راسخون - یار همیشه همراه : علم و دانش

امام على علیه السّلام فرمودند:
مَن أكثَرَ مُدارَسَةَ العِلمِ لَم يَنسَ ما عَلِمَ و استَفادَ ما لَم يَعلَم ؛
هر كه بحث علمىِ بسيار كند ، آموخته هايش را از ياد نمى برد و آنچه را كه نمى داند ، فرا مى گيرد .
غررالحكم و دررالكلم ، ح 8916

امام علی علیه السّلام فرمودند:
اِعْمَلُوا بِالْعِلْمِ تَسْعَدُوا؛
به علم عمل كنيد تا سعادت مند شويد.
شرح غررالحكم: ج2، ص239

امام کاظم علیه السّلام فرمودند:
فَقَّهُوا فى دينِ اللّه ِ، فَإنَّ الْفِقْهَ مِفْتاحُ الْبَصيرَةِ وَ تَمامُ الْعِبادَة؛
در دين خدا دانا شويد، همانا دين شناسى و فقه، كليد بصيرت و كمال عبادت است.
مسند الامام الكاظم عليه السلام: ج3، ص249

پیامبر اکرم صلّی الله عليه و آله فرمودند:
تَعَلَّمُوا الْفَرائِضَ وَ عَلِّمُوهَا النّاسَ، فَاِنَّها نِصْفُ الْعِلْمِ؛
واجبات دين خود را فرا بگيريد و آن را به مسلمانان ديگر بياموزيد كه همين دانايي، به تنهايي نيمي از علم و دانش است.
الشّهاب في الحكم و الاداب/19

امام باقر علیه السّلام فرمودند:
ان الذي يعلم العلم فيكم له اجر المتعلّم و له الفضل عليه، فتعلموا العلم من حملة العلم و علّموه اخوائكم كما علّمكموه العلما؛
همانا آن كسي از شما كه دانش را آموزش دهد، پاداشي برابر دانش آموز دارد و البته آموزگار بر دانش آموز فضيلت و برتري دارد. پس دانش را از حاملان آن فراگيريد و آن سان كه عالمان به شما آموخته اند، آن را به برادرانتان بياموزيد.
اصول كافي، ج 1، ص 35.

امام علی علیه السّلام فرمودند:
تَغَرَّبْ عَنِ الأَْوْطانِ فى طَـلَبِ الْعُلا وَسافِرْ فَفِى الأَْسْفارِ خَمْسُ فَوائِدَ تَفَرُّجُ هَمٍّ وَاكْتِسابُ مَعيشَةٍ وَعِلْمٌ وَآدابٌ وصُحْبَةُ ماجِدٍ؛
براى كسب بلند مرتبگى از وطن خود دور شو و سفر كن كه در مسافرت پنج فايده است: برطرف شدن اندوه، بدست آوردن روزى و دانش و آداب زندگى، و هم نشينى با بزرگواران.
مستدرك الوسائل، ج 8، ص 115، ح 9199.

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اذا مَاتَ ابْنُ آدَمَ انْقَطَعَ عَمَلُهُ ، الَّا فِي ثَلَاثٍ ، صَدَقَةُ جَارِيَةٍ ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ ، أَوْ وَلَدُ صَالِحُ يَدْعُو لَهُ ؛
هر گاه فرزند آدم بميرد عمل او قطع مي شود مگر از سه چيز: صدقه ي جاريه (وقف به عنوان نمونه اي از صدقه جاريه)، علمي که از آن سود برده شود يا فرزند صالحي که براي او دعا کند.
وسائل الشيعه، 292 / 13

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
مَنْ جاءَهُ الْمَوتُ وَ هُوَ يَطْلُبُ الْعِلْمَ لِيُحْيِىَ بِهِ الاِْسلامَ كانَ بَيْنَهُ وَ بَيْنَ الاَْنبِياء دَرَجَةٌ واحِدَةٌ فِى الْجَنَّةِ؛
هر كس در جستجوى دانش باشد تا با آن اسلام را زنده كند و مرگ او فرا رسد، در بهشت ميان او و پيامبران تنها يك درجه فاصله است.
منية المريد ، ص 100.

