عقل و علم، تفاوت وجدانی دارند. یعنی می‌یابیم که ما دو گونه معلوم داریم و فرق بین علم و عقل نیز به فرق میان این دو نوع معلوم برمی‌گردد. معلومی که در آن حُسن و قبحی ذاتی مطرح است، معقول نام دارد؛ امّا علمی...

قبل از هر چیز نظری گذرا بر مباحث دانشمندان لغت شناس درباره‌ی عقل می‌افکنیم. امّا توجّه داریم که در این جستجوی لغوی، از مبنای اساسی بحث خود یعنی «وجدان» عدول نمی‌کنیم، زیرا قصد ما از این کاوش، یافتن تعریفی...

اگر بخواهیم معنای قابل قبول از توصیف علم ارائه کنیم و آن را «به منزله‌ی» تعریف علم بپذیریم، باید چنین قرارداد کنیم که توصیف علم، یعنی بیان اوصافی از علم که هر عالمی وجدان می‌کند. تأکید می‌کنیم که این توصیف...

این مطلب مسلّم است که توصیفات، تصوّراتی پدید می‌آورند، گاه مطابق با واقع، گاه نزدیک به آن، و گاه حتّی خلاف واقع. امّا بازهم می‌پرسیم که آیا این تصوّرات را می‌توان عین معرفت دانست؟ با تأملی وجدانی می‌یابیم...

زمانی که فهم و درک و علم به معقولات با مستقلّات تعلّق گیرد، فعل «عَقَلَ- یَعقِلُ» را به کار می‌بریم. مصدر این فعل در عرب «عَقل» است و اسم فاعل آن هم «عاقل»؛ به معنای کسی که در حالِ فهم و درکِ معقولی خاص-...

نظریّه‌ی تشکیک در وجود یا وحدت در کثرت و کثرت در وحدت و جمع در فرق، مبتنی بر اعتقاد به حقیقت واحد و ذومراتب است؛ و نقشی بنیادی و سترگ در فلسفه دارد. سیر تاریخی آن را در دو بخش دنبال می‌کنیم

حدود 300ق ابوالحسن عامری در نیشابور متولد شد و تحصیلات ابتدایی را در همان شهر به پایان برد.

اخوان‌الصفا يا به وجه کامل‌تر اخوان‌الصفا و خلان‌الوفا گروهي دانشمند اسلامي بوده‌اند در قرن سوم يا قرن چهارم هجري قمري که تعدادي رساله (حدود 51 يا 52 رساله) در موضوعاتي گوناگونِ علميِ مطرح در قرون

به ياد دوره‌ي همکاري آموزشي و پژوهشي با دکتر محمد خوانساري، اين مقاله‌ي کوتاه تخصصي را که در ضمن دلالت بر امانتِ علمي و دوستي بي‌شائبه دو مدرس دانشگاهي دارد، تقديم حضور ايشان مي‌کنم؛ اميد است که

تازه‌ترين اثري که از دکتر محمد خوانساري، استاد برجسته و بلندآوازه‌ي منطق، به طبع رسيده است ترجمه‌ي ايساغوجي است، تأليفِ فرفوريوس صوري که استاد خوانساري آن را همراه با ترجمه‌ي مقولات ارسطو با مقدمه