ضریب اهرمی (Leverage) در فارکس چیست و چه خطراتی دارد؟

فارکس یک بازار بین المللی مالی مجازی است که در سالیان اخیر به واسطه اطمینان در سرمایه گذاری و امکاناتی که در اختیار کاربران قرار داده است، حجم عظیمی از سرمایه گذاران را جذب خود کرده است. یکی از این امکانات، ضریب اهرمی یا Leverage است که به سرمایه گذار قدرت می دهد با سرمایه ای چندین برابر سرمایه واقعی خود وارد معامله شود. ضریب اهرمی با وجود مزایای زیاد نظیر رسیده به سود بالاتر با سرمایه واقعی کمتر، می تواند در عین حال مسبب خسران سرمایه گذار باشد و باعث شود در صورت زیان ده بودن مبادله، سرمایه واقعی او زودتر از بین برود. از این رو سرمایه گذار باید دارای استراتژی مناسب برای اطمینان بخشی مبادله باشد و ضریب اطمینانی مطمئن و متعادل را برگزیند تا بتواند بقای خود در فارکس و سودآوری خود در درازمدت را تضمین کند.

يکشنبه، 6 مهر 1399

تخمین زمان مطالعه:

نویسنده : تحریریه راسخون

موارد بیشتر برای شما

ضریب اهرمی (Leverage) در فارکس

بازار بین المللی فارکس بدون شک بزرگ ترین بازار مالی دنیاست که ساز و کار غیر فیزیکی و مجازی آن، حجم بالای معاملات و همچنین فرصت های بی بدیلی که برای سودآوری دارد، نظر هر سرمایه گذاری مالی را به به خود جلب کرده است. ساز و کار این بازار بزرگ تجاری که در آن تبادل ارزها و خرید و فروش های بین المللی انجام می شود، شباهت های زیادی با بازار بورس دارد. چنان که کارگزاری های فارکس با معرفی خود و خدمات و دامنه تبادلاتی که پوشش می دهند، سرمایه گذاران را جذب خود کرده و همچون واسطه مالی برای تبادلات عمل می کنند.

افق سرمایه گذاری در بازار فارکس همچون هر بازار دیگری مبتنی بر دو اصل است:

ماندگاری در بازار؛ به این معنا که سرمایه گذار در درجه اول می کوشد بقای خود در بازار را تضمین کند و با انجام ریسک های پرمخاطره آینده مالی خود را به خطر نیاندازد. بنابراین امنیت این بازار و نیز راهبردها و ترفندهای خود سرمایه گذار شاخص های مهمی محسوب می شوند.

سود آوری بیشتر؛ سرمایه گذار می کوشد با اتخاذ تدابیر و استفاده از قابلیت های موجود در بازار، حداکثر سود را از معاملات خود بدست آورد.

استقبال بالا از فارکس نشان می دهد که این بازار مجازی بزرگ ظرفیت تحقق اهداف فوق را دارد. این بازار در واقع خود اهرم ها و ابزارهای پشتیبانی سرمایه گذار برای تسریع در تحقق اهداف فوق را نیز فراهم کرده است و در اختیار مشتریان قرار داده است. یکی از این ابزارها همان ضریب اهرمی یا Leverage است که سرمایه گذاران را خصوصاً در بدو فعالیت در فارکس پشتیبانی می کند و می تواند همچون یک نردبان، مسیر سودآوری بیشتر را تسریع ببخشد.

ضریب اهرمی (Leverage) چیست؟

اهرم چنان که در کتب درسی مدارس خوانده این وسیله ای است که با توجه به قابلیت گرانشی اش می تواند نیرویی چند برابر نیرویی که ما وارد می کنیم به اشیاء وارد کند. طبیعتا هر چه اهرم بلندتر باشد با وجود نیروی ثابت ما، به اشیاء نیروی بیشتری وارد خواهد شد. (1)

اهرم از طریق کارگزار بازار فارکس در اختیار ما قرار داده می شود. روند کار به این ترتیب است که ما سرمایه لازم را در اختیار کارگزار قرار می دهیم. این سرمایه برای کارگزار حکم ضمانت را دارد و اصطلاحا برای آن عباراتی دیگر نظیر سپرده حسن نیت یا مارجین نیز به کار می رود. کارگزار با توجه به سپرده های مارجین خود یک ضریب اهرمی مد نظر قرار داده و در اختیار شما قرار می دهد. این ضریب می تواند از 10، 100، 1000 و ... متغیر باشد.

به عنوان مثال ضریب اهرمی 1:100 به این معناست که سرمایه گذار می تواند معادل 100 برابر از سرمایه ای که در اختیار کارگزار قرار داده است، در بازار فارکس سرمایه گذاری کند. مثلا اگریک سرمایه گذار جدید با سرمایه 1000 دلار وارد فارکس شود و کارگاز به او ضریب اهرم 1:100 تخصیص دهد، در واقع سرمایه گذار قادر است در یک سرمایه گذاری 100.000 دلاری سرمایه گذاری کند.

