بخش پنجم از كتاب مقدمه‌اي بر جهان‌بيني اسلامي، «جامعه و تاريخ» است كه بحث نخستين آن درباره جامعه مي‌باشد. شهيد مطهري در اين بحث به اين پرسش پاسخ داده است كه آيا جامعه وجود اصيل دارد.

بسیاری از جامعه‌شناسان غربی معتقدند که جامعه‌شناسی با اگوست کنت که واژه‌ی جامعه‌شناسی را - واژه‌ای که ترکیبی از لاتینی و یونانی به معنای علم جامعه است - وضع کرده، شروع شده است. اما ابن‌خلدون نخستین بار...

ابن‌خلدون اجتماع را به دو دسته طبقه‌بندی می‌کند: بَداوَه (زندگی بدوی یا بادیه‌نشینی) و حَضارَه (زندگی متمدن یا شهرنشینی). هر چند که بدواه اصطلاحی دقیق نیست و حتی ممکن است نارسا هم تصور بشود. این کلمه از...

توسعه‌ی شهری (تمدن) یک پدیده‌ی اجتماعی مطلوب و مورد انتظار است؛ توسعه‌ی شهری هدف مردم بدوی (مردم چادرنشین و روستایی) است که آرزو دارند به یک زندگی راحت و آسوده توأم با رفاه دست یابند. به این خاطر مردم...

ابن‌خلدون جامعه‌ی انسانی، ساختار، کارکردها، فرایندها و تغییرات آن را مطالعه کرد، اما رسماً مفهوم جامعه را تعریف نکرد. از این جهت، او در بین دانشمندان اجتماعی تنها نیست. کنت، اسپنسر، دورکیم، وبر و زیمل،...

ابن‌خلدون حدود شش قرن قبل علم‌الاجتماع را مانند آنچه امروز جامعه‌شناسی نامیده می‌شود، تأسیس نموده بود. در این فصل طبیعت، قلمرو و روشهای این علم جدید به طور مفصل مورد بحث قرار می‌گیرد. با وجود بعضی تفاوتها،...

ابن خلدون متفکری است که امروزه به موضوع جدال میان کسانی که معتقد به جامعه‌شناسی اسلامی هستند و از آن دفاع می‌کنند و نیز عده دیگری که چنین دیدگاهی را بر نمی‌تابند. عده‌ای که بر طبل اسلامی کردن علوم می‌کوبند...

جغرافياي سياسي جهان را در آستانه ي ظهور اسلام پيش روي خود قرار دهيد. در سطح اين جغرافياي سياسي نام دو امپراتوري بيشتر از هر قدرت ديگر به چشم مي خورد، امپراتوري ساسانيان و امپراتوري روم شرقي با بيزانس....

برای تحقق اهداف اجتماعی حکومت اسلامی، بودجه و هزینه های قابل توجهی مورد نیاز است و تأمین آن به روشهای ساده و بی برنامه، امکان پذیر نیست لذا با علم به این که، مکتب متعالی اسلام، در تمامی زمینه های زندگی...

مطالعه ی دین داری برای جوامعی نظیر ما که دین در سطوح مختلف آن از نقش موثری برخوردار است، اهمیت وافری دارد. بیشتر تلاش هایی که در غرب برای ساختن مقیاس های دین داری انجام شده، مبتنی بر یک زمینه و سنت