مسیر جاری :
استعمارگری
کشورگشاییها و فتح سرزمینها، با انگیزههای بسیار گوناگون، ظاهراً در طول تاریخ در هر جا که مردمانی بالاتر از سطح بدوی وجود داشته، دیده میشود. اروپاییان مدرن نیز این کار را ادامه دادند. در اواسط قرن نوزدهم...
آیندهشناسی
در اوایل قرن بیستم آشکار بود که تغییر پرشتاب تواناییها و روشهای زندگی بشر احتمالاً ادامه خواهد داشت. شماری از تحلیلگران سرشناس و صاحب نفوذ اصرار داشتند که تلاشهایی برای سامانبخشیدن بهاندیشهی ما دربارهی...
آوانگارد
این اصطلاح فرانسوی به لحاظ لفظی معنایی جز مترادف انگلیسیاش «vanguard» ندارد که به معنای پیشقراول است. کاربردهای استعاری این واژه تقریباً به اوایل قرن بیستم برمیگردد، هرچند که این ایده، یعنی رهبری سیاسی...
آنارشیسم
انکار حاکمان و سروران هستهی اصلی آنارشیسم است. آنارشیستهای مدرن، که به دو دستهی کلّی فردگرایان و سوسیالیستها تقسیم می شوند، با بسط اندیشهی نفی سروران و حاکمان، مخالف وجود دولت هستند و معتقدند که...
آزادی
آزادی مفهومی است که در آموزههای اجتماعی گوناگون به شیوههای متفاوتی تفسیر شده است. ابتدا میتوان بین مفهوم «منفی» و «مثبت» آزادی فردی تمایز گذاشت. در معنای منفی، آزادی دال بر فقدان «مانع غیرضروری یا آسیب...
نام خلیج فارس از سدهی نوزدهم به بعد
ارتباط ایرانی سرزمینهای پس کرانهای جنوب خلیج فارس، از آغاز قرن نوزدهم، صورت نوینی پیدا کرد. درحالی که بریتانیا با امضای قرار داد صلح دریایی ژانویه 1820 با قبایل خودمختار برخی کرانههای جنوبی خلیج فارس،...
دو شعر در بارهی خلیج فارس
احمد بن ماجد، شاعر عرب، سواحل و جزایر خلیج فارس را طی یکصد بیت شعر شرح و توصیف کرده است. در اینجا، چند بیت از ابتدا و چند بیت از انتهای این اثر آورده میشود:
فرهنگنامهی اماکن جغرافیایی در دورهی اسلامی
مطالعهی آثار قدما چنین روشن میسازد که جزایر و بنادر بسیاری از قدیمالایام در این دریا و نواحی اطراف آن وجود داشته است که به سبب وقوع خلیج فارس بر سر چهار راه بازرگانی شرق و غرب عالم از رونق و شهرت زیادی...
تفاوت میان «بحر فارس» و «خلیج فارس»
در قرن حاصر با توسعهی معلومات جغرافیایی، همراه با چاپ نقشههای بسیار به زبانهای مختلف، ترکیب خلیج فارس مورد استعمال جهانی پیدا کرده است و از این نظر قرن بیستم را قرن استفاده از ترکیب (خلیجفارس) میتوان...
جغرافیای تاریخی آبهای جهان در عصر اسلامی
با دقت علمی در مطالعه آثار بسیار اندکی که از ایران باستان بر جای مانده است، از جمله کتبیه "حجر الرشید" که از داریوش بزرگ هخامنشی در محل زقازیق نزدیک کانالی که میان رود نیل و دریای سرخ در مصر حفر شد، میتوان...