ضریب اهرمی در واقع نوعی وام گیری است و طبق تعریف، گرفتن مقداری وام برای سرمایه گذاری در بازار محسوب می شود. سرمایه گذار از اعتباری که کارگزار او از طریق واسطه ها و بروکرها حاصل کرده است استفاده می کند تا بتواند ضمن سرمایه گذاری صحیح روند سود دهی خود را تسریع ببخشد. این قابلیت در فارکس باعث جلب نظر بسیاری شده است و خیلی از سرمایه گذاران را به خود جذب کرده است. (2)

کارکردهای ضریب اهرمی را می توان در چکیده زیر جمع بندی کرد

ضریب اهرمی یک منبع مالی است که به صورت وام در اختیار سرمایه گذار قرار می گیرد تا فراتر از اعتبار مالی خودش بتواند وارد بازار شود.

این اکانت برای کارگزاران، استفاده از منبع مالی ضریب اهرمی در تجارت مارجین را فراهم می کند.

سرمایه گذاران فارکس از این وجه برای سودآوری از خلال سرمایه کوچک شان بهره می برند.

ضریب اهرمی به همان میزان که سودآور است، دارای ریسک بوده و می تواند خطرناک باشد.

چنان که از تعریف پیداست، مزایا و کارکردهای مثبت ضریب اهرمی تقریبا مشخص است؛ اما چگونه این پارامتر می تواند خطرناک باشد؟ چه آسیبی می تواند بر سرمایه گذار وارد کند؟ پاسخ به این سؤال مستلزم آشنایی با نحوه عملکرد و سرمایه گذاری از طریق ضریب اهرمی در بازار فارکس است که در ادامه به آن می پردازیم.

ضریب اهرمی در فارکس چگونه عمل می کند؟

در شرحی موجز می توان گفت ضریب اهرمی تخصیص داده شده به یک سرمایه گذار همچون یک پشتوانه به او اجازه سرمایه گذاری بیشتر و طلبعتاً سود بالاتر را می دهد، اما از سوی دیگر عکس این مساله نیز صادق است و در صورتی که سرمایه گذاری زیان ده باشد، سرمایه گذار اصل پول خود را خیلی زودتر و سریع تر از دست خواهد داد. بنابراین ضریب اهرمی همچون «شمشیر داموکلس»، دو روی خیر و شر دارد و بهره گیری یا متضرر شدن از آن منوط به نوع سرمایه گذاری و نتیجه آن خواهد داشت.

برای آشنایی با نحوه عملکرد ضریب اهرمی در فارکس ابتدا آشنایی با چند مفهوم ضروری است که بدان ها اشاره می شود:

لات

در بازار فارکس به هر 100 هزار دلار یک لات گفته می شود. به عبارتی دیگر اگر برای مثال یک سرمایه گذار با سرمایه 200 هزار دلار وارد کار شود اصطلاحاً دو لات وارد بازار کرده است. (3)

پیپ

پیپ به معنای کوچک ترین واحد نوسان قیمت است. بر حسب میزان نوسان قیمت ارزها و نیز نوع ارزها می توان مقدار پیپ را بدست آورد. برای مثال اگر ارزش برابری یورو به دلار 1.3612 باشد و در ساعاتی بعد به 1.3615 برسد اصطلاحا گفته می شود که نوسان ایجاد شده معادل سه/ ده هزارم یا 3 پیپ است. معمولاً پیپ به رقم آخر اعشار نوسان ها ارجاع می دهد و البته در واحدهای پولی مختلف و در نرخ های برابری آن ها واحد اعشار متفاوت می شود.

پیپ یک نسبت نوسانی است و از این رو معیاری معتبر برای سنجش نرخ سود یا ضرر محصوب می شود، چون واحد سود یا ضرر را نشان می دهد. مهم ترین کارکرد پیپ در فارکس نشان دادن میزان ریسک عملیات سرمایه گذاری برای کاربر است. ارزش پیپ سنجه ای معتبر برای توجیه سرمایه گذاری در مبادله برای سرمایه گذار فراهم می کند. (4)

حال سرمایه گذار با توجه به مفاهیم فوق و بر حسب ضریب اهرمی که کارگزار در اختیار او قرار داده است، وارد مبادله می شود. مثلا اگر دارای سرمایه 1000 دلاری و ضریب اهرمی 1:100 باشد، با مبلغ 100 هزار دلار وارد بازار شده و می تواند برای نمونه وارد مبادله تبدیل دلار به یورو شود. حال اگر از این معامله سود ببرد، طبیعتاً کل سود در اختیار او قرار خواهد گرفت، اما اگر دچار ضرر شود، کارگزار فارکس فقط به اندازه مبلغ واقعی سرمایه سرمایه گذار به او اجازه حضور در مبادله را خواهد داد، ولی به محض اینکه رقم زیان او به سررسید سرمایه واقعی او یعنی 1000 دلار رسید، کارگزار حساب او را بسته و او را از مبادله خارج خواهد کرد.

