارد:

ساعت پیش از بازار: از ساعت 4 صبح تا ساعت 9:30 صبح

ساعت نرمال: از ساعت 9:30 صبح تا ساعت 4 بعد از ظهر

ساعت پس از بازار: از ساعت 4 بعد از ظهر تا ساعت 8 بعد از ظهر

ریسک ها و خطرات معامله در ساعات پس از بازار

توسعه معاملات به سرمایه گذاران امکان دستیابی به دستاوردهای مهمی می دهد، اما باید از ریسک ها و خطراتی که بر اثر سرمایه گذاری ممکن است اتفاق بیفتد هم آگاه بود.

نقدینگی کم تر
در طول زمان رسمی خرید و فروش اوراق، خریداران و فروشندگان بسیار بیشتری وجود دارند. در معاملات پس از ساعت، ممکن است حجم مبادلات کمتری برای سهام شما وجود داشته باشد و سهام شما به سختی تبدیل به پول نقد شود.

گستردش بیش از حد
همانطور که در بالا اشاره شد، حجم کمتر در معاملات ممکن است منجر به گسترش عریض و طویل قیمت پیشنهادی و تقاضا شود. بنابراین ممکن است برای سهامدار سخت باشد که سفارش خود را با قیمت مناسب اجرا کند.

رقابت سخت برای سرمایه گذاران فردی
در حالی که سرمایه گذاران فردی فرصت تجارت در بازار بعد از ساعت را دارند، اما آن ها باید با سرمایه گذاران بزرگ سازمانی رقابت کنند که به منابع بیشتری نسبت به سرمایه گذاران فردی دسترسی دارند.

بی ثباتی
معاملات پس از ساعت، در مقایسه با معاملاتی که در ساعات عادی رخ می دهد، کم می شود. بنابراین، این احتمال وجود دارد که نوسانات شدید قیمت را در طی ساعت بعد از خرید و فروش در مقایسه با ساعات عادی تجربه کنید.

همچنین عدم توانایی عملکرد به موقع و مناسب سرمایه گذاران هنگام بروز شایعات بازار، محدودیت در ثبت سفارش ها و تقاضاها و مشکلات نرم افزاری و نبود متخصصان حرفه ای از جمله ریسک های دیگر در انجام معاملات پس از بازار است.

مزایای معامله در ساعات پس از بازار

معاملات پس از ساعت با ریسک هایی همراه است اما مزایایی نیز دارد:

انجام معامله بر اساس اطلاعات تازه
امکان معامله بعد از اینکه بازار عادی بسته می شود، به سما این امکان را می دهد تا به سرعت نسبت به گزارش های خبری فوری یا اطلاعات تازه قبل از باز شدن بازار در روز آینده واکنش نشان دهید.

فرصت های قیمت گذاری
هر چند بی‎ثباتی نوعی ریسک مرتبط با تجارت بعد از ساعت است، اما ممکن است در این زمان به برخی قیمت های جذاب نیز دست پیدا کنید.

سهولت
سرمایه گذاران ممکن است معاملات را در زمان های خارج از پیک مصرف ترجیح دهند و معاملات پس از ساعت، این انعطاف پذیری افزوده را فراهم می کند.(6)

سطوح بازار بورس نزدک

بازار بورس نزدک دارای سه ردیف بازار جداگانه است که هر کدام از این سطوح برای سرمایه گذاری گروه های مختلف سرمایه گذار اختصاص داده شده است.

بازار سرمایه (Capital Market)

یک بازار سهام برای شرکت هایی که با سطح سرمایه گذاری نسبتاً اندک در بازار دارند (کلاه های کوچک) . شرکت هایی که مقیاس کوچکی دارند می توانند سهام خود را در این سطح از بازار بورس نزدک ارائه دهند. الزام های لیست شده در اینجا، به اندازه سایر بازارهای نزدک که شرکت های بزرگ تر با سرمایه بازار بیشتر را فهرست می کنند دقیق نیست. ویژگی مهم این سطح از بازار سختگیری بسیار کم بورس نزدک در مورد شرکت ها و سرمایه گذاران این بخش از بازار است.

