کلمه‌ی « Science » از کلمه‌ی لاتینی دانش یا دانستن گرفته شده است، امّا این کلمه بویژه به دانشی که از طریق روش تحقیق بخصوصی به دست می‌آید، اشاره دارد. به کار بردن روش علمی در مورد رفتار بشر، از نظر تاریخی،...

آباءِ عُلْوی، در اصطلاح فلاسفة قدیم، فلك ثوابت و هفت ستارة گردنده كه در عناصر چهارگانه (خاك، آب، باد و آتش) و طبایع اربعه (گرمی، سردی، تری و خشكی) تأثیر می‌كنند و سبب پیدایش مركّبات (معدن، نبات و حیوان)...

مطابق باور رایج، اما ناكاویده و بازشناسی ناشده‌ی جامعه علمی، به نظر می‌رسد رشد علم در كلیه‌ی بخش‌هایش همچون مفاهیم، حوزه‌ی مسائل مطرح و روش‌های پژوهشی و گستره‌ی مشاهدات، فرایندی انباشتی دارد. به گونه‌ای...

در اینجا می‌خواهیم موضوع را در سطح جامعه‌ی علمی بررسی كنیم، یعنی اینكه چگونه دانشمندان یك جامعه‌ی علمی به جایی می‌رسند كه تغییر نگرش از پارادایم قدیم به پارادایم جدید را به وجود می‌آورند؟ پاسخ كوهن آن...

آنچه می‌توان از اظهارات جامعه‌ی علمی و یا كُتب درسی درباره‌ی معیار برگزیدن هریك از پارادایم های رقیب برداشت كرد، آن است كه دانشمندان براساس استدلال‌های منطقی مبتنی بر شواهد تجربی دست به گزینش می‌زنند....

یكی از تبعات قیاس ناپذیری پارادایم ها، بالاخص جنبه‌ی تغییر معنایی آن، این است كه هیچ زبان مشتركی میان دو پارادایم وجود ندارد كه طرفداران آنها با تمسك به آن زبان بتوانند با یكدیگر ارتباط برقرار كنند. طبق...

درباره‌ی«زبان علم» همواره دو پرسش مهم برای فیلسوفان علم مطرح بوده است. اولاً، واژگان مورداستفاده‌ی دانشمندان چگونه معنای خود را به دست می‌آورند؟ ثانیاً، این واژگان چگونه با واقعیت مرتبط‌اند؟ فیلسوفان علم...

تامس كوهن در ساختار انقلاب‌های علمی، چنین تقسیم بندی از قیاس ناپذیری ارائه نمی‌دهد و همین سخنان را در مواضعی دیگر بیان می‌كند. وی در فصل «استقرار انقلاب‌ها» در صفحات 148 تا 150، كلیه بحث‌هایی را كه در...

از نظر كوهن مشاهده صرفاً ادراكی نیست كه دستگاه عصبی دانشمند آن را ثبت می‌كند، بلكه «آنچه یك شخص می‌بیند هم به چیزی كه بدان می‌نگرد و هم به تجربه‌ی مفهومی- بصری پیشین او كه دیدن را به وی آموخته، وابسته...

پارادایم همواره چنان بی كرانه است كه تعداد زیادی مسائل قابل پژوهش در آن وجود دارد. از نظر كوهن علم متعارف به منزله‌ی فعالیتی برای حل معماست كه با قواعد پارادایم هدایت و نظارت می‌شود. این معماها و مسائل...