الزامات تحقق جهش تولید در دوره ی بحران اقتصادی و گرایش مردم به سفته بازی

در ابتدای متن لازم است تا با مفهوم سفته بازی و در حقیقت روش سفته بازان برای کسب سرمایه آشنا شویم. سفته بازی در واقع یک اصطلاح رایج در بازارهای سرمایه است و این اصطلاح در بین عموم بار منفی به همراه دارد. به این مفهوم که از دید عموم سفته بازی عملی است که افراد سودجو از آن برای کسب سرمایه بیشتر استفاده می کنند.

در سفته بازی ریسک بسیار بالایی برای از دست رفتن بخش اعظم سرمایه وجود دارد؛ این امر در حالی رخ می دهد که انتظار می رود از سفته بازی سود بسیار زیادی حاصل شود. نکته مهم در مورد عمل سفته بازی این است که در بسیاری از اوقات، سفته بازی با سرمایه گذاری اشتباه گرفته می شود و این امر است که کار را برای صاحبان سرمایه پیچیده تر خواهد کرد.

سفته باز نیز شخصی معرفی می شود که به دنبال بهره گیری از ارزش واقعی کالا نیست و تمرکز او بر بازدهی قیمت ها است. همین امر است که سبب شده است بسیاری از افراد نسبت به این عمل بدبین باشند. در واقع اگر بخواهیم با مثالی واضح تر این مسئله را بیان کنیم باید عنوان کنیم که در مورد سرمایه گذار، فرد ساختمانی را خریداری کرده و قصد وی سود بردن از طریق اجاره یا رهن منزل است. این امر در حالی رخ می دهد که در مورد سفته باز، خرید املاک متعدد در مدت کوتاه و با سوء استفاده از شرایط اقتصادی اتفاق می افتد و این امر ممکن است به سوددهی بسیار بالا یا متضرر شدن کامل بیانجامد.

با این حال سفته بازان با توجه به عملی که انجام می دهند به دو گروه تقسیم بندی می شوند. گروه اول در حقیقت معامله گرانی هستند که اصطلاحا سرمایه خود را بر روی یک سهم خاص می خوابانند؛ در حالی که گروه دوم، سفته بازانی هستند که با استفاده از سرمایه تحلیل گران یا معامله گران، اقدام به کار بر روی یک سهم خاص می نمایند. (1)

تاثیر شرایط اقتصادی بر افزایش گرایش نسبت به سفته بازی

تورم، افزایش نقدینگی، افزایش نرخ ارز و همچنین عدم وجود ثبات در بازارهای مالی، عواملی هستند که موجب ایجاد فشار بر روی عوام مردم می شوند. این نوع از مشکلات اقتصادی همواره می توانند پیامدهایی را در بازار سرمایه داشته باشند. رشد بی رویه بازار سرمایه و استقبال بیش از حد از آن می تواند مشکلاتی را در چرخه اقتصادی ایجاد کند. در واقع سرمایه گذاری در بازار بورس به خودی خود مشکلی ایجاد نمی کند، اما این وعده دستیابی به سود آنی از بازار سرمایه است که با ماهیت بازار سرمایه در تضاد است.

بازار بورس در کشور بازاری پر ریسک است که میزان سوددهی آن، آنطور که بیان می شود نیست. در واقع بسیاری از شاخص های بورس غیر واقعی است و همین علت سبب می شود که میزان نقدینگی آن طور که باید صرف رونق در تولید نشود. از آن جایی که با به کارگیری سیستم اشتباه، نقدینگی حاصل از سهام بورس به تولید برنمی گردد، مجالی برای سفته بازی فراهم شده است.

به همین علت است که همواره با بروز مشکلاتی در روند تولید مواجه هستیم و هر روزه شاهد تعطیلی کسب و کارها خواهیم بود. همین امر باعث شده است تا بسیاری از افراد به جای تولید و کارآفرینی، برای سود بیشتر به سفته بازی روی آورند که این امر می تواند اثرات مخربی بر نظام اقتصادی داشته باشد. در پایان این قسمت می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که هر چه اوضاع اقتصادی نابه سامان تر و نظارت بر آن کمتر باشد، موجب روند نزولی تولید و همچنین افزایش گرایش اشخاص به سفته بازی می گردد.