طبیعی است که هر چه ضریب اهرمی بالاتر باشد، امکان سرمایه گذاری بیشتر فراهم است، اما از سوی دیگر و در صورت زیان ده بودن مبادله، ضریب اهرمی بالاتر سرمایه گزار را زودتر دچار کسری سرمایه واقعی کرده و باعث می شود سرمایه 1000 دلاری او در بازه زمانی کوتاه تر از بین برود. از همین روست که گوشزد می شود ضریب اهرمی بالا همواره شاخص سوددهی نیست و در صورت زیان ده بودن مبادله، سند شکست سرمایه گذار را زودتر امضا خواهد کرد. (2)

در نتیجه توجه به پارامترهای تأثیرگذار بر مبادله نظیر پیپ، اطمینان از سودده بودن مبادله و برگزیدن ضریب اهرمی متعادل و مطمئن بهترین راهکارها برای عدم ابتلا به شوک های منفی در بازار فارکس خواهد بود. در این میان باید اشاره شود که سرمایه گذار ناچار نیست که کل ضریب اهرمی تخصیص داده شده را سرمایه گذاری کند.

برای مثال اگر ضریب 1:100 به او تعلق گیرد او مختار است با هر شریبی کمتر از آن وارد بازار مبادله شود. تحلیل ها و محاسباتی از این دست چشم اندازی مطمئن تر و کارآمدتر برای سرمایه گذاری در فارکس فراهم خواهد کرد تا بدین وسیله آن دو هدف ذکر شده در ابتدای نوشتار، یعنی بقای در بازار و سوددهی بیشتر تحقق عینی بیابند.

مزایا و معایب ضریب اهرمی

تا کنون تصویری کلی از این ویژگی ها در خصوص ضریب اهرمی ارائه شد. حال و به صورت اجمالی معایب و معایب این گزینه فارکس برشمرده می شود:

مزایای ضریب اهرمی عبارتند از

شانس کسب سودهای بالاتر

بهبود کارایی و اثربخشی سرمایه واقعی

امکان ورودی سرمایه کمتر

ایجاد شرایط مالی مطلوب و مکان سرمایه گذاری در مبادلات بهتر

متقاعد کردن سرمایه گذار به سرمایه گذاری در فارکس و استفاده از مزایای آن

تضمین امنیت سرمایه در صورت لحاظ کردن الزامات و اقتضائات فارکس

معایب ضریب اهرمی

و اما از سوی دیگر ضریب اهرمی می تواند آسیب های زیر را متوجه سرمایه گذار کند:

ریسک بالای از دست دادن سرمایه واقعی

دشوار بودن امکان بازگرداندن سرمایه زیان دیده

کاهش توان در سرمایه گذاری های بعدی

جدول زیر نشان می دهد که در صورت هر نرخ از زیان در مبادله اول، در مبادلات بعدی چقدر باید سود حاصل کنید تا سرمایه واقعی اولیه جبران شود: (5)

درصد زیان از مبادله اول	درصد سودی که برای جبران زیان مبادله اول نیاز است
10	11.11
20	25
30	42.85
40	66.66
50	100
60	150
70	233
80	400
90	900
100	سرمایه واقعی از بین رفته است

با توجه به این نکات و با لحاظ این اصل که ضریب اهرمی بالا در صورت زیانده بودن بازار، سرمایه گذار را زودتر به زیان 100 درصدی سوق می دهد، باید نسبت به برگزیدن یک ضریب اهرمی مطمئن اهتمام ویژه داشت.

مقدار مطلوب ضریب اهرمی چند است؟

کاملا بدیهی است که به ازای مبلغ ثابت سرمایه واقعی، هر چه ضریب اهرمی بالاتر باشد میزان سود حاصله بیشتر خواهد بود و از سوی دیگر ضریب ریسک بالاتری متوجه سرمایه گذار خواهد شد. اما اینکه مقدار بهینه ضریب اهرمی برای متعادل کردن سود و زیان حاصله چقدر است، بستگی به متغیرهای متنوعی دارد.

اینکه سرمایه گذار با چه سرمایه واقعی وارد فعالیت می شود، چه میزان از سرمایه خود را وارد بازار می کند، چقدر حاضر به ریسک پذیری است، وضعیت بازار به طور کلی سودده یا زیان ده است، چه مبادله ای می خواهد انجام دهد و پارامترهای از این دست در تعیین مقدار بهینه ضریب اهرمی موثرند.

اما به طور کلی و در نرم متوسط، گفته می شود خصوصاً سرمایه گذارانی که برای اولین بار تجارت می کنند بهتر است از ضریب های 10، 25 تا 50 استفاده کنند تا در صورت زیان احتمالی، هم امکان جلوگیری سریع تر از زیان بیشتر وجود داشته باشد و هم فرصت جبران زیان و بازگردادن سرمایه اولیه مقدور باشد.

با این وجود این یک فرمول قطعی و نهایی نیست و همه چیز به رفتار و انگیزه سرمایه گذار، شرایط بازار و نیز استراتژی سرمایه گذار در لحاظ کردن شرایط و محدودیت های بازار بستگی دارد. (6)

پی نوشتها