مسیر جاری :
جبر و اختیار
هر چه وجود امر دیگری بر آن متوقف باشد، به گونهای که با غیبت او آن غیر هم غایب باشد، آن را شرط گویند و آن غیر را مشروط. شرط ممکن است عدمی باشد یا وجودی. شرط عدمی مانند عدم رطوبت در چوب برای سوختن و شرط...
بررسی تقدیر در فلسفه و مابعدالطبیعه (2)
وضعیت غیرعادی اُسمو او را به قبول مذهب جبر کشاند. شاید این اعتقاد کامل نبود، چه درست در آخرین لحظه بیهوده تلاش کرد که تقدیر خود را نادیده بینگارد و در واقع، میخواست که ارادهی خدا را به استهزا گیرد، گرچه...
بررسی تقدیر در فلسفه و مابعدالطبیعه (1)
همهی ما گاهی در لحظاتی که احساس درد، تهدید، یا فقدان میکنیم، آمادهایم که عقیدهی جبر را بپذیریم، عقیدهای که بر طبق آن هر آنچه در لحظهای معین رخ میدهد محتوم است و ما نمی توانیم از وقوع آن جلوگیری...
اختیار و اصالت موجبیت (2)
این سخن که در مورد خاصی هر آنچه میکنم به ارادهی من بستگی دارد، به این معناست که در آن مورد، نسبت به آنچه در آن لحظه انجام میدهم مختارم. پس من گاهی مختارم که انگشت خود را به این سو یا آن سو حرکت دهم،...
اختیار و اصالت موجبیت (1)
اگر در لحظهی معینی جهان و یا پارهای از آن را مورد نظر قرار دهیم، به یقین خواهیم دید که هر جزئی از آن کاملاً متعین است و هیچگونه ابهام و فتور و اغتشاشی در آن نیست. در حقیقت، در تصورات من از جهان واقع...
مثلث اخلاقی خواجهی جهان
گزاف نیست اگر گفته شود که در تاریخ فرهنگ ایران، در سدههای میانهی هجری حریری از تفکر عرفانی (صوفیانه) بر سرتاسر حیات فرهنگی گسترانیده شده است، تا جایی که اگر به تاریخ پیشین این فرهنگ، نگاهی، حتی گذرا...
پرسش از مفهوم اصالتِ یک قطعهی موسیقی
مسائل مربوط به هستیشناسی هنر مسائلی نیستند که فقط برای فیلسوفان مطرح باشند. آنها به مسائل عملی و عینی دربارهی اینکه آثار مورد نظر چگونه باید اجرا شوند مربوط میشوند. در زمان حاضر دربارهی اینکه آیا اجراها...
آیا آثار هنری در ذهن وجود دارند؟
اگر نباید آثار هنری را با موجودیت مادی [یا فیزیکی] آنها یکی بدانیم، پس آیا باید آنها را موجودات ذهنی بدانیم؟ بندتو کروچه و آر. جی. کالینگوود چنین نگرشی داشتهاند. اگر مسئله را از دیدگاه آفرینش مطرح کنیم،...
مقدمهای بر هستیشناسی هنر
ممکن است برداشتهای مختلفی از سؤال «هنر چیست؟» وجود داشته باشد. در جستار حاضر به مسائل مربوط به هستیشناسی هنر میپردازیم: «آثار هنری چگونه، و به چه معنا، وجود دارند؟»
ویژگیهای «فرانمودی» هنر و اثر هنری
نوعی ویژگی زیباشناختی وجود دارد که گویی با احساسات ارتباطی قوی و مستقیم دارد. یک قطعه موسیقی را میتوان غمگین یا شاد توصیف کرد. آیا دلیلش این است که احساسات آهنگساز را ابراز میکند [یا فرا مینماید]؟ آیا...