"از لای برگ‌های پاپیتال، فانوسی خیابان سنگفرش را که تا دم در می‌رفت روشن کرده بود. آب حوض تکان نمی‌‌خورد، درخت‌های تیره فام کهنسال در تاریکی این اول شب ملایم و نمناک بهار به هم پیچیده، خاموش و فرمانبردار...

"لحن، شیوه‌ی پرداخت نویسنده به اثر است به طوری که خواننده آن را حدس بزند، درست مثل لحن صدای گوینده‌ای که ممکن است طرز برخورد او را با موضوع و مخاطبش نشان بدهد، مثلاً تحقیرآمیز، نشاط‌آور، موقرنه، رسمی یا...

"سبک به رسم و طرز بیان اشاره دارد، تدبیر و تمهیدی است که نویسنده در نوشتن به کار می‌گیرد، بدین معنی که انتخاب واژگان، ساختمان دستوری، زبان مجازی، تجانس حروف و دیگر الگوهای صوتی در ایجاد سبک دخیل هستند....

"صحبتی را که میان دو شخص یا بیشتر رد و بدل می‌شود، یا آزادانه در ذهن شخصیت واحدی در اثری ادبی (داستان، نمایشنامه، شعر و ...) پیش می‌آید گفت و گو می‌نامند. در قصه‌های کوتاه و بلند فارسی، گفت و گو جزو روایت...

"زاویه‌ی دید با زاویه‌ی روایت نمایش‏دهنده‌ی شیوه‌ای است که نویسنده با آن مصالح و مواد داستان خود را به خواننده ارائه می‌کند و در واقع رابطه‌ی نویسنده را با داستان نشان می‌دهد." (میرصادقی، 1385، ص 385).

"موضوع شامل پدیده‌ها و حادثه‌هایی است که داستان را می‌آفریند و درونمایه را تصویر می‌کند. به عبارت دیگر موضوع قلمروی است که در آن خلاقیت می‌تواند درونمایه‌ی خود را به نمایش بگذارد." (میرصادقی 1382)، او...

"درونمایه فکر اصلی و مسلط در هر اثری است، خط یا رشته‌ای که در خلال اثر کشیده می‌شود و وضعیت و موقعیت‌های داستان را به هم پیوند می‌دهد. به بیانی دیگر درونمایه را عنوان فکر و اندیشه‌ی حاکمی تعریف کرده‌اند...

حقیقت مانندی (verisimilitude) کیفیتی است که داستان را پیش چشم خواننده مستدل نشان می‌دهد و موجب پذیرش آن می‌شود. بسیاری از فیلسوفان هنر (زیبایی شناسان) درباره‌ی تمام هنرها تفسیر مشابهی ارائه داده‌اند. بنابراین...

"اشخاص ساخت شده‌ای (مخلوقی) را که در داستان و نمایشنامه و ... ظاهر می‌شوند، شخصیت می‌گویند. شخصیت، در اثر روایتی یا نمایشی، فردی است که کیفیت روانی و اخلاقی او، در عمل او و آنچه می‌گوید و می‌کند، وجود...

پیرنگ (Plot) مرکب از دو کلمه پی و رنگ است؛ پی به معنی بنیاد، شالوده و پایه آمده و رنگ به معنی طرح و نقش. بنابراین، "پیرنگ" به معنی "بنیاد نقشه" و "شالوده‌ی طرح" است. محمدرضا شفیعی کدکنی (م. سرشک) که اولین...