قطعاً بارها چنین جملاتی را شنیده اید: فلان مطلب در ذهنش نمی رفت، ذهنش دیگر یاری نمی کرد، درگیری ذهنی شدیدی برایش ایجاد شد و...«ذهن» آشکارا نقشی محوری در زندگی ما دارد و کاوش در ماهیت و حالات آن به فهم

علم، به عنوان نهادی اجتماعی که با سایر نهادها در پیوند است و از همه مهمتر به بشر توان فنّاورانه برای تغییر طبیعت داده است، چالش های زیادی را در زندگی فردی و اجتماعی انسان معاصر ایجاد کرده است. ما این نوشتار...

آیا می توان جهانی داشت که هیچ رابطه ی قانونمندی در آن حاکم نباشد؟ جهانی که هیچ شیئی بر شیئی دیگر تأثیر نگذارد یا اگر هم بگذارد آن تأثیر تحت ضابطه و قانونی درنیاید؟ در چنین جهانی میز اتاق هیچ تأثیر نظام...

یکی از اهداف علم «تبیین» پدیده هایی است که در اطرافمان رخ می دهند. اگر از خود بپرسیم که «چرا» رنگ آسمان آبی است، قاعدتاً پاسخ به این پرسش را باید در علم فیزیک پیدا کنیم. قانون ریله در فیزیک، که پراکندگی...

علم به ما می گوید که جهان خارج متشکل از چه هویات و فرآیندهایی است و این هویات از چه توانهای علّی ای برخوردارند. ما امروزه به وجود بسیاری هویات که مستقیماً با حواس قابل درک نیستند باور داریم؛ تنها به این...

در سالهای پس از انتشار کتاب ساختار انقلابهای علمی و جامعه شناسی معرفت علمی با رواج و گسترش افکار کوهن، گروهی از جامعه شناسان و فیلسوفان علم که با افکار وی همدلی داشتند تعبیری افراطی از آرای کوهن ارائه...

توماس کوهن(1) در1992 در آمریکا به دنیا آمد و تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته ی فیزیک به پایان رسانید. آن گاه به تاریخ علم علاقه مند شد و اولین کتابش را که تحقیق در باب نجوم کپرنیکی بود تحت عنوان انقلاب

کارل پوپر(1) شاید تنها فیلسوف علمی باشد که بسیاری از دانشمندان به او به چشم قهرمان می نگرند. اما جالب اینجاست که در میان فیلسوفان علم معاصر چندان اعتباری ندارند. پوپر کار فکری خود را در وین در فاصله ی...

ایمره لاکاتوش(1)، فیلسوف مجار، برخلاف اغلب فیلسوفان علم، زندگی پرفراز و نشیبی داشت. او که دوران جوانی را در مجارستان گذراند از اعضای جنبش مقاومت در برابر نازی ها در دوران جنگ جهانی دوم بود. پس از اتمام...

ما در این نوشتار، نگاهی گذرا خواهیم انداخت به چند پیشنهاد برای روش شناسی علم. در این پیشنهادها گاه شاهد آنیم که اصولاً استقرا به عنوان روش علمی مورد قبول نیست، گاه تلاشهایی ریاضی برای توجیه استقرا به چشم...