تحقق جهش تولید با هدایت موثر نقدینگی

همان طور که واضح است، تحقق بخشیدن به مفهوم جهش تولید، جز با برنامه ریزی مناسب و همچنین هدایت نقدینگی به سوی تولید و تامین مواد اولیه انجام نخواهد گرفت. بر همین اساس لازم است تا از ظرفیت های بورس طوری بهره گرفت که نقدینگی آن صرف رونق بخشیدن به تولیدات و بنگاه های اقتصادی تامین شود و از این طریق بتوان برای افراد زیادی در جامعه بستر اشتغال را فراهم نمود. امروزه چند هزار میلیارد تومان نقدینگی از طریق بورس تامین می شود و به کارگیری این نقدینگی در راستای تولیدات موثر می تواند موجبات ارز آوری و خودکفایی اقتصادی برای کشور را فراهم نماید.

اگر نقدینگی به سوی تولیدات هدایت شود، می توان تا حد زیادی بنگاه های تولید را تقویت کرده و از فروپاشی آن ها در شرایط کنونی جلوگیری کرد. همچنین با استفاده صحیح از منابع نقدینگی می توان سفته بازی و سایر عوامل موثر در شکل گیری نظام اقتصادی طبقاتی را کاهش داد؛ به طوری که تمامی افراد جامعه بتوانند از آن سود ببرند.

همچنین از نیاز کشور به واردات تا حد زیادی کاسته شود. علاوه بر هدایت نقدینگی می توان امور دیگری را نیز برای تحقق بخشیدن به شعار جهش تولید رعایت کرد و مد نظر قرار داد. مبارزه موثر با قاچاق کالا و همچنین مبارزه با فساد اقتصادی از عوامل مهم دیگر در راستای دستیابی به تولیدات مناسب است.

منابع نقدینگی موجود می بایست از طریق بانک مرکزی با شرایط مناسب و با نرخ بهره پایین تر در اختیار تولیدکنندگان و صنعت گران قرار داده شود تا بتوان به طور موثر از آن ها برای رونق دستگاه ها بهره گرفت. در حالت کلی می توان گفت که با راه افتادن چرخه تولید، می توان افراد جامعه را از روی آوردن به سفته بازی دور نگه داشت تا سرمایه های موجود بتواند در راه صحیح هزینه شود. (2)

رونق تولید برای دستیابی به جهت تولید

رونق تولید و جهش تولید دو موضوع نسبتا متفاوت هستند؛ با این وجود که هر دوی این عبارات بر لزوم تولید داخلی و حمایت خاص از آن تاکید دارند. رونق تولید در حقیقت بیانگر الزام حرکت به سوی تولید و برداشتن گام های موثر برای آن است؛ حال آن که مقصود از جهش تولید سرعت بخشیدن هر بیشتر به روند تولید و حمایت حداکثری برای احیا کسب و کارهای آسیب دیده و همچنین ایجاد بنگاه های تولید و اقتصادی کوچک و بزرگ است.

همان طور که سال گذشته با عنوان رونق تولید نامگذاری شد، همچنان لازم است تا رونق تولید را به عنوان مقدمه ای برای دستیابی به جهش تولید در نظر گرفت. برای رسیدن به مفهوم رونق تولید اقداماتی مد نظر قرار داده شد. برخی از این اقدامات شامل موار زیر هستند که از الزامات رسیدن به رونق تولید در سال های اخیر بوده اند:

توجه خاص به ظرفیت های فعالیت های اقتصادی کوچک با هدف کارآفرینی

هدایت سرمایه های هر چند کوچک به سمت ایجاد کسب و کار

توجه و ارتقا فعالیت های شرکت های دانش بنیان و در نظرگیری تهسیلات خاص برای صاحبان این شرکت ها

افزایش تولیدات کشاورزی و خودکفایی در زمینه تولید این محصولات

توجه و اهتمام خاص به این فعالیت ها زمینه را برای دستیابی به جهش تولید فراهم می کند به شرط آن که دستگاه های اجرایی با جدیت در پیگیری امور مربوط و فراهم سازی زیر ساخت های مناسب زمینه را برای تحقق این امر فراهم نمایند.

در تمامی این حالات می توان با تشویق افراد به سوی ایجاد ارزش هایی از قبیل کارآفرینی و مشارکت در تولیدات و رسیدن به خودکفایی گام مهمی در راه رسیدن به جهش تولید برداشت. این امر همچنین سبب می شود تا رغبتی برای سرمایه گذاری در اموری مانند سفته بازی که با ریسک بالایی همراه است، در جامعه به حداقل میزان خود برسد و جلوی برخی از مشکلات و فساد موجود در نظام اقتصادی گرفته شود. (3)

تحقق جهش تولید با بالا بردن کیفیت و کمیت کالاها

بالا بردن کمیت کالاها در کشور یک امر ضروری برای رسیدن به جهش تولید است. به این مفهوم که کمیت کالای تولید بایستی با تمامی ظرفیت موجود افزایش پیدا کند به طوری که علاوه بر تامین نیازهای داخلی مردم و به حداقل رساندن واردات، زمینه صادرات و ارزآوری را نیز فراهم نماید.