بازار جهانی (Global Market)

این سطح از بازار بورس نزدک، شامل شرکت هایی با سطح سرمایه متوسط در بازار است (کلاه میانی) . این بازار شامل 1450 سهم است و هر کدام باید نقدینگی و نیازهای مالی مقرر توسط نزدک و همچنین استانداردهای حاکمیت شرکتی را برآورده سازند. این سطح از بازار نزدک کمتر مورد توجه شرکت ها قرار دارد.

بازار انتخاب جهانی (Global Select Market)

برای شرکت های کلاه بزرگ. این شاخص با توجه به ارزش بازار محاسبه و از سهام ایالات متحده آمریکا و همچنین سهام بین المللی تشکیل شده است.

1200 سهم در این بازار از نظر نقدینگی، امور مالی و استانداردهای حاکمیت شرکتی، با سخت ترین مقررات مواجه می شوند. این منحصر به فردترین بازار نزدک است و هر سال در ماه اکتبر، اداره مالکیت نزدک مروری بر شرکت‎های مختلف خواهد داشت تا مشخص شود کدام سهام موجود در بازار جهانی، شرایط قرارگیری در بازار منتخب جهانی را دارد. (3)

شاخص NASDAQ-100 چیست و چگونه محاسبه می شود؟

نزدک 1۰۰ که یک سبد متشکل از بزرگترین و فعال ترین شرکت های آمریکایی (کلاه بزرگ ها) در بورس اوراق بهادار نزدک است، از سال 1985 فعالیت خود را آغاز کرد. این شاخص از دارایی هایی در بخش های مختلف به غیر از صنایع و خدمات مالی مانند بانک های تجاری و سرمایه گذاری تشکیل شده است و بخش های غیر مالی شامل خرده فروشی، بیوتکنولوژی، صنعتی، تکنولوژی، مراقبت های بهداشتی، حمل و نقل، رسانه و غیره هستند.

بخش عمده ای از آن را بخش فناوری تشکیل می دهد (54 درصد) و بخش بزرگ بعدی خدمات مصرفی است که توسط شرکت هایی مانند زنجیره رستوران ها، خدمات مسافرتی و ... ارائه می شود.

شاخص نزدک از طریق QQQ (نماد سهام Invesco QQQ Trust) مورد معامله قرار می گیرد. این محصول برای ردیابی عملکرد 100 عدد از بزرگترین شرکت ها در بورس اوراق بهادار طراحی شده است. هر شرکت در Trust باید عضوی از نزدک 100 باشد و حداقل به مدت دو سال در مبادلات وسیع تر فهرست شود. همچنین سهام ذکر شده باید به طور متوسط حجم مبادلات روزانه دو هزار پوند را داشته باشد و به طور عمومی درآمدهای فصلی و سالانه را گزارش کند. (7)

نحوه محاسبه شاخص نزدک

شاخص نزدک100، بر اساس قیمت سهم، سرمایه گذاری در بازار سهام و یک مقسوم علیه محاسبه می شود.

مبنای محاسبه شاخص نزدک به وسیله قیمت اوراق بهادار نشان داده شده در این شاخص شکل می گیرد. در گذشته، اگر یک شاخص حاوی ۳۰ عنوان را دربرمی گرفت، مجموع قیمت های اوراق بهادار به سادگی اضافه و بر 30 تقسیم می شد و یک میانگین ساده به دست می آمد. امروزه، شاخص ها به عنوان میانگین وزنی براساس سرمایه گذاری در بازار محاسبه می شوند. مورد دوم به معنی ارزش کلی ارزش عمومی شرکت است، که به صورت زیر محاسبه می شود:

تعداد کل سهام برجسته شده ضرب در قیمت سهام

اگر سرمایه بازار شرکت بزرگ تر باشد، تاثیر قیمت آن بر روی شاخص بالاتر خواهد بود. در نهایت، میانگین وزن دهی نهایی به یک «مقسوم علیه» تقسیم می شود. این یک عدد متغیر است که توسط کمیته تعریف کننده شاخص مدیریت می شود و برای حفظ استمرار تاریخی شاخص استفاده می شود.

نزدک به عنوان دومین بورس اوراق بهادار جهان و نخستین بورس الکترونیکی با تمایل به فناوری های پیشرفته و رشدگرا، راه اندازی شد و سهام آن عموماً بی ثبات تر از NYSE است اما می تواند بازده بسیار بالایی داشته باشد. (8)

پی نوشتها