بی شک موجودات در خارج متکثر هستند و اقسام مختلفی دارند. گاهی موجودات را از جهت اینکه این انسان است و آن دیگری اسب و آن سومی درخت و آن چهارمی آب و

دیدیم که مفاد قاعدۀ فرعیّه، اخص از مفاد قضیۀ موجبه است؛ یعنی برخی از موجبه¬ها که به صورت هلیّۀ بسیطه یا به صورت حمل ذاتی اوّلی گزارش می-شوند، مشمول قاعده فرعیّه نیستند؛

اما فیلسوف در تحلیل فلسفی، این پرسش را مطرح می¬کند که آیا ممکن است چیزی سابقه عدم زمانی نداشته باشد؛ مثلاً در همة زمان¬ها موجود باشد و یا اصلاً فراتر از زمان باشد

هر علمی دارای منطق و زبانی است که هرگاه خواننده آن علم با آن منطق و زبان آشنا شود، می¬تواند آن علم را به درستی بفهمد. حکمت و فلسفه اسلامی نیز دارای منطق و

به گمان ژیلسون، فلسفة ابن‌سینا به موجَبیت واجب منتهی می‌گردد؛ زیرا اگر وجود برای واجب ضرروی باشد و ممکنات مظاهر همان واجب‌الوجود باشند، در این صورت همان‌گونه که

از نظر ژیلسون، فرض ممکن بالذات فرض معقولی نیست. از نظر ابن‌سینا، ماهیت چه قبل از عروض وجود و چه بعد از آن، حالت امکان را دارد. از نظر ابن‌رشد هم وقتی شیء موجود است،

از نظر ژیلسون ابن‌سینا وجود و ماهیت را دو امر متمایز می‌داند؛ به این صورت که ماهیت یک جوهر اصیل است و وجود عرض آن به شمار می‌آید؛ چون وجود امری است که

اتین ژیلسون (1884 ـ 1978) قرون وسطا شناسی که به فیلسوفان این دوره به خصوص توماس آکویناس علاقة فراوانی دارد، در اثر معروف خود، هستی در اندیشة فیلسوفان

ملاهادی سبزواری برای تمایز میان اقسام معقولات، اقسام عروض را مطرح کرده‌ است. البته این معیار را قبل از وی نیز عبدالرزاق لاهیجی در کتاب شوارق الالهام مطرح کرده بود.

خواجه نصیر در آثار منطقی و فلسفی خود به صورت پراکنده به دو قسم معقولات اشاره دارد. از نظر محقق طوسی، معقولات دو گونه‌اند: معقولات اولی و معقولات ثانی.