اما باید توجه داشت که برای رسیدن به جهش تولید نمی بایست تنها به بالا بردن ظرفیت های تولید و افزایش تولیدات قبل متکی بود؛ بلکه لازم است تا اقتصادهای دانش بنیان ایجاد شده و مورد حمایت قرار گیرند. با استفاده از این امر است که می توان سایر محصولاتی را که در سال های قبل در کشور تولید نمی شدند نیز از طریق این شرکت ها ساخته شده و نیاز جامعه را برآورده نمایند.

استفاده از ظرفیت های دانش بنیان همچنین سبب می شود تا تولیدات جدید بر پایه بهره گیری از علم و دانش ساخته شوند که همین امر می تواند تضمین کننده کیفیت کالاها باشد. در حقیقت برای تحقق جهش تولید، اولین مسئله بازار فروش محصول است. یعنی محصولی تولید شود که از نظر کیفیت بتواند با سایر نمونه های خارجی رقابت کند و همچنین با نرخ پایین تر نسبت به محصولات وارداتی جایگاه خود را در بازار حفظ نماید. تولید کالاهایی با کیفیت و نرخ قابل رقابت، می تواند منجر به اشتغال زایی، ایجاد ارزش افزوده، افزایش درآمدهای ارزی و در نتیجه جهش تولید شود.

سوالی که مطرح می شود این است که چگونه می توان محصولات را از لحاظ کیفی به درجات بالاتر رساند. برای پاسخ به این پرسش باید عنوان کرد که این امر تنها با حرکت دادن محصولات با ارزش افزوده پایین به سمت تولیداتی با ارزش افزوده بالا اتفاق میفتد. در حقیقت فاصله گیری از خام فروشی و تولید محصولات جدید با ارزش افزوده بالاتر می تواند موجبات رونق اقتصادی و جهش تولید را فراهم نماید. بنابراین مقصود اصلی از جهش تولید، بالابردن همزمان کمیت و کیفیت محصولات تولید شده در کشور خواهد بود.

استفاده حداکثری از ظرفیت های موجود در کشور می تواند در تحقق یافتن اصل جهش تولید بسیار موثر باشد. کشور ایران دارای منابع بسیار وسیع و گسترده ای است که می توان از آن ها برای تحقق این امر بهره گرفت. کشور همچنین دارای منابع انسانی و نخبگان بسیار است که با حمایت از آن ها می توان موجبات کاهش خام فروشی و تولیدات وسیع تر را فراهم نمود. تنها با به کارگیری این روند است که می توان با سفته بازان و افراد فرصت طلب در جامعه مقابله کرد و دست این افراد را از غارت اموال عمومی کوتاه کرد که این امر جز با هماهنگی و برنامه ریزی دستگاه های مربوطه میسر نخواهد شد. (4)

جمع بندی و نتیجه گیری

در پایان این بحث می توان عنوان کرد که سفته بازی و همچنین سایر امور سودجویانه که با سوء استفاده از شرایط فعلی جامعه انجام می پذیرند، می توانند نظام اقتصادی را تا حد زیادی با مشکل مواجه کنند. اختصاص یافتن بخش زیادی از نقدینگی تنها برای افراد اندکی از جامعه عواقب جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت. برای این که بتوان تا حد زیادی از بروز این مشکلات جلوگیری کرد، بهترین راه، تحقق شعار جهش تولید است. یعنی به جای آن که نقدینگی حاصل از فروش سهام به دست سفته بازان بیفتد، بهتر است تا از آن در مسیر تولید استفاده کرد.

برای این کار می توان اقداماتی نظیر: راه اندازی کسب و کارهای کوچک، نجات تولیدکنندگان از ورشکستگی، بهره گیری از توان شرکت های دانش بنیان و همچنین افزایش کمیت و کیفیت محصولات تولیدی و... را انجام داد.

اگر به درستی به مفهوم جهش تولید پرداخته شود، می توان از بروز شکاف های طبقاتی جلوگیری کرد و همچنین کشور را به خودکفایی رساند. دستیابی به این امر مستلزم همکاری دستگاه های مختلف، مردم و مسئولان است تا بتوان از سمت رونق تولید، به سمت جهش تولید با سرعت و قدرت حداکثری گام برداشت و دست سودجویان را از نظام اقتصادی کوتاه کرد.

پی نوشتها