مسیر جاری :
فرضیهی اخلاق پروتستان
فرضیهی ماکس وبر دربارهی رابطهی میان آیین پیوریتنی و «روحیهی سرمایهداری» که نخستینبار در 1904 منتشر شد، بحثی را در میان دانشپژوهان به پا کرد که هنوز هم ادامه دارد. اما بخش بزرگی از این مناقشه به...
زیباییشناسی
زیباییشناسی به معنای جدید آن، اغلب یک رشتهی فلسفی دانسته میشود که یا فلسفهی پدیدههای زیبا (اشیاء، کیفیات، تجربهها و ارزشها) است، یا فلسفهی هنر (فلسفهی خلاقیت هنری، اثر هنری، و ادراک آن) یا فلسفهی...
دروازهی بوطیقا
آیا میتوان هنر را به سیاهنمایی و ناامیدکنندگی و یا واقعنمایی و امیدوارکنندگی متصف نمود؟ آیا هنر میتواند با سیاهنمایی مردم را ناامید کند؟ مگر هنر دربارهی واقعیت سخن میگوید که آن را متصف به راست...
هنر آرمانی، هنر آنی
هنرچه نسبتی با امید دارد؟ آیا هنر منشأ امید است؟ امید نسبتی با آینده و به تبع آن، با زمان دارد؛ لذا فهم ما از آینده و زمان و نسبت ما با آن، جلوهی متفاوتی از امید را در هنر نمایان خواهد ساخت. هنر میتواند...
پاسخ علم به پرسشهای غیر علمی
میگویند انسان به علم امید بسته است حال آنکه علم نمیتواند پاسخگوی این باشد؛ چرا؟ مگر بشر چه چیزی میخواهد و در آرزوی چه چیزی است که علم نمیتواند آن را برآورده سازد؟ چه نقدی به این مشهور زمانه وارد است...
تفکر دو قطبی (2)
بی تردید، تفکر دو قطبی شده تنها یکی از موارد بی شماری است که ممکن است ما را از لحاظ فلسفی به بن بست بکشاند. تاریخ فلسفه آکنده از چنین نمودهایی است. در واقع، اغراق نیست اگر بگوییم مابعدالطبیعه از زمان شروع...
تفکر دو قطبی (1)
تفکر عامّی وجود دارد که میتوان آن را دوقطبی کردن نامید و ظاهراً منشأ بخش اعظم مابعدالطبیعه است. در این تفکر اشیا به دو مقولهی مانعةالجمع تقسیم میشوند، لذا فرض بر این است که اگر شیء خاصی به یکی از آن...
خدا در فلسفهی حکیمان مسلمان
مسئلهی وجود خدا از دیرباز یکی از مباحث مهم مابعدالطبیعه بوده است، حکیمان در این مورد آرای متفاوتی را ابراز کردهاند. پارهای از این آرا در خصوص اصل مدّعای اثبات وجود خدا با ادله و براهین عقلی بوده و...
خدا و اعتقاد به خدا از منظر فلسفی (2)
آنچه تاکنون گفته شد شناختی اجمالی دربارهی مفهوم خود علت خود به ما میدهد، مفهومی که عامهی مردم، حتی گاهی محققان نیز آن را به درستی ادراک نکردهاند. این سخن که چیزی- مثلاً خداوند- خود علت خود است، یا...
خدا و اعتقاد به خدا از منظر فلسفی (1)
شاید هیچگاه از زمینههای صرفاً مابعدالطبیعی، اعتقادی جدی، زنده و دینی به خدایان برنخاسته و مورد حمایت واقع نشده است. چنین عقایدی در هر عصر و سرزمین متمدنی یافت میشود و اغلب در فرهنگ خاصی عملاً جنبهی...