تربیت کودکان در خانواده و اجتماع دارای گستره‌ای وسیع است و شناخت پیوندهای اجتماعی بین کودک و اطرافیان او، بخشی از معرفت مورد نیاز برای کسب این چنین تربیتی است. در واقع تربیت اجتماعی از طریق آموزش صحیح در ایام کودکی حاصل می‌گردد1، و آموزش به عنوان نردبان تکامل کودکان محسوب می‌شود که بدون آن کودک موجودى مفلوک و ناتوان است. رشد و ترقّى کودک نیازمند رشد عواملى درونی در وجود او است، و این عوامل در محیط خانواده وجود دارد، و خانواده به عنوان اولین آموزشگاه و کانون انتقال مفاهیم زندگى و ایجاد نگرش همه جانبه در کودکان است2، خانواده می‌تواند در پرتوی این عوامل و با به کارگیرى آن‌ها، شخصیّت عقلى و روانى کودک را همسو با پرورش جسمی‌اش رشد و نمو دهد3. یکی از این عوامل درونی در آموزش فرزندان از طریق وسائل آموزشی نظیر کتاب‌ها فراهم می‌گردد، والدین توسط کتاب براى پروراندن احساس و عواطف، قضاوت‏‌ها و نگرش‌هایى کودکشان که در مسائل مختلف از خود بروز می‌دهند، او را راهنمایی می‌کنند4. سال‌های بسیاری است که در کشورهای مترقی برای پرورش ذوق و رشد فکری کودکان از خواندنی‌های کودک بهره می‌گیرند5، و کتاب‌های که بر اساس اصول صحیح فرهنگی به صورت ساده و در حقیقت به زبان کودکان نوشته می‌شود، به عنوان یکی از وسائل آموزشی مطرح هستند که از طریق آن‌ها با ظرافت‌های خاصی پیوندهای دوستی بین کودکان با محیط اطرافشان برقرار می‌گردد6، و این ارتباط و پیوند زمینه ساز بروز انگیزه‌های خلاق و پرورش روح و فکر کودکان می‌گردد. انگیزه موثری که از این ارتباط در وجود کودکان حاصل می‌گردد، منجر به آموزش بهتر در راستای اهداف تربیتی صحیح می‌گردد. دوران کودکی به عنوان یکی از مهم‌ترین ادوار شکل‌گیری شخصیت در کودکان است لذا؛ نویسندگان، هنرمندان و تصویرگران کتاب کودک بایستی این نکته را در نظر داشته باشند که کتاب‌ها بر طرز تفکر و رفتار کودکان بسیار تأثیر گذار بوده است، بر این مبنا بایستی مفاهیم و موضوعاتی در راستای فرهنگ، مذهب به نگارش درآید تا زمینه ساز تربیت صحیح اجتماعی گردد. روز چهاردهم فروردین ماه ( روز جهانی کتاب کودک) که به یاد هانس کریستین اندرسون اولین نویسنده کتاب کودکان در جهان نام‌گذاری شده، را به همه کودکان ایران زمین تبریک می‌گوییم.

سید احمد سجادی

پی‌نوشت‌ها:

1) پیوندهای دوستی در کودکی و نوجوانی، فیل اورین، جلد 1

2) آسیب شناسی خانواده، غلامرضا ویسی، جلد 1، ص 51

3) اخلاق خانواده، فاخری- منتظری، جلد 1، ص 131

4) همان منبع، ص 131

5) قصه کتاب کودک، نادر البرز، نشریه نگین، ص 59

6) پیوندهای دوستی در کودکی و نوجوانی، فیل اورین، جلد 1