امام سجاد علیه السّلام فرمودند:
لَوْ يَعْلَمُ النّاسُ ما فى طَـلَبِ الْعِلْمِ لَطَـلَبوهُ وَ لَو بِسَفْكِ الْمُهَجِ وَ خَوضِ اللُّجَجِ اِنَّ اللّه َ تَبارَكَ وَ تَعالى اَوحى اِلى دانيالَ : اِنَّ اَمْقَتَ عَبيدى اِلَىَّ الْجاهِلُ الْمُسْتَخِفُّ بِحَقِّ اَهْلِ الْعِلْمِ ، التّارِكُ لِلاِْقْتِداءِ بِهِمْ وَ اِنَّ اَحَبَّ عَبيدى اِلَىَّ التَّقىُّ الطّالِبُ لِلثَّوابِ الْجَزيلِ اَللاّزِمُ لِلْعُلَماءِ التّابِـعُ لِلْحُلَماءِ القابِلُ عَنِ الْحُـكَماءِ؛
اگر مردم مى دانستند كه در جستجوى دانش چه چيزى [نهفته] است، بى گمان در پى آن مى رفتند، حتّى اگر با ريخته شدن خون و فرو رفتن در اعماق دريا باشد. خداى تبارك و تعالى به دانيال وحى كرد: منفورترين بندگانم نزد من، نادانى است كه حق اهل علم را سبك بشمارد و پيروى از ايشان را رها كند و محبوب ترين بندگانم نزد من، تقوا پيشه اى است كه جوياى پاداش فراوان، همراه دانشمندان، پيرو بردباران و پذيراى حكيمان باشد.
كافى ، ج 1، ص 35، ح 5.

امام علی علیه السّلام فرمودند:
كُلَّ وِعاءٍ يَضيقُ بِما جُعِلَ فيهِ اِلاّ وِعاءُ الْعِلْمِ فَاِنَّهُ يَتَّسِعُ بِهِ؛
هر ظرفى كه در آن چيزى ريخته شود پر مى شود، مگر ظرف دانش كه هر چه در آن ريخته شود جا باز مى كند.
نهج البلاغه، حكمت 205.

امام علی علیه السّلام فرمودند:

اى جوياى دانش! دانش فضيلت هاى بسيارى دارد: سَرش تواضع، چشمش دورى از حسد، گوشش فهم، زبانش راستگويى، حافظه اش جستجو، دلش خوش نيّتى، عقلش شناخت اشياء و امور، دستش رحمت، پايش ديدار دانشمندان، همّتش سلامت، حكمتش تقوا، قرارگاهش نجات، جلودارش عافيت، مَركبش وفا، سلاحش نرمى سخن، شمشيرش خشنودى، كمانش سازگارى، سپاهش گفتگو با دانشمندان، داراييش ادب، اندوخته اش پرهيز از گناهان، توشه اش نيكى، جايگاهش، گفت وگو و مذاكره، رهنمايش هدايت و دوستش، عشق به نيكان است.
كافى ، ج 1، ص 48، ح 2.

امام علی علیه السّلام فرمودند:
كُلَّمَا ازْدادَ عِلْمُ الرَّجُلِ زادَتْ عِنايَتُهُ بِنَفْسِهِ وَ بَذَلَ فى رياضَتِها وَ صَلاحِها جُهْدَهُ؛
هر اندازه دانش انسان بيشتر شود، توجه او به خودش بيشتر مى گردد و در رياضت و رشد و اصلاح نَفْس، كوشش بيشترى مى نمايد.
غرر الحكم ، ح 7204.

امام صادق علیه السّلام فرمودند:
اَلْعِلْمُ مَقْرونٌ اِلَى الْعَمَلِ ، فَمَنْ عَلِمَ عَمِلَ ، ومَنْ عَمِلَ عَلِمَ ، وَالْعِلْمُ يَهْتِفُ بِالْعَمَلِ فَاِنْ اَجابَهُ وَ اِلاَّ ارْتَحَلَ عَنْهُ؛
دانش، با عمل همراه است، پس هر كه دانست، عمل كرد و هر كه عمل كرد، دانست و دانش، به عمل فرا مى خواند. پس اگر او را اجابت كرد، چه بهتر وگرنه از او جدا مى گردد.
كافى ، ج 1، ص 44، ح 2.

امام علی علیه السّلام فرمودند:
اَعَزُّ الْعِزِّ الْعِلْمُ ؛ لاِءَنَّ بِهِ مَعْرِفَةُ الْمَعادِ وَ الْمَعاشِ، وَ اَذَلُّ الذُّلِّ الْجَهْلُ ؛ لاِءَنَّ صاحِبَهُ اَصَمُّ ، اَبْكَمُ ، اَعْمى ، حَيْرانُ؛
عزيزترين عزّت، دانش است، چرا كه با آن معاد شناخته مى شود و راه كسب معاش به دست مى آيد و خوارترين خوارى، نادانى است، چرا كه نادان كر و لال و كور و سرگردان است.
نزهة الناظر، ص 70، ح 65.

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
طَـلَبُ الْعِلْمِ فَريضَةٌ عَلى كُلِّ مُسْلِمٍ ، فَاطْلُبُوا الْعِلْمَ مِنْ مَظانِّهِ ، وَاقْتَبِسوهُ مِنْ اَهْلِهِ؛
در پى دانش بودن، بر هر مسلمانى واجب است، پس دانش را از جايى كه احتمال بودنش هست، بجوييد و آن را از اهلش فراگيريد.
امالى طوسى، ص 569، ح 1176.

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اِذا اَتى عَلَىَّ يَوْمٌ لا اَزْدادُ فيهِ عِلْماً ، فَلا بورِكَ فى طُلوعِ شَمْسِ ذلِكَ الْيَوْمِ؛
هرگاه روزى بيايد كه در آن بر دانشم نيفزايم، پس طلوع خورشيد آن روز بر من مبارك مباد.
المعجم الأوسط ، ج 6 ص 367 ح 6636.

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
قَلْبٌ لَيْسَ فيهِ شَى ءٌ مِنَ الحِكمَةِ كَبَيْتٍ خَرِبٍ ، فَتَعَلَّموا وعَلِّموا ، وتَفَقَّهوا ولا تَموتوا جُهّالاً ؛ فَاِنَّ اللّه َ لا يَعذِرُ عَلَى الْجَهْلِ؛
دلى كه در آن حكمت نيست، همچون خانه اى ويران است. پس بياموزيد و آموزش دهيد، بفهميد و نادان نميريد كه خداى عزّ و جلّ، بهانه اى را براى نادانى نمى پذيرد.
الفردوس ، ح 4590.

امام علی علیه السّلام فرمودند:
يا مُؤمِنُ اِنَّ هذَا الْعِلْمَ وَالاَدَبَ ثَمَنُ نَفْسِكَ فَاجْتَهِدْ فى تَعَلُّمِها فَما يَزيدُ مِنْ عِلْمِكَ وَ اَدَبِكَ يَزيدُ فى ثَمَنِكَ وَ قَدْرِكَ، فَاِنَّ بِالْعِلْمِ تَهْتَدى اِلى رَبِّكَ؛
اى انسان با ايمان، در حقيقت اين دانش و ادب، بهاى توست، پس در آموختن آن بكوش، زيرا هرچه بر دانش و ادبت افزوده شود، بر ارج و بهاى تو افزوده مى شود، چرا كه با دانش به سوى پروردگارت هدايت مى شوى.
روضة الواعظين، ص 11.

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اَلْعِلْمُ حَياةُ الاِسْلامِ وَ عِمادُ الاْيمانِ وَ مَنْ عَلِمَ عِلْما اَتـَمَّ اللّه ُ لَهُ اَجْرَهُ وَ مَنْ تَعَلَّمَ فَعَمِلَ عَلَّمَهُ اللّه ُ ما لَمْ يَعْلَمْ ؛
علم، حيات اسلام و تكيه گاه ايمان است و هر كس علمى بياموزد، خداوند پاداش او را تمام گرداند و هر كس بياموزد و عمل كند، خداوند، تعليم دهد به او آنچه را كه نمى داند.
نهج الفصاحه، ح 2019.

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:

هر کس برای آموختن علم سر از خواب بردارد، فرشتگان سایه ی رحمت بر او می گسترانند، در زندگی او برکت به وجود می آید، و چیزی از روزی او کاسته نمی شود.
بحارالانوار/ج1/ص177.

حدیث

احادیث

حدیث معتبر

احادیث معتبر

بانک احادیث